Prosodic Analysis of Listening Recordings in Istanbul Turkish Language Teaching Set for Foreigners

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 2, 15 - 32, 29.12.2025

Safa Çelebi , Yalçın Yurdakul

https://doi.org/10.51726/jlr.1711426

Öz

Since the main purpose of teaching a foreign language is to provide accurate and effective communication skills in the target language, the necessary sensitivity should be shown to listening training, which forms the basis of communication and knowledge acquisition. In the version of the “Common European Framework of Reference for Languages” updated in 2020, it is stated that the activities to be carried out and the materials used in the field of teaching Turkish as a foreign language should be prepared in accordance with the prosody features in CEFRCV. For this reason, the listening recordings in the sets prepared for those learning Turkish as a foreign language to learn and express the pronunciation and prosody of Turkish correctly should be prepared meticulously in this direction. This study aims to determine the prosodic adequacy of the listening recordings in the Istanbul Teaching Turkish to Foreigners Set (İYTÖS), which is widely used in Turkey and abroad. In the study where the document review method was used, the listening recordings prepared for the A1-A2-B1-B2 levels of the said set were taken as a sample. Listening recordings were examined in terms of stress, focus, intonation, duration and pauses, and incorrect pronunciations determined by experts were checked with PRAAT speech analysis software. Data analyzed using frequency and percentage analyses are presented in tables. In the study, prosodic errors were detected in the listening recordings in İYTÖS and suggestions were made accordingly.

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish as a foreign language , listening training , pronunciation , prosody , PRAAT

İstanbul Yabancılara Türkçe Öğretim Setindeki Dinleme Kayıtlarının Prozodik Yönden İncelenmesi

Öz

Yabancı dil öğretiminin temel amacı hedef dilde doğru ve etkili bir iletişim becerisi kazandırmak olduğundan iletişimin ve bilgi ediniminin temelini oluşturan dinleme eğitimine gereken hassasiyetin gösterilmesi gerekir. 2020 yılında güncellenen “Diller İçin Ortak Avrupa Referans Çerçevesi”nin versiyonunda, Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi alanında yapılacak faaliyetlerin ve kullanılan materyallerin CEFRCV’deki prozodi özelliklerine uygun olarak hazırlanması gerektiği belirtilmektedir. Bu sebeple Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin Türkçenin telaffuzunu ve prozodisini doğru öğrenebilmeleri ve ifade edebilmeleri için hazırlanan setlerde yer alan dinleme kayıtlarının bu doğrultuda özenle hazırlanması gerekmektedir. Bu çalışma, yurt içinde ve yurt dışında yaygın olarak kullanılan İstanbul Yabancılara Türkçe Öğretimi Setindeki (İYTÖS) dinleme kayıtlarının prozodik yeterliliğini tespit etmeye yöneliktir. Doküman incelemesi yönteminin kullanıldığı çalışmada söz konusu setin A1-A2-B1-B2 seviyelerine yönelik hazırlanmış dinleme kayıtları örneklem olarak alınmıştır. Dinleme kayıtları vurgu, odak, tonlama, süre ve durak yönünden incelenmiş ve uzmanlar tarafından belirlenen hatalı sesletimler, PRAAT konuşma çözümleme yazılımıyla kontrol edilmiştir. Sıklık ve yüzde analizleri yapılan veriler tablolar halinde sunulmuştur. Çalışmada, İYTÖS’de yer alan dinleme kayıtlarında prozodik açıdan hatalar tespit edilmiş ve bu doğrultuda önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi , dinleme eğitimi , telaffuz , prozodi , PRAAT

