TÜRKİYE’DE BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ VE ÇALIŞANLARIN OTOMATİK KATILIMDAN AYRILMA NEDENLERİ: ISPARTA İLİNDE BİR UYGULAMA

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 4, 233 - 254, 26.10.2018

Turan Kocabıyık Zühal Küçükçakal

https://doi.org/10.15637/jlecon.272

Öz

Bireysel Emeklilik Sistemi bireyleri tasarruflara yönlendirerek emeklilik dönemlerinde refah düzeylerinin artmasını ve ek bir gelir imkânını sağlayan gönüllülük esasına dayanan bir sistemdir. Türkiye’de 45 yaşını doldurmamış, özel sektörde veya kamu sektöründe çalışan kişilerin otomatik olarak Bireysel Emeklilik Sistemine katılmasına olanak veren “Otomatik Katılım Sistemi” adı verilen uygulama 01.01.2017 tarihi itibarıyla uygulanmaya başlanmıştır. Bu çalışmanın amacı otomatik katılımlı bireysel emeklilik sisteminden ayrılanlar için; ayrılma nedenlerini, sistemde kalmayı seçip devam edenler için ise kalma nedenlerini ortaya koymaktır. Isparta ilinde kamu ve özel sektör çalışanlarından oluşan 463 kişiye anket yapılmıştır. Bu kişilerin 203’ü sistemde kalmış geriye kalan 260’ı ise sistemden ayrılmıştır. Otomatik katılımlı bireysel emeklilik sisteminde olanların kalma nedenleri incelendiğinde devlet katkısı ilk sırayı almaktadır. Bunu yatırımcının eline ileride toplu para geçmesi ve sistemin yararlı olması düşüncesi takip etmektedir. Ayrılma nedenlerinin başında 10 yıllık sürenin çok uzun bulunması, prime esas kazancın %3’ünün kesilecek olması ve birikimlerin başka yatırım araçlarına yönlendirilmesi gelmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), Otomatik Katılım, Çalışanlar

PRIVATE PENSION SYSTEM IN TURKEY AND REASONS FOR THE WITHDRAWAL OF WORKERS FROM AUTOMATIC ENROLLMENT: A CASE STUDY IN THE ISPARTA PROVINCE

Öz

A Private Pension Scheme is a voluntary retirement plan that allows those enrolled to increase their level of welfare during retirement, ensuring extra income by motivating them to save. In the “Automatic Enrollment System” that has been in effect since 01.01.2017, people who are under 45 and who are employed in the public or private sector in Turkey are obliged to enroll in the Private Pension Scheme. This study aims to understand why some people unsubscribe from private pension schemes with automatic enrollment, while others continue their membership of the scheme. For the study, 463 people working in public and private sector in the Isparta province of Turkey took part in a survey, including 203 people who remained in the scheme and 260 who chose to unsubscribe from the system. As could be understood from the responses, those who decided to remain within the private pension scheme did so due to the state subsidies applied, along with other reasons such as the promise of compensation payments in the future and a belief that the scheme is useful. The most common reasons for unsubscribing from the scheme were that the 10-year participation period was considered too long and that a 3 percent deduction was made on earnings subject to premiums, and that the people opted to invest their savings in other instruments.

