Izmir - Tire Bölgesindeki Endemik Guatr'ın Etyolojik Etkenleri Arasında Jeolojinin Önemi

Yıl 1982, Cilt: 6 Sayı: 2, 39 - 46, 15.05.1982

Fethi Doğan

Öz

Tire kırsal alanında 1977 yılında yapılan endemik guatr taramalarında 16 köyde ya§ayan 7142
kişiden 5531 kişi kontrol edilmiştir. Saptanan 2109 guatr hastasından 1908 adedi diffus
(% 34) ve 201 adedi ise nodüler (% S) tiptedirler. Bölgede hastalık konak'ı (%1O,33 . %65,40
arasındadır. Hastalık endemisl Tire'nin kuzeyinde az, güneybatısında orta ve güneydoğusunda yüksek düzeylerdedir.
Yaş olarak; 11.20 ya§ grubunda (%56) ve cins olaraMa kadmlarda fazla bulunduğu görülmüitür (Kadmlarda;
%46» erkeklerde; %80), Genel toplamda guatr prevalansı %38.13>tür, Sosyo-ekonomik ve kültürel
durumu farklı olmayan Tire bölgesinde her iki ebeveyni hasta olan çocukların daha fazla hastalandıkları telenmiştir.
Sağlam kişilerde mi (idrar iyod artığı') ortalaması; 59 ^gr/gün» hastalarda ise 94,2 ^gr/gün'dür.
Yapılan retrospektlf kohord soruıturmasmda II, ve III, derece guatr olaylarının, 1961 yılına kadar prevalansları
araftmlmii olup» Tire güney-dofu kırsal bölgesine yeni gelen bir suyun prevalansı manidar olarak
arttırdığı anlaiümı§tır.
Bölgedeki endemik guatrın etyolojik faktörleri de ineelenmî|tlr. Besinlerle geçen guatrojenlerin (lahana
ailesi sebzeleri), çevredeki iyod miktannm (sularda iyod range'! 3,5 — 12 pgr/U) coğrafi yükseltinin,
jeolojik oluşumların ve nihayet sudaki guatrojenlerin ilişkileri saptanmi§tir.
Ancak bu sayılan faktörlerden en ileri manidar etkide olanları; çevrede iyod miktarı Ue sulardaki guatrojenlerin
varlığıdır. Bu guatrojenlerin ise; ortamda bulunan Ztnober (civa sülfür) ve pirit (demir sülfür) den
kaynaklanan sülfür bilefikleri ve dlsülfidler olması olasılıfı çok yüksektir, Sulfid, disülfid ve difer sülfür
bileşiklerinin ortamda bulunuşu ise; bölgenin jeolojik yapısından ileri gelmektedir,

Anahtar Kelimeler

İzmir-Tire, Endemik Guatr, Etyolojik

Kaynakça

• Hudson, J.A., 1993. Comprehensive Rock Engineering. Pergamon Press, Oxford