THE STRATEGIC IMPORTANCE OF AGRICULTURE IN THE GLOBALIZATION PROCESS AND THE ROLE OF THE STATE IN ENSURING AGRICULTURAL SUPPLY SECURITY

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 4, 151 - 176, 26.10.2018

Mircan Tokatlıoğlu Ufuk Selen Reyhan Leba

https://doi.org/10.15637/jlecon.267

Öz

It is widely accepted that the agricultural sector has a strategic importance. The requirement to meet the food needs of the growing population, to ensure food security and to preserve natural resources are increasing the importance of the agricultural sector. This feature of the agricultural sector requires the security of agricultural supply. This necessity requires the agricultural sector to be accepted as the priority sector by the state and supported by appropriate policies. The aim of the study is to draw attention to the strategic importance of agriculture and the need to ensure the security of agricultural supply. In this purpose, manifesting the general characteristics of state intervention in the agricultural sector, the reflection of Turkey's agricultural policy changes in agricultural policies at the global level are evaluated. As observed on a global scale, agricultural production has significantly marketization in Turkey. It is observed that marketization has caused significant problems regarding food and supply security. For this reason, it is inevitable that the policy changes aimed at ensuring the security of agricultural supply will be addressed and implemented in a strategic way.

Anahtar Kelimeler

Strategic Agriculture, Security of Supply, Globalization, Public Intervention in Agriculture in Turkey

KÜRESELLEŞME SÜRECİNDE TARIMIN STRATEJİK ÖNEMİ VE TARIMSAL ARZ GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASINDA DEVLETİN ROLÜ

Öz

Tarım sektörünün stratejik bir öneme sahip olduğu yaygın olarak kabul edilmektedir. Artan nüfusun gıda ihtiyacının karşılanması, gıda güvenliğinin sağlanması ve doğal kaynakların korunması gibi hususlar tarım sektörünün önemini artırmaktadır. Tarım sektörünün bu özelliği tarımsal arz güvenliğinin garanti altına alınmasını zorunlu kılmaktadır. Bu zorunluluk tarım sektörünün devlet tarafından öncelikli sektör olarak kabul edilip, uygun politikalarla desteklenmesini gerektirmektedir. Çalışmanın amacı tarımın stratejik önemine ve arz güvenliğinin sağlanması gerekliliğine dikkat çekmektir. Bu amaç çerçevesinde tarım sektörüne yönelik devlet müdahalesinin genel özellikleri ortaya koyularak, küresel düzeyde tarım politikalarındaki değişimin Türkiye tarım politikalarına yansımaları değerlendirilmiştir. Küresel ölçekte de gözlendiği gibi, Türkiye’de tarımsal üretim önemli ölçüde piyasalaştırılmıştır. Piyasalaşmaya bağlı olarak gıda ve arz güvenliğine ilişkin önemli sorunların var olduğu gözlenmektedir. Bu nedenle tarımsal arz güvenliğini sağlanmaya yönelik politika değişikliklerinin stratejik biçimde ele alınarak uygulamaya sokulması kaçınılmazdır.