Anahtar Kelimeler

Private Pension System (PPS), Automatic Enrollment, Workers

Kaynakça

• AKIN, F., (2016), Otomatik Katılım Sisteminin Bireysel Emeklilik Sektörüne Etkileri, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 1-12.
• AKPINAR, S., GÜNEŞ DEMİRCİ, M., (2018), Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemine Geçiş ve Yapılacak Kesintilerin Muhasebeleştirilmesi, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ocak(77), 137-146.
• AYDIN, A., (2008),Türkiye’de ve Dünya’da Bireysel Emeklilik Sistemi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Bolu.
• BABAT, S., (2013), Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemi’nin Gelişimi: Fırsat Eşitliği Perspektifinden Bir Değerlendirme, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• BAYRAKTUTAN, Y., ŞAHİN, M., (2007), Bireysel Emeklilik Sektörünün Gelişimi ve Bilgi-Bilişim Teknolojilerinin Kullanımı, Bilgi Ekonomisi Ve Yönetimi Dergisi, 2(2), 96-109.
• BİREYSEL EMEKLİLİK TASARRUF VE YATIRIM SİSTEMİ KANUNU (2001). 4632 Sayılı Kanun. Resmi Gazete: 24366.
• BROOK, A., WHİTEHOUSE, E.R., (2006), The Turkish Pension System: Further Reforms to Help Solve the Informality Problem, OECD Social, Employment and Migration Working Papers, No. 44, OECD Publishing, Paris.
• ÇETİNER, M., GÜNDOĞDU, F.K., (2018), Türkiye’de Bireysel Emeklilik ve Emeklilik Yatırım Fonlarının Görünümü: 2011-2017 Dönemi, International Journal of Disciplines Economics & Administrative Sciences Studies, 4(7), 24-34.
• ÇOŞKUN, A., GÜREL, H., (2014), Türkiye’ de Bireysel Emeklilik Sistemi Bilgi Düzeyi ve BES’ e Katılımda Devlet Katkısının Etkisi Üzerine Bir Araştırma, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 159-166
• DEMİR, Y., YAVUZ, A., (2004), Bireysel Emeklilik Sisteminin Sermaye Piyasalarına Etkisi ve Sistemin Gelişmesinde Vergisel Teşviklerin Önemi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 281-300.
• EGM, https://www.egm.org.tr/bilgi-merkezi/istatistikler/bes-istatistikleri/bes-ozet-verileri/ (Erişim Tarihi: 18.09.2018 )
• EGM, https://www.egm.org.tr/bilgi-merkezi/istatistikler/oks-istatistikleri/ (Erişim Tarihi:18.09.2018)
• GÜLAY, T., IŞIK, M., ÖZTÜRK, M., (2017), Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemi ve Akademisyenlerin Otomatik Katılıma Bakış Açılarına İlişkin Bir Analiz: Süleyman Demirel Üniversitesi Örneği, İş ve Hayat, 3(6), 179-205.
• GÜLCAN, N., (2017), Bireysel Emeklilik Sistemi Farkındalığı: Üniversite Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(21), 369-383.
• İNNECİ, A., (2013), Bireysel Emeklilik Sisteminde Yapılan Yeni Düzenlemeler ve Değerlendirilmesi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(1), 105-120.
• KALAYCI, Ş., (Ed.) (2006), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• KORKMAZ, E., AKGEYİK, T., YILMAZ, B.E., OKTAYER, N., SUSAM, N., ŞEKER, M., (2007), Sosyal Güvenlikte Yeni Yaklaşım: Bireysel Emeklilik, İstanbul Ticaret Odası, Yayın No:2006-21, İstanbul.
• MERDAN, K., (2017), Bireysel Emeklilik Sisteminde Otomatik Katılımın Kamu ve Özel Sektör Çalışanları Açısından Değerlendirilmesi (Gümüşhane İli Üzerine Bir Örnekleme), Social Sciences Studies Journal (SSSJournal), 3(12), 2029-2040.
• NATOF, A., (2010), Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemini Oluşturan Emeklilik Fonları ve Alternatif Sermaye Araçları İle Karşılaştırılması: 2003’den Günümüze Kadar, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Para, Sermaye Piyasaları ve Finansal Kurumlar Anabilim Dalı, İstanbul
• ÖZER, Ö., ÇINAR, E., (2012), Bir Vakıf Üniversitesi Akademik Personelinin Bireysel Emeklilik Sistemine Bakış Açısının Değerlendirilmesi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 75-88.
• POLAT, G., MERDAN, E., (2018), Türkiye’de Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemi ve Ahlaki Tehlike Sorunu, Internatıonal Journal Of Dıscıplınes Economıcs & Admınıstratıve Scıences Studıes, 7(4), 141-152.
• SEZGİN, S., YILDIRIM, T., (2015), Türkiye’de Bireysel Emekliliğin Etkinliği, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(2), 123-140.
• ŞENER, O., AKIN, F., (2010), Özel Emeklilik Fonları ve Türkiye’de Bireylerin Bireysel Emeklilik Sistemine Giriş Kararlarını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, XXVIII(I), 291-312.
• T.C. Hazine Ve Maliye Bakanlığı, https://m.hazine.gov.tr/File/Index?id=AA44F83D-01F2-443E-9CCB-14A241C13791 (Erişim Tarihi: 14.09.2018).
• UYAR, H.İ., (2011), Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemi İle Ekonomik Gelişmişlik Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• YAZICIOĞLU, Y., ERDOĞAN, S., (2004), Spss Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.