Kaynakça

• Aras, B. (2004). İlköğretimde dinleme anlama becerisinin geliştirilmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aytan, T., Göksel, A. ve Günaydın, Y. (2021). 2020 Diller için Avrupa ortak çerçeve metni’inde (CEFR) dinleme becerisi: ölçekler ve kazanımlar. Journal of History School, 51, 1192-1220. http://dx.doi.org/10.29228/Joh.49290
• Benesty, J., Sondhi, M. M., and Huang, Y. (Eds.). (2007). Springer handbook of speech processing. Springer Sciens & Business Media.
• Benrabah, M. (1997). Word-stress: A source of unintelligibility in English. International Review of Applied Linguistics, 35, 157–165.
• Berne, J. E. (2004). Listening comprehension strategies: a review of the literature. Foreign Language Annals, 521–531. doi:10.1111/j.1944-9720.2004.tb02419.x.
• Boersma, P. & Weenink, D. (2018). Praat: Doing phonetics by computer (Version 6.0.37) [Computer software]. Current version available: www.fon.hum.uva.nl/praat.
• Buck, G. (2001). Assessing listening. Cambridge: Cambridge University Press.
• CEFRCV (2020). Common European framework of reference for languages: learning, teaching, assessment. Companion volume. Strasbourg: Council of Europe Publishing.
• Chamot, A. U. (2004). Issues in language learning strategy research and teaching. Electronic Journal of Foreign Language Teaching, 1, 14–26.
• Chan, J. S., and Wade-Woolley, L. (2018). Explaining phonology and reading in adult learners: Introducing prosodic awareness and executive functions to reading ability. Journal of Research in Reading, 41(1), 42–57. https://doi.org/10.1111/1467-9817.12083.
• Cutler, A. (2012). Native Listening: Language Experience and the Recognition of Spoken Words. Cambridge, MA: MIT Press.
• Demircan, Ö. (2013). Türkçenin sesdizimi. Der Yayınları.
• Demirdöven, G. H. (2021). 2020 Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi (CEFR) metninde bulunan dilbilgisel yeterliklerin incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (Ö10). 339-351. DOI: 10.29000/rumelide.1011952
• Field, J. (2005). Intelligibility and the listener: The role of lexical stress. TESOL Quarterly, 39, 399-423.
• Graham, S., D. Santos, and R. Vanderplank. 2011. Exploring the relationship between listening development and strategy use. Language Teaching Research, 15, no. 4: 435–456. doi:10.1177/1362168811412026.
• Günay, D. (2004). Dil ve iletişim. Multilingual.
• Güzel, A., Barın, E. (2013). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi. Akçağ Yayıncılık.
• Hahn, L. (2004). Primary stress and intelligibility: Research to motivate the teaching of suprasegmentals. TESOL Quarterly, 38, 201-223.
• Han, J.-I. (1996). The Effects of Pronunciation-Based Listening Practice on Korean EFL Learners. English Teaching.
• Holliman, A. J., Williams, G. J., Mundy, I. R., Wood, C., Hart, L., and Waldron, S. (2014). Beginning to disentangle the prosody-literacy relationship: A multi-component measure of prosodic sensitivity. Reading and Writing, 27(2), 255–266. https://doi.org/10.1007/s11145-013-9443-6
• Imhof, M. (1998). What makes a good listener? Listening behavior in instructional settings. International Journal of Listening, 12(1), 81‐105.
• Kaya, T. (2015). The Relationship between Listening Comprehension Scores and L2 Speech Sentence Stress. Tokyo University Repository for Academic Resources.
• Keskin, H. K., Ari, G., & Bastug, M. (2019). Role of Prosodic Reading in Listening Comprehension. International Journal of Education and Literacy Studies, 7(1), 59-65.
• Kettongma, N., & Wasuntarasobhit, S. (2015). Effects of Prosodic Feature and Cognitive Listening Strategy Instruction on Low-Intermediate EFL Learners’ Listening Comprehension. KKU Res, 3(December), 65– 83.
• Kissling, E. M. (2018). Pronunciation Instruction Can Improve L2 Learners’ Bottom-Up Processing for Listening. Modern Language Journal, 102(4), 653–675.
• Oxford, R. L. (1993). Research update on teaching L2 listening. System 21, no. 2: 205–211. doi:10.1016/0346-251X(93)90042-F.
• Özaltun, H. (2020). Türkçe öğrenen yabancılar için sesli metinlerin dinlenebilirliğini etkileyen faktörler. International Journal Of Turkish Literature Culture Education, 9(9/3), 1193-1208. https://doi.org/10.7884/teke.4788
• Rahbar, S., Ahangari, S., and Saeidi, M. (2020). Raising the learners’ awareness of prosodic features in pronunciation and its impact on listening comprehension: Insights from noticing hypothesis (Schmidt, 1995). Journal of Foreign Language Research, 10(2), 260-271.
• Schreiber, P. A. (1991). Understanding prosody’s role in reading acquisition. Theory into Practice, 30, 158–164. http://dx.doi.org/10.2307/1476877
• Seftirina E., S. (2017). Prosody as a tool for assessing reading fluency of adult ESL students. Advances in Language and Literary Studies, 8, 83-87.
• Tanrıkulu, L. ve Şıhanlıoğlu, Ö. (2019). 2018 (CEFR) Diller için Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi Yeni Açıklamalar metininde konuşma becerisinin incelenmesi. IJLET, 7(4), 212-224. DOI:10.29228/ijlet.39833
• Temur, T. (2001). Dinleme becerisi-konu alanı ders kitabı incelme kılavuzu Türkçe 1-8. Nobel Yayınları.
• Whalley, K., and Hansen, J. (2006). The role of prosodic sensitivity in children's reading development. Journal of Research in Reading, 29(3), 288–303. https://doi.org/10.1111/j.1467-9817.2006.00309.x
• Xiaoyu, H. (2009). The relationship between Chinese EFL Learners Proficiency in Suprasegmental Features of Pronunciation and Their Listenning Comprehension. CELEA Journal, 1–9.
• Yenkimaleki, M., and Van Heuven, V. J. (2016). Explicit teaching of segmentals versus suprasegmentals: which would yield better listening comprehension skills for interpreter trainees? An experimental study. British Journal of English Linguistics, 4(6), 11-22.
• Yenkimaleki, M., and van Heuven, V. J. (2021). Effects of attention to segmental vs. suprasegmental features on the speech intelligibility and comprehensibility of the EFL learners targeting the perception or production-focused practice. System, 100, 102557.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Baskı) Seçkin Yayıncılık.
• Zielinski, B. W. (2008). The listener: no longer the silent partner in reduced intelligibility. System, 36 (1), 68-84.