The effect of organizational cyncism on burnout in the context of presenteeism: Atatürk University HELITAM example

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 4, 443 - 454, 31.10.2021

Elif Alar Erkal Atılhan Naktiyok

Öz

Examining the attitudes of nurses in the work environment is important not only in terms of their effects on themselves, but also in terms of revealing the effects of the patients and the health services provided in the hospital in general as a requirement of their work. The aim of this study is to reveal the relationship between nurses' organizational cynicism, burnout and presenteeism attitudes and other factors associated with them. For this purpose, 567 nurses studying in Atatürk University Nursing Undergraduate Completion Program (HELİTAM) were surveyed, and 364 nurses gave feedback. In the study, in which the structural equation method was used, the data were obtained by the questionnaire technique, which included demographic, organizational cynicism, burnout and presenteeism questions. The obtained data were analyzed using SPSS and AMOS programs. Confirmatory factor analysis (CFA) was used to test the reliability and validity of the questionnaires used in the research. In the study, the hypotheses created to reach the goal were tested with the correlation and structural equation model, and the results were interpreted in this direction. According to other findings obtained from the analysis, the problem of presenteeism plays a mediating role in the relationship between organizational cynicism and emotional burnout, personal success and depersonalization. As a result, in this study examining the relationship between organizational cynicism, burnout and presenteeism attitudes, it was observed that as the cynicism level of nurses increased, their burnout level increased significantly. It has been determined that cynicism causes emotional exhaustion, a decrease in personal success, and the emergence of insensitive behaviors towards life over time.

Anahtar Kelimeler

Organizational Cynicism, Burnout, Presenteeism, Structurel Equation Model

İşte var olamama bağlamında örgütsel sinizmin tükenmişlik üzerine etkisi: Atatürk Üniversitesi HELİTAM örneği

Öz

Hemşirelerin iş ortamındaki tutumlarının incelenmesi sadece kendileri üzerindeki etkileri değil aynı zamanda yaptıkları işin gereği olarak hastalar ve genel olarak hastanede sunulan sağlık hizmetlerinin etkilerinin ortaya konulması açısından önemlidir. Bu çalışmanın amacı hemşirelerin örgütsel sinizm, tükenmişlik ve işte var olamama tutumları arasındaki ilişkiyi ve bunlarla ilişkili diğer faktörleri ortaya koymaktır. Bu amaçla Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Lisans Tamamlama (HELİTAM) programında öğrenim gören 567 hemşireye anket yapılmış, 364 hemşireden geri dönüş sağlanmıştır. Yapısal eşitlik yönteminin kullanıldığı çalışmada veriler demografik, örgütsel sinizm, tükenmişlik ve işte var olamama soruların yer aldığı anket tekniğiyle elde edilmiştir. Çalışmada anket ile toplanan veriler SPSS ve AMOS istatistik paket programları aracılığıyla analiz edilmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi (DFA) ile anketlerin güvenilirliği ve geçerliliği test edilmiştir. korelasyon ve yapısal eşitlik modeli kullanılarak çalışmada oluşturulan hipotezler test edilerek elde edilen bulgular yorumlanmıştır. Analizin diğer bulgularına göre, örgütsel sinizm ile duygusal tükenmişlik, kişisel başarı ve duyarsızlaşma arasındaki ilişkide işte var olamama sorunu aracı rol oynamaktadır. Sonuç olarak örgütsel sinizm, tükenmişlik ve işte var olamama tutumları arasındaki ilişkiyi inceleyen bu çalışmada hemşirelerin sinizm düzeyi arttıkça tükenmişlik düzeylerinin de önemli düzeyde arttığı görülmüştür. Sinizmin duygusal tükenmişliğe, kişisel başarının düşmesine ve zamanla hayata karşı duyarsız davranışların ortaya çıkmasına neden olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Sinizm, Tükenmişlik, İşte Var Olamama, Yapısal Eşitlik Modeli

