Antalya İli Yerleşim Alanının Depremselliğinin Araştırılması

Yıl 2011, Cilt: 35 Sayı: 2, 93 - 114, 15.12.2011

Nihat Dipova Bülent Cangir

Öz

Antalya’nın
nüfusu iç göçlerle yüksek oranda artmakta, buna ek olarak da her yıl
milyonlarca gezgin Antalya’yı ziyaret etmektedir. Antalya il merkezi 2. derece
deprem bölgesi içindedir. Sismik etkinliğin yoğun olduğu
batı kesimler ise 1. ve 2. derece deprem bölgesinde yer almaktadır. Bunlara
yapı kalitesinin yetersizliği ve zayıf zeminlerin bulunması da eklendiğinde
Antalya’nın depremselliği ilgi konusu olmaktadır. Bu çalışmada, Antalya il merkezinin depremselliğinin
incelenmesi amacıyla Antalya çevresindeki sismotektonik bölgelerde 1900 - 2010
yılları arasında gerçekleşen depremler dikkate alınarak, istatistiksel yöntemlerle tehlike
analizi gerçekleştirilmiştir. Antalya il merkezi “Isparta Açısı”nın iç kesiminde yer almakta ve
bu tektonik yapının bileşenleri olan fayların neden oldukları depremlerden etkilenmektedir. Antalya
çevresindeki sismotektonik bölgeler için “a” parametresi 5.61 – 6.77 arasında,
“b” parametresi ise 0.86 – 1.06 arasında değişmektedir.
Antalya’yı merkez kabul eden 100 km yarıçaplı dairesel alan içinde 5 büyüklüğünde
bir depremin 10 yıl içinde meydana gelme olasılığı % 71’dir.
En az 6.5 büyüklüğündeki bir depremin 50 yıl içinde % 15 olasılıkla meydana gelebileceği
anlaşılmaktadır. Azalım ilişkileri uygulanarak Antalya ilinde ana kayada gerçekleşebilecek
en büyük yatay yer ivmesinin 0.1g civarında olacağı tahmin
edilmiştir. Yumuşak zeminler için büyütme sonucunda ise bu değer daha büyük
değerlere ulaşabilecektir. Antalya’daki zayıf zeminli bölgeler için büyütme ve sıvılaşma
hesaplarının, başka bir çalışmada ayrıntılı olarak çalışılması gereği ortaya çıkmıştır. Antalya’da mevcut yapıların depreme karşı
dayanıklılıklarının incelenmesine dönük bir çalışma başlatılmadan
önce, zeminlerin depremsellik davranışları ile ilgili tüm bilgilerin
bir mikro-bölgelendirme çalışması hâlinde tamamlanmış olması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Antalya, Azalım ilişkisi, Depremsellik, En büyük yatay yer ivmesi, Sismotektonik

Kaynakça

• Akay, E., Uysal S., Poisson, A., Cravatte, J., Muller, C., 1985. Antalya neojen havzasının stratigrafisi. TJK Bülteni, 28, 105-119.
• Aksu, A. E., Hall, J., Yaltırak, C., 2009. Miocene-recent evolution of Anaximander Mountains and Finike Basin at the junction of Hellenic and Cyprus Arcs, Eastern Mediterranean. Marine Geology, 258 (1-4), 24-47.
• Ambraseys, N.N., Finkel, C.F., 1995. The Seismicity of Turkey and Adjacent Areas, a Historical Review. Eren Yayıncılık, İstanbul, 1500-1800.
• Blumenthal, M.M., 1963. Le systeme structural du Taurus sud Anatolies. Bulletin De La Societe Geologique De France, In: Livre a Memoire de Professor P. Fallot. Mem. Soc. Geol. Fr. 1, 2, 611–662.
• Borcherdt, R.D., Wentworth, C.M., Janssen, A., Fumal, T., Gibbs, J., 1991. Methodology for predictive GIS mapping of special study zones for strong ground shaking in the San Francisco Bay region. Proc. 4th International Conference On Seismic Zonation, 3, 545-552.
• Cornell, C. A., 1968. Engineering seismic risk analysis. Bulletin of the Seismological Society of America, 58, 1583-1606.
• Demirtaş, R., Yılmaz, R., 1996. Türkiye’nin Sismotektoniği. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Yayınları, Ankara, 915 s.
• Deniz, A., Yücemen, M.S., 2005. Antalya yöresi için deprem tehlikesinin stokastik yöntemler ile tahmini. Antalya Yöresinin İnşaat Mühendisliği Sorunları Kongresi, 22-25 Eylül 2005, Antalya.
• Duggan, P.M.T., 2011. Antalya’nın Gizli Tarihi, 2300 Yıl İçerisinde Bölgede Yaşanan Depremlerin ve Vebaların Kronolojisi. Odin Yayıncılık, İstanbul.
• Dumont, J.F., Kerey, E., 1975. Kırkkavak fayı: Batı Toroslar ile Köprüçay baseni sınırında kuzey-güney doğrultu atımlı fay. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bülteni, 18 (1), 59-62.
• Dumont, J. F., Uysal, Ş., Şimşek, S., Karamanderesi, H., Letouzey, J.,1979. Güney batı Anadolu'daki grabenlerin oluşumu. MTA Enstitüsü Dergisi, 92, 7-17.
• Erdik, M., Biro, Y., Onur, T., Sesetyan, K., Birgören, G., 1999. Assessment of earthquake hazard in Turkey and neighboring regions - GSHAP, Annali di Geofisica, 42, 6.
• Garcia-Mayordomo, J., Faccioli, E., Paolucci, R., 2004. Comparative study of the seismic hazard assessments in european national seismic codes. Bulletin of Earthquake Engineering, 2, 51-73.
• Glover, C., Robertson, A.H.F., 1998. Neogen intersection of the Aegean and Cyprus arcs: extensional and strike-slip faulting in the Isparta Angle, SW Turkey. Tectonophysics 298, 103-132.
• Gutenberg, B., Richter, C.F., 1944. Frequency of earthquakes in California. Bulletin of the Seismological Society of America, 34, 185–188.
• IOC International Oceanographic Commission, 1981. International bathymetric chart of the Mediterranean (1:1.000.000 scale). Head Department of Navigation and Oceanography, Leningrad, USSR.
• Joyner, W.B., Fumal, T.E., 1984. Use of measured shearwave velocity for predicting geologic and site effects on strong ground motion. Proceedings of 8th World Conference on Earthquake Engineering, 2, 777-783.
• Kalkan, E., Gülkan, P., 2004. Site-dependent spectra derived from ground motion records in Turkey, Earthquake Spectra, Volume 20, Number 4, November 2004.
• Kayabalı, K., 1995. Sismik tehlike analizi: Teori ve uygulama, Jeoloji Mühendisliği, 46, 28-43.
• Koçyiğit, A., 1984. Güneybatı Türkiye ve yakın dolayında levha içi yeni tektonik gelişim. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 27, 1-16.