OTOMOTİV ENDÜSTRİSİNDE ÇALIŞMA İLİŞKİLERİNE BİR ÖRNEK

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 1, 61 - 78, 31.01.2019

Özlen Çetin

https://doi.org/10.15637/jlecon.6.005

Öz

Bu çalışmada, Türkiye'de otomotiv endüstrisinde faaliyet gösteren çok uluslu bir firmaya ait fabrikada, işçilerin çalışma koşulları ve çalışma ilişkileri içerisindeki konumlarını araştırmaya yönelik gerçekleştirilen alan çalışmasının sonuçları tartışılacaktır.

Fabrika içerisinde 181 işçi ile altı ay süren bu çalışmada veriler görüşme ve anket yöntemleri ile toplandı. Fabrika şartlarında farklı hatlarda eşit sayılarda kişilere ulaşılma amacı ve görüşmelerin verilen izinler koşuluyla gerçekleştirilmesi araştırmanın uzun sürmesine neden olmuştur. Görüşmeler de örneklem gruba ait genel bilgiler elde edilmiştir. Derinlemesine mülakat soruları sekiz farklı başlık altında toplam 54 sorudan oluşmaktadır. Bu başlıklar; teknik bilgi ve beceri (10 soru), iletişim (6 soru), eğitim (7 soru), deneyim (7 soru), kurum hakkında (9 soru), cinsiyet (5 soru), sosyal yaşam (7 soru), beklentiler (4 soru) bölümlerinden oluşmaktadır. Bu soruların yanıtları derinlemesine mülakat şeklinde alınmıştır. İş durum anketi ise görüşmelerin sonunda toplanmıştır. İş durum anketi ise bireysel, kurum, sosyal statü ve çalışma ortamını içeren dört bölümden oluşmaktadır. Araştırmada işçilerin; istihdam süreleri (kıdem), cinsiyetleri ve çalıştıkları bölümlere göre anket sorularına verdikleri yanıtlar karşılaştırılmıştır.

Araştırma sürecinde mülakata katılan işçilerin yüzde 7,2'si (13 kişi) ön lisans ve üzeri kadarı yüzde 32'si (58 kişi) düz lise, yüzde 59,7'si (108 kişi) endüstri meslek lisesi, yüzde 1, 1'i (2 kişi) ilkokul mezunudur. Örneklem grubun kadın sayısı 22, erkek sayısı 159 kişiden oluşmaktadır. Çalışma pres-kalıp, kaynak, montaj, boyahane hatlarında gerçekleştirilmiştir.

Bu alan araştırmasında: “İşçinin niteliği işin niteliğine uygun mudur? ", “Cinsiyet ile işin niteliği arasında ilişki var mıdır?”, “İşçinin çalışma koşullarından memnuniyetinin belirleyicileri nelerdir?”, “Teknik bilgi ve nitelik arttıkça işe adaptasyon azalıyor mu?” sorularına yanıt aranmıştır.

Anahtar Kelimeler

İşin Niteliği, İşçinin Niteliği, Üretim Sistemleri, Otomotiv Sektörü

AN EXAMPLE FOR LABOUR RELATIONS IN THE AUTOMOTIVE INDUSTRY

Öz

In this study, working conditions of workers and the results of a field study to identify the position within labor relations will be discussed. This study was conducted in Turkey at the factory owned by a multinational company operating in the automotive industry.

During the process, which lasted six months with 181 workers in the factory, data was collected by interview and questionnaire methods. In the factory conditions, the aim of reaching the equal number of people in different lines and having permitted interviews caused the research to take a long time. General information about the sample group was obtained during the interviews. In-depth interview questions consist of 54 questions under eight different subtitles. These subtitles are technical knowledge and skills (10 questions), communication (6 questions), education (7 questions), experience (7 questions), about the institution (9 questions), gender (5 questions), social life (7 questions), expectations (4 questions). The answers of these questions were taken by in-depth interview method. The business statement questionnaire was collected at the end of the interviews. The business statement questionnaire consists of four sections that are individual, institution, social status and work environment. In the study, the responses of the workers to the questionnaire were compared according to their employment time (seniority), gender and the departments they work.