Kaynakça

• AKHIGBE J. & GAIL O. J. (2017). Job Burnout and Organizational Cynicism Among Employees in Nigerian Banks, European Scientific Journal August, 13 (22), 1857-7881.
• ALAN, H. & FIDANBOY, C. (2013). Sinizm, Tükenmişlik Ve Kişilik Arasındaki İlişkiler: Bilişim Sektörü Çalışanları Kapsamında Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(0), 165-176.
• AMASRALI, A. & ASLAN, H. (2017). Ortaokul Ve Lise Matematik Öğretmenlerinin Örgütsel Sinizm İle Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(43), 64-92.
• BALCI, O. (2016), İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenler Ve Yöneticilerin Örgütsel Sinizm, Kendini İşe Verememe (Presenteizm) Ve Sosyal Kaytarma Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Arnavutköy İlçesi Örneği). (Yayınlanmış Doktora Tezi), İstanbul: Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• BANG, H. & REIO, T. (2017). Examining the role of cynicism in the relationships between burnout and employee behavior, Journal of Work and Organizational Psychology, 33 (3), 217–227.
• BAYSAL, İ. A. (2012). Presenteeism (İşte Varolamama Sorunu) İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki, Adnan Menderes Üniversitesi Akademik Personeli Üzerinde Bir Uygulama. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• BÖLÜR, S. (2018). Algılanan Liderlik Davranışının Örgütsel Sinizm Ve Presenteizm Üzerine Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.
• BURTON, WN. & CONTI, DJ. (1999). The Real Measure Of Productivity, Bus Health, 17(11), 1999, 34-36.
• BRANDES, P. (1997). Organizational Cynicism: Its Nature, Antecedents, and Consequences. (Dissertation of Doctor of Philosophy). Ohio: University of Cincinnati.
• BRBOROVIC, O., BRUME , V., PAVLEKOVIC, G., & MUSTAJBEGOVIC, J. (2014). Are Nurse Presenteeism And Patient Safety Culture Associated: A Cross-Sectional Study. Archives of Industrial Hygiene and Toxicology, 65:2, 149-156. https://doi.org/10.2478/10004-1254-65-2014-2462.
• COOPER, C. & CARTWRIGHT, S. (1994). Healthy Mind; Healthy Organization: A Proactive Approach to Occupational Stress, Human Relations, 47 (4), 455-470.
• CORDES, CL & DOUGHERTY, T.W. (1993). A review and an Integration of Research on Job Burnout, Academy of Management, Review, 18, 621-656. doi.org/10.5465/amr.1993.9402210153.
• D'ABATE C.P. & EDDY, E. R. (2007). Engaging in Personal on the Job: Extending the Presenteeism Construct, Human Resource Development Quarterly,18 (3), 361-383.
• DEAN, W., BRANDES, J., PAMELA & DHARW ADKAR, R. (1998). Organizational cynicism, The Academy of Management Review, 23 (2), 341–352.
• DEMEROUTI, E., LE BLANC, P. M., BAKKER, A. B., SCHAUFELI, W. B. & HOX, J. (2009). Present But Sick: A Three-Wave Study on Job Demands, Presenteeism and Burnout. Career Development International, 14(1), 50-68.
• DURU, E., DURU, S. & BALKIS, M. (2014). Analysis of relationships among burnout, academic achievement, and self-regulation. Educational Sciences: Theory & Practice, 14(4), 1274-1284.
• ERYEŞIL, K. & ÖZTÜRK, M. (2016). The Relationship Between Organizational Cynicism And Burnout: A Field Research İn Health Sector, See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.net/publication/ 309611239, ResearchGate.
• FERREIRA, A. & MARTINEZ L. (2012). Presenteeism And Burnout Among Teachers İn Public And Private Portuguese Elementary Schools, The International Journal of Human Resource Management, 23 (20), 4380–4390.
• FREUDENBERG ER, H. J. (1974). Staff Burnout, Journal of Social Issue, 30, 159-165.
• GÜN, F., (2015). Öğretim Elemanlarının Algılarına Göre Örgütsel Sinizm İle Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• GÜRBÜZ, H. & BAYRAMLI, Ü. Ü. (2005). Eskişehir İli Yönetici Sekreterlerinin Tükenmişlik Düzeylerini Belirleme Ölçeği, Günümüz İş Ortamında Büro Yönetimi ve Sekreterlik IV. Ulusal Büro Yönetimi Ve Sekreterlik Kongresi, 143–162, Ankara.
• HAIR, J. F., ANDERSON, R. E., TATHAM, R., L., & BLACK, W. C. (1998). Multivariate Data Analysis (Fifth edition). United States: Prentice-Hall, Inc.
• HEMP, P. (2004). Presenteeism: At Work: But Out of It. Harvard Business Review, 82, 49–58.
• IACOBUCCI, D. (2010). Structural Equations Modeling: Fit İndices, Sample Size, And Advanced Topics. Journal of Consumer Psychology, 20(1), 90-98.
• HOCK, R. ( 1988). Professional Burnout Among Public School Teachers, Public Management, 17 (2), 167-189.
• İBRAHIM AĞAOĞLU, Ö. & CAN, E. (2017). Örgütsel Sinizm ile Örgütsel Tükenmişlik Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Hizmet Sektörü Çalışanları Üzerine Ampirik Bir Araştırma. Yıldız Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (2), 181-205.
