Yılmaz Erdoğan'ın "Keşke" Öyküsü Ve Söylem Biçembilimi: Bir Yöntem Ve Uygulama

Yıl 2005, Cilt: 1 Sayı: 1, 67 - 80, 01.04.2005

Nuray Alagözlü

Öz

This article aims at a stylistic analysis of the short story “Keşke” by Yılmaz Erdoğan  at   discourse level.  Discourse stylistics can be defined as a transition between grammar and discourse. It fosuses on  discourse linguistics, suprasyntax, trans-sentential discourse grammar, text linguistics and text coherence, stylistics, and text syntax  as well as  the strategies used in literary interpretation.  Discourse stylistics examines complex textual variables, discourse, human factor, exceptional and deviated language use  (Erden, 1997: 126). In this article, how the writer presents his emotions and thoughts in such a special way is examined at discourse level. As a result, the story contains unconventional  grammatical and collocational compositions in terms of words, word groups, sentence and discourse structure.  The following are the unconventional discourse  features determined:  1. Thematic ambiguity, 2- Ill-formed collocations, 3-Given /new information conflict, 4- Inadequacy in coherence and cohesion

Anahtar Kelimeler

-

Yılmaz Erdoğan'ın "Keşke" Öyküsü Ve Söylem Biçembilimi: Bir Yöntem Ve Uygulama

Öz

Bu çalışmada Yılmaz Erdoğan'ın "Keşke" isimli öyküsünün söylem biçembilimiçerçevesinde çözümlenmesi hedeflenmiştir. Söylem biçembilimi, söylem dilbilimi, sözdizimiüstü (tümcelerarası) dilbilgisi, metin dilbilim, metin bağdaşıklığı, biçembilim ve metin sözdizimiüzerinde odaklaşır ve metinlerin karmaşık değişkenlerini, söylemi, insan faktörünü, sıra dışı dilkullanımlarını ve sapmalarını araştırır. (Erden, 1997: 126). Yazarın kendi duygu ve düşünceleriniböylesine özel biçimde sunmasının nedenleri söylem düzleminde incelenmiştir. Sonuç olarak, öncelikle öykü sözcük, sözcük öbeği ve tümce yapısı açısından sıra dışıbileşim, eşdizim ve dilbilgisi özellikleri gösterir. Öyküde saptanan sıradışı söylem ögeleriaşağıdaki gibidir. 1- özellikle tümce düzeyinde izleksel belirsizlik (thematic ambiguity), 2Eşdizimsel sapmalar (ill-formed collocations), 3-Önceden tanıtılan bilgi ile yeni tanıtılan bilgiçatışması (given /new information conflict), 4-Bağdaşıklık ve bağlaşıklık açısından yetersizlik(inadequacy in coherence and cohesion)

Anahtar Kelimeler

Söylem biçembilim, söylem, kısa hikaye, biçem, Yılmaz Erdoğan

Kaynakça

• A. Erden, Kısa Öykü ve Dilbilimsel Eleştiri (Istanbul: Gendaş Yayınları, 2002)
• A. Erden, ‘Öyküde Sözdiziminden Söylem Düzlemine Geçiş Olgusu Üzerine‘ Dilbilim Araştırmaları (Ankara: Kebikeç Yayınevi, 1997). ss 112-126
• B. Bamberg, ‘What makes a text coherent?’ College Composition and Communication 34;4, (1983) ss. 417-429.
• F. Develioğlu, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat. (Ankara: Aydın Kitabevi, 1984) J. Haynes, Style (London New York: Routledge, 1995) J.F. Lyotard, Postmodern Durum. Ahmet Çiğdem (çeviren) (Ankara: Ara yayıncılık, 1990)
• M..H. Abrams, A Glossary of Literary Terms ( London: Hartcourt Brace College, 1993)
• N.E. Enkvist, ‘Text and Discourse Linguistics, Rhetoric and Stylistics’ Discourse and Literature (New Approaches to the Analysis of Literary Genres). Teun V. Dijk (ed.) (Amsterdam: John Benjamin‘s Publishing Comp, 1985) ss.11-38.
• R. Underhill, Turkish Grammar. (Massachusetts: The Massachusetts Institute of Technology, 1980).
• T.A.Van Dijk and Kintsch, Strategies of Discourse Comprehension (New York: Academic Press, 1983)
• Ü. Özünlü, Edebiyatta Dil Kullanımları (Ankara: Doruk, l997).
• W. U. Dressler, ’Between Grammar and Discourse’ Thirthy Years of Linguistic Evolution. Martin Putz (ed. (Philadelphia/Amsterdam : John Benjamin‘s Publishing Comp, 1992) . 149-159.
• Y. Erdoğan, Hüzünbaz Sevişmeler . (Istanbul: Sel Yayıncılık, 1998)