In the research process, 7.2 percent (13 people) of the workers who participated in the interview has an associate degree or above, 32 percent (58 persons) have a general high school degree, 59.7 percent (108 persons) are from industrial vocational high school, 1,1 percent (2 people) graduated from primary school. The sample consisted of 22 women and 159 men. The work was carried out in press-mold, welding, assembly and paint shop lines.

In this paper will discuss the results of the survey: “Is the quality of the worker appropriate to the nature of the work?”, “Is there a relationship between gender and the nature of work?”, “What are the determinants of employee satisfaction from working conditions?”, “Does adaptation to work decrease as technical knowledge and qualification increase?”

Anahtar Kelimeler

Quality of Work, Quality of Workers, Production Systems, Automotive Sector

Kaynakça

• ALÇIN, S., (2010), Teknolojik Determinist Kalkınma Aracı Olarak TeknoekonomiPolitikaları, İstanbul: Tarem Yayıncılık, ISBN: 9786058920071.
• AYDOĞANOĞLU, E., (2011), Fabrikada Emek Denetimi, İstanbul: Doğa Basım Yayın, ISBN: 9786054156474.
• BAYRAKÇEKEN, H., (2005), Dünya'da ve Türkiye'de Otomotiv Sektörünün Sektörel Analizi, Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi, 2005(2), 1-11. BELEK, İ., (2010), Esnek Üretim Derin Sömürü, İstanbul: Kayhan Matbaacılık, ISBN: 9758271709.
• BRAVERMAN, H., (2008), Emek ve Tekelci Sermaye, İstanbul: Kalkedon Yayınları, ISBN: 9789944115053.
• DİKMEN, A. A., (2011), Makine, İş, Kapitalizm ve İnsan, Ankara: Tan Kitabevi Yayınları, ISBN: 9786059020459.
• GÖRENER, A. ve GÖRENER, Ö., (2008), Türk Otomotiv Sektörünün Ülke Ekonomisine Katkıları ve Geleceğe Yönelik Sektörel Beklentiler, Journal of Yaşar Üniversitesi, 5, 1213-1232.
• INVEST IN TURKEY, (2012), Türkiye Cumhuriyeti Başkanlık Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı, http://www.invest.gov.tr/trTR/sectors/Pages/Automotive.aspx, [Erişim:Ocak 2012].
• MARX, K., (2009), Kapital, Birinci Cilt, İstanbul: Sol Yayınları, ISBN: 9799757399321.
• ÖNGEL, F. S., (2011), Küresel Değer Zincirleri ve Mekansal Etkileri: Gebze Örneği, Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı Şehircilik Doktora Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• SMITH, A., (2006), Milletlerin Zenginliği, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, ISBN: 9789754589276.
• SUĞUR, N.ve NICHOLS, T., (2005), Global İşletme, Yerel Emek, İstanbul: İletişim Yayınları, Birinci Baskı, ISBN: 9789750503306
• ŞAHİN, Ç. E., 2011, Beşeri Sermaye ve İnsan Kaynakları: Eleştirel Bir Yaklaşım, Ankara: Tan Kitabevi Yayınları, Birinci Baskı, ISBN: 6055668242.
• T.C. SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI, Türkiye Otomotiv Sektörü Strateji ve Eylem Planı(2011-2014), http://www.sanayi.gov.tr/Files/Documents/otomotiv_sektoru_strateji-23052011142305.pdf, [Erişim:Ocak 2012].
• ULUSAL İSTİHDAM STRATEJİSİ, Ulusal İstihdam Stratejisi Taslağı (2012-2023), http://www.genelis.org.tr/upresimler/resim6/taslak1.pdf, [Erişim: Şubat 2012].
• URL-1, www.invest.gov.tr, [Erişim: Ocak 2012].
• URL-2, www.sanayi.gov.tr, [Erişim: Ocak 2012].
• URL-3, Türkiye Cumhuriyeti Başkanlık Yatırım Destek Ve Tanıtım Ajansı, Türkiye Otomotiv Sektörü Raporu (2010), http://www.invest.gov.tr/tr-TR/infocenter/publications/Documents/OTOMOTIV.SEKTORU.pdf [Erişim: Aralık 2011].
• URL-4, T.C. SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI, Türkiye Otomotiv Sektörü Strateji ve EylemPlanı(2011-2014), http://www.sanayi.gov.tr/Files/Documents/otomotiv_sektoru_strateji-23052011142305.pdf, [Erişim:Ocak 2012].