• İNCESU, E., YORULMAZ, M. & EViRGEN, H. (2017). Örgütsel Sinizmin Tükenmişlik Üzerine Etkisi: Hastane Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası Sağlık Yönetimi Ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 3 (3), 370-380.
• JAMES, M. S. L. (2005). Antecedents And Consequences Of Cynicism In Organizations: An Examınation of The Potential Positive And Negative Effects On School System. Dissertation Submitted to the Department of Management in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy Degree Awarded, Florida: The Florida State University, Spring Semester, 2005.
• JOHNSON, J. L. & O'LEARY-KELLY, A. M. (2003). The Effects Of Psychological Contract Breach And Organizational Cynicism: Not All Social Exchange Violations Are Created Equal. Journal of Organizational Behavior. 24, 627–647.
• KALAĞAN , G. (2009). Araştırma Görevlerinin Örgütsel Destek Algıları ile Örgütsel Sinizm Tutumları Arasındaki İlişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• KLINE, R.B. (2016). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. New York: The Guilford Press.
• KÖSE, Ö. (2019). Presenteeism (İşte var olamama) ile Örgütsel Özdeşleşme ve Tükenmişlik Arasındaki İlişkinin Analizi, (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi.
• LOWE G. (2012). Here İn Body, Absent ın Productivity: Presenteeism Hurts Output, Quality Of Work-Life and Employee Health. Canadian HR Reporter, the National Journal of Human Resource Management, 12, 9-10.
• MASLACH, C. & JACKSON, S. E. (1981). The Measurement of Experienced Burnout. Journal of Occupational Behavior, 2, 99-113.
• MASLACH, C., MICHEAL P. & LEITER. (1997). The Truth About Burnout, San Francisco,CA: Jossey-Bass.
• MASLACH, C., SCHAUFELI W. & LEITER, P. (2001). Job Burnout, Annual Review of Psychology, 52, 397–422.
• MASLACH, C. & ZIMBARDO, P., G. (1982). Burnout- The cost of Caring. New Jersey: Prentice Hall, Inc., New Jersey: Englewood Cliffs.
• MEYDAN, C. H. & ŞEŞE , H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
• MUNIR, F., Y ARKER, J. & HASLAM, C. (2008). Sickness Absence Management: Encouraging Attendance or Risk-Taking Presenteeism in Employees with Chronic Illness?, Disability and Rehabilitation, 30 (19), 1461-1472.
• ÖZDEMIR, Ö. & YAŞAR, O. (2016). The Relationship Of Organizational Cynicism, Burnout, And Organizational Commitment: A Study On Middle School Teachers, Eurasian Academy of Sciences Eurasian Business & Economics Journal, 6, 50-61.
• ÖZLER, DE. & ATALAY, C. G. (2011). A Research To Determine The Relationship Between Organizational Cynicism And Burnout Levels Of Employees İn Health Sector. Business And Management Review, 1(4), 26-38.
• PINES, AM. & ARONSO , E. (1988). Career Burnout (Causes and Cures). The Free Press, New York: A Division of Macmillan, Inc.
• SIMHA, A., ELLOY, D. F., HUANG & HAN-CHUNG, (2014), The moderated relationship between job burnout and organizational cynicism, Management Decision, 52 (3), 482-504.
• ŞİMŞEK, Ö. F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş, Temel İlkeler ve LİSREL Uygulamaları. Ankara: Ekinoks.
• SOYSAL, A. (2009). “Çalışanlarda Tükenmişlik Düzeyinin Bazı Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi: Kahraman Maraş Emniyet Müdürlüğü’nde Bir Araştırma”, VII. Kamu Yönetimi Forumu (KAYFOR) 2. Kitap, 290-309.
• ÜÇOK, I., D. (2012). Sinik Tutum Ve Psikolojik Sözleşme İhlali Algısının Tükenmişlik Üzerindeki Etkisi. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• WEI, WANG, (2015), Exploring The Relations Between Student Cynicism And Student Burnout, Psychological Reports: Employment Psychology & Marketing, 117 (1), 103-115.
• WRIGHT, T. A. & DOUGLAS, B. G. (1998). The Contribution of Burnout to Work Performance, Journal Of Organization Behavior, 18 (5), 491-499.
• YAVAN, Ö. (2017). Çalışanların işe gitmeme ile varmış ve çalışıyormuş gibi yapma eğilimlerinin incelenmesi: Zonguldak Türkiye Taşkömürü Kurumu Örneği. International Journal of Economic and Administrative Studies, 19, 249- 276.
• YILDIRIM, M.H., SAYGIN, M. & UGUZ, Ş. (2013). Effects Of Presenteeism Syndrome On Employees Burnout Levels. Internatiomal Journal Of Sciences And Humanity Studies, 6 (1), 1-10.
• ZENGIN, Y. & KAYGIN, E.(2016). Tükenmişlik Sendromu ile Presenteeism (İşte Var Ol(ama)ma) Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Kars SGK Örneği. Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, 1, 487-500.