Mezitli Deresi Boyunca Biyojeokimyasal Anomalilerin İncelenmesi, Mersin

Yıl 2015, , 117 - 133, 15.12.2015

Erkan Demir Zeynep Özdemir Zübeyde Hatipoğlu Bağcı

https://doi.org/10.24232/jeoloji-muhendisligi-dergisi.295378

Öz

Son yıllarda, biyojeokimyasal yöntemler maden aramalarında
yaygın olarak kullanılmaktadır.  Bu
çalışmada, Mezitli Deresi (Mersin) boyunca doğal olarak yetişen Platanus
orientalis (doğu çınarı) ve Phragmites australis (kamış) bitki
türlerinde biyojeokimyasal anomalilerin saptanması amaçlanmıştır. Mezitli (Mersin) Bölgesinde 8 istasyondan
alınan P. australis ve P. orientalis bitkilerinin yaprak ve dal
örnekleri ile bu istasyonlardan alınan toprak ve dere suyu örneklerindeki
Li, B, Al, Ti, V, Cr, Mn, Fe, Co, Ni, Cu, Zn, As, Se, Rb, Sr, Mo, Cd, Sn, Cs,
Ba ve Pb için element düzeyleri, endüktif eşleşmiş plazma-kütle spektrometrisi
(ICP-MS) ile saptanmıştır. Bu analiz sonuçlarının istatistiksel olarak
incelenmesi sonucunda, P. orientalis bitki türünün dalının B (n = 10, r = 0,76, % 99 güvenilirlikle
P < 0,01), Cr (n = 12, r = -0,67, % 95 güvenilirlikle, P < 0,05),  Sr (n = 9, r = 0,72, % 95 güvenilirlikle, P <
0,05) ve Pb (n = 11, r = 0,63, % 95 güvenilirlikle, P < 0,05) elementleri
için belirtgen bitki olarak biyojeokimyasal prospeksiyonda kullanılabileceği
saptanmıştır. Aynı zamanda P.
australis bitki türünün yaprağının ise Cu (n = 11, r = -0,66, %95
güvenilirlikle, P < 0,05), Cr (n = 11, r = 0,64, %95 güvenilirlikle, P < 0,05)
ve Li (n = 10, r = 0,77, % 99 güvenilirlikle, P < 0,01) elementleri için
belirtgen bitki olarak biyojeokimyasal prospeksiyonda kullanılabileceği
saptanmıştır. Ayrıca Cr, B, Sr, Pb, Cu
ve Li için belirtgen bitki olarak saptanan P. orientalis ve P.
australis bitki türleri ile
toprak arasındaki inter- element ilişkileri de incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Biyojeokimyasal anomali, Belirtgen bitki, B-Cr-Pb-Cu-Sr-Li, Mezitli-Mersin

Kaynakça

• Bozcuk, S., 1986. Bitki Fizyolojisi (Metabolik Olaylar), Hatipoğlu Yayınları, 176 s., Ankara.
• Brooks, R. R., Morrison, R. S., Reeves, R. D., Dudley, T. R., Akman, Y., 1979. Hyperaccumulation of nickel by Alyssum Linnaeus (Cruciferae). Proceedings of The Royal Society’s Physical Sciences, B 203: 387-403.
• Brooks, R. R., Baker, A. J. M., Malaisse, F., 1992. Copper flowers, National Geographic Ressearc and exploration, 8 (3), 338-351.
• Brooks , R. R., Dunn, C. E., Hall, G. E. M., 1995. Biolocical system in mineral exploration and processing. Elles Horwood Limited, 538 s.
• Benton, J., Jones, R., 1984. Developments in the measurement of trace metal in foods, in Analyses of Food contaminenets, J. Gilbert, Ed., Elsevier, London and Newyork, p. 157.
• Demirezen, D., Aksoy, A., 2005. Common hydrophyte a bioindicators of iron and manganee pollition. Ecological Indicators, 6, 388.
• Dunn, C., 2007. Biogeochemistry in mineral exploration. Consulting Geochemist, 480 s.
• Dürüst, N., Dürüst, Y., Tuğrul, D., Zengin, M., 2004. Heavy Metal Contents of Pinus Radiata Trees of İzmit (Turkey). Asian Journal of Chemistry, 16 (2), 1129.
• Erdman, J. A., Kokkola, M., 1984. Workshop 2: Biogeochemistry in Mineral Explorarion, Journal of Geochemical Exploration, 25, 21–40.