Taşıma Kapasitesi ve Oturma Miktarının Hesaplanmasında Yaygın Kullanılan Yöntemlerin Mersin Arıtma Tesisi Temeli Örneğinde Uygulanması

Yıl 2012, Cilt: 36 Sayı: 1, 1 - 22, 15.06.2012

Ali Kayabaşı Candan Gökçeoğlu

Öz

Bu çalışmada,
Mersin İli Kanalizasyon Projesi çalışmaları kapsamında planlanan arıtma
tesisinin yer alacağı temel alanında yüzeyleyen kil birimin taşıma kapasitesi
ve oturma miktarının belirlenmesine yönelik hesaplamalar yapılmış ve bu amaçla
yaygın biçimde kullanılan yöntemler karşılaştırılmıştır. 20 adet sondaj
kuyusunun verileri kullanılmış ve bu kuyularda Standart Penetrasyon (SPT) ve
Presiyometre deneylerinin (MPT) yanı sıra, sondajlardan alınan örselenmiş ve
örselenmemiş örnekler üzerinde gerekli laboratuvar deneyleri
gerçekleştirilmiştir. Temel alanının taşıma kapasitesi, Presiyometre, Terzaghi,
Hansen, Meyeroff ve Skempton yöntemleri ile belirlenmiştir. Oturma miktarının
belirlenmesinde Presiyometre Yöntemi’nin yanı sıra, anlık oturma ve
konsolidasyon oturmaları hesaplanmıştır. Daha sonra, temel alanını oluşturan
kil birimi için değişik yöntemlerle belirlenen taşıma kapasiteleri ve oturma
miktarları karşılaştırılmıştır. Temelin taşıma kapasitesinde Presiyometre,
Terzaghi ve Meyeroff yöntemleri nispeten birbirlerine yakın değerler verirken,
sadece kohezyona bağlı hesaplama yapan Skempton Yöntemi ile en düşük değerler
elde edilmiştir.  Oturma hesaplamalarında
ise Presiyometre Yöntemi en düşük değerleri vermiş olmakla beraber, âni oturma
ve konsolidasyon oturması değerleri nispeten daha yüksek çıkmıştır.  Oturma sürecinin uzun süreli olduğu
zeminlerde konsolidasyon oturmasının hesaplanmasında, odeometre deneyinin
tercih edilmesi, presiyometre ile oturma hesaplaması yönteminin kullanılmasında
dikkatli davranılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Oturma, Presiyometre, Taşıma kapasitesi, Temel, Mersin

Kaynakça

• ASTM (American society for testing and materials)., 1994. Annual book of ASTM Standarts-Section 4, Construction, V. 0408 Soil and Rock; Building Stones. ASTM Publication, 978 s.
• Baquelin, F., Jezequel, JF., Shields, DH., 1978. The Pressuremeter and Foundation Engineering. Trans Tech Publications, Clausthal-Zellerfeld, Germany.
• Clarke, B.G., 1995. Pressuremeters in Geotechnical Design (1. Edition). Chapman&Hall, 2-6 Boundary Row, London SE1 8HN. UK.
• Craig, R.F., 1974. Soil Mechanics. Longman, England.
• Genç, D., 2008. Zemin Mekaniği ve Temeller (1. Baskı). Jeoloji Mühendisleri Odası Yayını, yayın no:100, Ankara, 848 s.
• Gürsoy, N., Kayabaşı, A., 1995. Mersin Belediyesi Kanalizasyon Projesi Arıtma Tesisleri Zemin Araştırma Sonuçları, yayın no:95-4.
• Hansen, J.B., 1961. The Bearing Capacity of Sand Tested by Loading Circular Plates. 5 th Int. Conf. Soil Mech. Found. Eng. Vol.1, Paris.
• Harr, M.E., 1966. Fundamentals of Theoretical Soil Mechanics. McGraw-Hill, New York.
• Kumbasar, V., Kip, F., 1992. Zemin Mekaniği Problemleri (5. Baskı). Çağlayan Basımevi, İstanbul, 614 s.
• Leonards, G.A., 1962. Foundation Engineering. McGraw Hill, Tokyo, 113 pp.