Anahtar Kelimeler

Stratejik Tarım, Arz Güvenliği, Küreselleşme, Kamu Müdahalesi, Türkiye’de Tarım

Kaynakça

• ACAR, M., (2003), “Fiyat Desteğinden Doğrudan Desteğe: Dünyada Tarımsal Destekleme Politikalarında Yeni Yönelimler”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 2, ss. 101-116.
• ACAR, M, (2008), “Tarım ve Kalkınma”, Kalkınma Ekonomisi, Editörler: Sami Taban, Muhsin Kar; 2. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa, içinde ss. 159-184.
• ARUOBA, Ç., (1992), “Tarım Sektörü”, Türkiye Ekonomisi Sektörel Gelişmeler, Haz. Çelik Aruoba, Cem Alpar; Türkiye Ekonomi Kurumu Yayını, Ankara içinde.
• AYSU, A., (2105), Gıda Krizi, Tarım, Ekoloji ve Egemenlik; Metis Yayınları, İstanbul.
• Bağımsız Sosyal Bilimciler, (2008), 2008 Kavşağında Türkiye, Siyaset, İktisat ve Toplum, Yordam Kitap, İstanbul.
• Bağımsız Sosyal Bilimciler, (2011), Ücretli Emek ve Sermaye, Derinleşen Küresel Kriz ve Türkiye’ye Yansımaları, Yordam Kitap, İstanbul.
• BALKIR, C., (2010), Uluslararası Ekonomik Bütünleşme, Kuram, Politika ve Uygulama, AB ve Dünya Örnekleri; İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• BERNSTEIN, H., (2010), Tarımsal Değişimin Sınıfsal Dinamikleri, Çeviren: Oya Köymen, Yordam Kitap, İstanbul.
• DEMİR, İ. C. ve KAYA, P. B.; (2017). Çiftçilerin Vergi Algısı ve Vergi Uyumu: Ampirik Bir Çalışma. AKÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi – C.: 19, S.: 2, ss: 127-141.
• DİNLER, Z., (2000), Tarım Ekonomisi, 5. Baskı, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa.
• DPT, (2000), Tarımsal Politikalar ve Yapısal Düzenlemeler Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara.
• ERTUĞRUL, C., (2004), Tarımda Küreselleşme, Uruguay Görüşmeleri ve Sonrası, Odak Yayınevi, Ankara.
• GAYTANCIOĞLU, O., (2009), Türkiye’de ve Dünyada Tarımsal Destekleme Politikası, İstanbul Ticaret Odası Yayınları No: 2009-14, İstanbul.
• GÖNEL, F. D., (2010), Kalkınma Ekonomisi, Efil Yayınevi, Ankara.
• HATUNOĞLU, E. E. ve ELDENİZ, F.; (2012), “2000 Yılı Sonrası Türk Tarım Sektöründe Yapısal Dönüşüm Politikaları”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 86, (Temmuz-Eylül), ss.27-56.
• HAYRAN, S. (2013), Türkiye’de Tarım Kesiminin Vergilendirilmesi, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitü Dergisi, 3(1): 69-72.
• KAFAOĞLU, A. B., (2002), Tarım Bolluk İçinde Yoksulluk, 2. Basım, Kaynak Yayınları, İstanbul.
• KEPENEK, Y., (2012), Türkiye Ekonomisi, 25. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• KEYDER, Ç. ve YENAL, Z. (2013), Bildiğimiz Tarımın Sonu, Küresel İktidar ve Köylülük; İletişim Yayınları, İstanbul.
• KÖYMEN, O., (2007), Sermaye Birikirken, Osmanlı, Türkiye, Dünya; Yordam Kitap, İstanbul.
• MAZOYER, M., and ROUDART, L. (2010), Dünya Tarım Tarihi: Neolitik Çağ’dan Günümüzdeki Krize, Çev. Şule Ünsaldı, Epos Yayınları, Ankara.
• OYA, C., (2007), “Kalkınmakta Olan Ülkelerde Çiftçilere Sopa ve Havuç: Kuramda ve Uygulamada Tarımsal Neoliberalizm”, Neoliberalizm Muhalif Bir Seçki, Hazırlayan: Alfredo Saad-Filho, Deborah Johnston; Çeviren: Şeyda Başlı, Tuncel Öncel; Yordam Kitap, İstanbul, ss.213-224.
