Doğal Zeminlerin ve Yapay Dolguların Plaka Yükleme Deneyi ile İncelenmesi

Yıl 2013, Cilt: 37 Sayı: 1, 49 - 62, 13.06.2013

Nihat Dipova Bülent Cangir

Öz

Doğal zeminlerin, zemin
iyileştirmesi uygulanmış zeminlerin ve yapay dolguların taşıma gücü ve oturma değerlerinin yerinde doğrudan
ölçülebildiği plaka yükleme deney düzeneği, zeminin üzerine oturan rijit bir
plakadan, yükün alındığı bir ölü yükten ve bu yükü alttaki plakaya aktaran bir
kriko ile oturma miktarını ölçen komparatörlerden oluşmaktadır. Günümüzde, doğal
zeminlerden daha çok karayolu, baraj gövde dolguları ve havaalanlarında dolgu
sıkıştırma kontrolü amacıyla tercih edilmektedir. Plaka yükleme deneyi kaya
ortamlar üzerinde de uygulanmaktadır. Basit bir düzeneğe sahip olması ve
hızlı sonuç vermesi gibi avantajlarının yanı sıra deneyin bazı sınırlı yönleri
de vardır.  Etki derinliği problemi
bunlardan en önemlisidir. Deney sonuçları, zeminin doğal yoğunluk ve nem miktarına
bağlı olarak değişmektedir. Yapılan örnek uygulamalarda, zayıf kayaların ve suya
hassas zayıf çimentolu zeminlerin gerilme - deformasyon ilişkisinin de plaka
yükleme deneyi ile belirlenebileceği görülmüştür. Bu çalışmada; özelikle dolgu zeminlerin taşıma gücünün
belirlenmesinde avantajlara sahip olan plaka yükleme deneyinin ayrıntıları ve
deney sonunda elde edilebilecek verilerin yorumlanabilmesi için dikkat edilmesi
gereken hususlar belirtilmiş ve örnek uygulamalar sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Dolgu zemin, Oturma, Plaka yükleme deneyi, Taşıma gücü

Kaynakça

• ASTM D1195, 1997. Standard Test Method for Repetitive Static Plate Load Tests of Soils and Flexible Pavement Components, for Use in Evaluation and Design of Airport and Highway Pavements, Annual Book of ASTM Standards, Vol. 04.08.
• ASTM D1196, 1997. Standard Test Method for Nonrepetitive Static Plate Load Tests of Soils and Flexible Pavement Components, for Use in Evaluation and Design of Airport and Highway Pavements, Annual Book of ASTM Standards, Vol. 04.08.
• Bowles, J. E., 1996. Foundation Analysis and Design, 5th edition, McGraw-Hill, New York, 224-226 p.
• BS 5930, 1999. The code of practice for site investigation. The British Standards Institute.
• Clayton, C.R.I., Matthews, M.C., Simons, N.E., 1995. Site Investigation, Wiley-Blackwell. 497-503 p.
• Coates D.F., Gyenge, M., 1966. Plate-load testing on rock for deformation and strength properties, Testing Techniques for Rock Mechanics, ASTM STP 402, American Society for Testing and Materials.
• Craig, R. F., 1986 . Soil mechanics: 4th Edition, New York, Chapman & Hall, 302 p.
• DIN 18134, 1999. Determination of deformation and strength characteristics of soil by the plate loading test, Deutsche Norm.
• Dipova, N., 2011a. Antalya büyükşehir belediyesi Antalya akvaryum projesi temel zemini özellikleri konulu Rapor, Akdeniz Üniversitesi Teknokent A.Ş., Ağustos 2011, Antalya.
• Dipova N., 2011b. The Engineering Properties of Tufa in The Antalya Area, SW Turkey, Quarterly Journal of Engineering Geology and Hydrogeology, 44 (1), 123-134.
• Dipova, N., 2011c. Antalya ili Konyaaltı ilçesi 8841 ada 07 parsel Zemin İyileştirme Kontrolü Konulu Rapor, Akdeniz Üniversitesi Teknokent A.Ş., Kasım 2011, Antalya.
• Dipova, N., 2012. Muratpaşa (Antalya) 5602 ada 02 parselin plaka yükleme yöntemi ile incelenmesi Konulu Rapor, Akdeniz Üniversitesi Teknokent A.Ş., Aralık 2011, Antalya.
• Dipova, N., Doyuran V., 2006a. Characterization of the Antalya (Turkey) tufa deposits, Carbonates and Evaporites, 21 (2), 144-160.
• Dipova, N., Doyuran V., 2006b. Assessment of the collapse mechanism of tufa deposits, Engineering Geology, 83, 332-342.
• Gökay, K., 1988. Bearing capacity analysis of layered rock for an underground mine. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Yüksek Lisans Tezi, 135 s Ankara ( Yayınlanmamış).
• Hobbs, N.B., 1975. Factors affecting the prediction of settlement of structures on rock: with particular reference to the Chalk and Trias: General report and state-of-the-art review for session 4, Conference Proceedings on Settlement of Structures, BGS Cambridge, Pentech Press, London, 579 -610.
• Hunt, R.E., 2007. Geotechnical investigation methods, A field guide for geotechnical engineers, CRC Press, Taylor Francis Group, 236 p.
• Terzaghi, K., Peck, R. B., 1948. Soil Mechanics in Engineering Practice, John Wiley and Sons, 61 p.
• Terzaghi, K., 1955. Evaluation of coefficient of subgrade reaction, Geotechnique, 5 (4), 297-326 p.
• TS 5744, 1988. İnşaat mühendisliğinde temel zemini özelliklerinin yerinde ölçümü. Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.