Güneyce Karayolu Tüneli Sağ Tüp Giriş ve Çıkış Bölümlerinin Jeoteknik ve Destek Sistemi Açısından İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 44 Sayı: 1, 1 - 18, 19.06.2020

Baki Ömer Furat Fikri Bulut

https://doi.org/10.24232/jmd.740503

Öz

Doğu Karadeniz bölgesinde birçok karayolu tüneli mevcuttur, bu tüneller ulaşıma kolaylık sağlamakla beraber
ülke ekonomisinin kalkınmasında önemli rol oynamaktadır. Bu makalede, Rize-İspir Karayolu güzergâhı üzerinde
bulunan ve delme patlatma yöntemi ile inşa edilmekte olan Güneyce (İkizdere-Rize) Tüneli’nin sağ tüp giriş ve
çıkış bölümleri boyunca farklı kaya sınıflama yöntemleri ile önerilen tünel destek tipleri incelenmiştir. Çalışma
kapsamında, birimlerin tanınması ve jeolojik modelin oluşturulabilmesi için 1/100.000 ölçekli jeoloji haritası ve
1/100 ölçekli tünel içi jeoloji haritası hazırlanmıştır. Güneyce Tüneli’nin Geç Kretase yaşlı Kızılkaya Formasyonu
ve İkizdere Granitoyidi içinde açıldığı belirlenmiştir. Tünel güzergâhında toplamda üç adet sondaj bulunmaktadır ve
bu güzergâhta yer alan jeoteknik birimlerden alınan kaya malzemelerine ait fiziksel, mekanik ve elastik özellikler
belirlenmesi için Karadeniz Teknik Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nde laboratuvar deneyleri yapılmıştır.
Süreksizliklerin özelliklerini belirlemek amacıyla, Güneyce (İkizdere-Rize) Tüneli sağ tüp giriş ve çıkış bölümleri
boyunca hat etüdü çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Güneyce (İkizdere-Rize) Tüneli sağ tüp giriş ve çıkış bölümleri
boyunca yapılan hat etüdü çalışmaları ve kaya malzemeleri üzerinde yapılan laboratuvar deneyleri sonucunda elde
edilen veriler kullanılarak Q, RMR14, NATM ve GSI kaya kütle sınıflama sistemlerine göre sınıflandırılmıştır. Ayrıca
Q ve RMR14 kaya kütle sınıflamalarına uygun ön destek tasarımları belirlenmiştir. Yapılan bu çalışmalar sonucunda
Güneyce Tüneli’ndeki iki ayrı litolojik birimi kaya malzemesi özelliklerine göre dört ayrı jeoteknik birime ayırarak
tünel tasarımı açısından kritik olabilecek özellikler tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kaya Kütle Sınıflaması, Tünel, Rize, NATM

Kaynakça

• Akbaş, B., Akdeniz, N., Aksay, A., Altun, İ., Balcı, V., Bilginer, E., Bilgiç, T., Duru, M., Ercan, T., Gedik, İ., Günay, Y., Güven, İ.H., Hakyemez, H. Y., Konak, N., Papak, İ., Pehlivan, Ş., Sevin, M., Şenel, M., Tarhan, N.,Turhan, N., Türkecan, A., Ulu, Ü., Uğuz, M.F., Yurtsever, A. ve diğerleri, 2016. Türkiye Jeoloji Haritası Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Yayını. Ankara Türkiye. Değiştirilmiş. ANON, 1976. Engineering Geological Maps, A Guide to Their Preparation, UNESCO Publishing House, Paris, 79. ASTM (American Society for Testing and Materials), 1980. Annual Book of ASTM Standarts, Natural Building Stones, Soil and Rock, Part 19, ASTM Publication, 634. Barton, N., Lien, R., Lunde, J., 1974. Engineering Classification of Rock masses for the Design of Tunnel Support, Rock Mechanics, 6, 189-239. Barton, N., Grimstad, E., 1994. The Q-System Following Twenty Years of Application in NTM Support Sellection, Felsbau, 428-436. Barton, N., 1995. The Influence of Joint Properties in Modelling Jointed Rock Masses, Keynote Lecture, Proceedings 8th ISRM Congress, Tokyo, 3, Balkema, Rotterdam, 1023–1032. Barton, N., 2002. Some New Q-Value Correlations to Assist in Site Characterization and Tunnel Design, International Journal Rock Mechanics Mining Science, 39, 185– 216. Bieniawski, Z. T., 1989. Engineering Rock Mass Classifications, Wiley, New York, 238. Bulut, F., 1989. Çambaşı (Çaykara-Trabzon) Barajı ve Hidroelektrik Santral Yerlerinin Mühendislik Jeolojisi Açısından İncelenmesi, Doktora Tezi, KTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon. Celada, B., Tardaguila, I., Varona, P., Rodriguez A., Bieniawski, Z.T., 2014. Innovating Tunnel Design by an Improved Experience-based RMR System. World Tunnel Congress 2014, Iguassu Falls Brazil. Dearman W. R., 1981. Engineering Geology of Carbonate Rocks, Symposium on Engineering Geological Problems of Construction on Soluble Rocks, Generel Report, Session 1, United Kingdom, 24, 3-17. Deere, D.U., 1964. Technical Description of Rock Cores for Engineering Purposed, Rock Mechanics Rock Engineering, 1, 17-22. Grimstad, E., Barton, N., 2002. Updating the Q-System for NMT. Proceedings International Symposium on Sprayed Concrete-Modern Use of Wet Mix Sprayed Concrete for Underground Support, Oslo, Norwegian Concrete Association, 44-66. Güven, İ. H., 1993, Doğu Pontidlerin 1/25 000 Ölçekli Jeolojisi ve Komplikasyonu, MTA, (Ankara) Yayınlanmamış. Hoek, E., Carter, T.G., Diederichs, M.S., 2013. Quantification of the Geological Strength Index Chart, USA. ISRM (International Society for Rock Mechanics), 1976. Engineering Geological Maps, The UNESCO Press, 15, 78. ISRM (International Society for Rock Mechanics), 1981. ISRM Suggested Methods, Rock Characterization, Testing and Monitoring, E. T. Brown (Ed), Pergamon Press London, 211. ISRM (International Society for Rock Mechanics), 2007. The Complete ISRM Suggested Methods for Rock Characterization, Testing and Monitoring, eds: Ulusay R., J.A. Hudson, Kazan Offset Pres, Ankara, 628 s.