Bazaltik Kayaların Bileşim ve Dokusal Özelliklerinin Mekanik Davranışlarına Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 43 Sayı: 2, 259 - 278, 15.01.2019

Sinem Erişiş Atiye Tuğrul Selman Er Murat Yılmaz

https://doi.org/10.24232/jmd.655348

Cited By: 2

Öz

Bazaltlar ülkemizde yaygın bir şekilde bulunmakta ve çeşitli amaçlar için kullanılmaktadır. Dayanıklılığı ve
dayanımı yüksek olan bazaltlar mühendislik projelerinde tercih edilmektedir. Kullanım alanlarının artması için
bazaltların kimyasal, mineralojik, petrografik ve fiziko-mekanik özelliklerinin çok iyi bilinmesi gerekmektedir.
Bu çalışmada farklı kimyasal, mineralojik ve petrografik özelliklere sahip bazaltik kayaların fiziko-mekanik
davranışlarına olan etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Örnekler genel olarak Marmara Bölgesi ve çevresindeki
bazalt taş ocaklarından derlenmiştir. Daha sonra örneklerin kimyasal, mineralojik ve petrografik özellikleri
belirlenmiştir. Sonraki aşamada laboratuvar çalışmaları sonucunda fiziko-mekanik özellikleri tespit edilmiştir. Elde
edilen sonuçlara göre bazaltlar hamur özellikleri, mineralojik bileşimleri ve fenokristal boyutlarına göre iki gruba
ayrılmıştır. Birinci grup bazaltlar olivin içeriği yüksek ve fenokristal minerallerin alanları düşük bazaltlardır. İkinci
grup bazaltlar ise olivin içermeyen, volkan camı içeriği ve fenokristal minerallerin alanları yüksek olan bazaltlardır.
Birinci grup bazaltlar ikinci grup bazaltlara göre daha yüksek dayanım vermektedir.

Anahtar Kelimeler

Bazalt, mineraloloji, dokusal özellik, fiziko-mekanik

Kaynakça

• Adelinet, M., Fortin, J., Schubnel, A., Guéguen, Y., 2013. Deformation modes in an Icelandic basalt: From brittle failure to localized deformation bands. Journal of Volcanology and Geothermal Research, 255, 15–25. Anovitz, L.M., Cole, D.R., 2015. Characterization and analysis of porosity and pore structures. Rev Mineral Geochemistry, 80, 61–164. Eberhardt, E., Stimpson, B., Stead, D., 1999a. Effects of grain size on the initiation and propagation thresholds of gerilims-induced brittle fractures. Rock Mechanics Rock Engineering, 32(2), 81- 99. Heap, M.J., 2009. The evolution of elastic moduli with increasing crack damage during cyclic gerilimsing of a basalt from Mt. Etna volcano. Tectonophysics, 471 (1–2), 153–160. ISRM, 2007. The ISRM Suggested Methods for Rock Characterization, Testing and Monitoring, Springer, 628p. Korkanç, M., Solak, B., 2016. Estimation of engineering properties of selected tuffs by using grain/matrix ratio. Journal of African Earth Sciences, Volume 120, August 2016, pages 160- 172 Le Bas, M.J., Le Maitre, R.W., Streckeisen, A., Zanettin, B. 1986. A chemical classification of volcanic rocks based on total alkali-silica diagram. Journal of Petrology, 27, 745-750. Palchik, V. ve Hatzor, Y. H., 2004. The influence of porosity on tensile and compressive strength of chalks, Rock Mechanics and Rock Engineering., 37(4), 331-341. Palchik, V., 2013. Is there link between the type of the volumetric strain curve and elastic constants, porosity, stress and strain characteristics. Rock Mechanics and Rock Engineering, 46(2), 315- 326. Tuğrul A., Gürpınar O., 1997. Proposed Weathering Classification For Basalts And Their Engineering Properties. Bulletin of the International Association of Engineering Geology, 55, 61-71. Tuğrul A., Zarif I.H., 1999. Correlation of Mineralogical and Textural Characteristics with Engineering Properties of Selected Granitic Rock from Turkey. Engineering Geology, 51, pp. 303- 317. Ündül, Ö., Amann, F., Aysal, N., Plötze, M., 2015. Micro - textural effects on crack initiation and crack propagation of andesitic rocks. Engineering Geology, 1-9.