• OYAN, O., (2004), “Tarımsal Politikalardan Politikasız Bir Tarıma Doğru”, Neoliberalizmin Tahribatı 2: 2000’li Yıllarda Türkiye, Haz. Neşecan Balkan, Sungur Savran, Metis Yayınları, İstanbul, içinde ss.44-67.
• OYAN, O., (2011), “Tarımda IMF-DB Gözetiminde 2000’li Yıllar”, Kriz ve Maliye Düşüncesinde Değişim, İzzettin Önder’e Armağan, SAV Sosyal Araştırmalar Vakfı, İstanbul.
• ÖZÇELİK, A., E. GÜNEŞ ve M. M. ARTUKOĞLU, 2005. Türkiye’de Tarımsal Kredi: Sözleşmeli Tarım ve Üretici Örgütleri Üzerinden Kredi Uygulamaları”, Türkiye Ziraat Mühendisliği 6. Teknik Kongresi, 961-985, Ankara.
• ÖZERTAN, G., (2014), “Yeni Tarım Düzeni ve Türkiye Tarım Sektöründe Kalkınma İçin Teknoloji Kullanımının Rolü”, Kalkınmada Yeni Yaklaşımlar, Yayına Hazırlayanlar: Ahmet Faruk Aysan, Devrim Dumludağ, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara içinde ss.209-242.
• ÖZGÜVEN, A., (1977), Tarım Ekonomisi ve Politikası, Bursa Üniversitesi Yayınları, Bursa.
• ÖZKAYA, T., OYAN, O., IŞIN, F. ve UZMAY, A., (2001), “Türkiye Tarım Ekonomisi Nereye Götürülüyor?”, İktisat Dergisi, Sayı 412 (Nisan ).
• ÖZTÜRK, Y., (2003), “Yeni Yasal Düzenlemeler ve Tarım Sektörü”, İktisat Dergisi, Sayı: 435, ss. 45-51.
• SARAÇOĞLU, M. ve BULUT, E., (2004), “Tarımın Kalkınmadaki Rolü ve Türkiye’de Tarımsal Teşvikler”, Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı 1, ss.47-62.
• SAVAŞ, V. F., (2004), Dünya Ekonomi Sistemi, Yeditepe Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• ŞAHİN, H., (2016), Türkiye Ekonomisi, 16.Basım, Ezgi Kitabevi Yayınları, Bursa.
• ŞAHİNÖZ, A., (2006), “Türkiye-AB Müzakere sürecinde Türk Tarımı”, İşveren Dergisi, (Ocak).
• ŞENGÜL, H. ve SARIBAL, O., (2013), “Makro-Ekonomik Göstergelerle Türkiye Tarımı”, Türkiye’de Tarımın Ekonomi-Politiği 1923-2013, Editör: Necdet Oral, Ziraat Mühendisleri Odası Bursa Şubesi ve Nota Bene Yayını, Ankara, içinde, ss.131-157.
• TALAS, M., (2009), “Türk Tarımının Küreselleşmesi ve Ortaya Çıkardığı toplumsal Problemler”, Zeitschrift für die Welt der Türken, Journal of World of Turks, Vol: 1, No: 1, s.107-108.
• TOKALAK, İ., (2010), Küreselleşme Kıskacında Türk Tarımı, Türk Tarımının Sorunları, Çözüm Önerileri ve Yatırım Fırsatları, Gülerboy Yayıncılık, İstanbul.
• TOKATLIOĞLU, M. Y., (2005), Küreselleşme ve Kamu Hizmetleri, Alfa Aktüel Basım, İstanbul.
• TÜİK, (2008), Tarım İstatistikleri, Ankara.
• TÜİK, http: //www.tuik.gov.tr/Gosterge.do?id=3616&metod=IlgiliGosterge http: //www.tuik.gov.tr/PreTabloArama.
• TÜİK, İstatistik Göstergeler 1923-2013,
• Türkiye Bankalar Birliği İstatistikleri https: //www.tbb.org.tr/tr/bankacilik/banka-ve-sektor-bilgileri/istatistik.
• Türkiye İhracatçılar Meclisi, (2016), Tarım Raporu 2016 (Küreselleşen Dünyada Tarım-Gıda İlişkileri, Dış Ticareti ve Politikaları), Hazırlayanlar: Erol H. Çakmak, Haluk Kasnakoğlu, Ankara.
• ULUKAN, U., (2009), Türkiye Tarımında Yapısal Dönüşüm ve Sözleşmeli Çiftçilik: Bursa Örneği, Sosyal Araştırmalar Vakfı Yayını, İstanbul.