Kapadokya Bölgesi’ndeki Kaya Oyma Depoların Tasarım Ölçütlerinin Sayısal Yöntemlerle Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 44 Sayı: 2, 131 - 156, 15.12.2020

İsmail Dinçer Mutluhan Akın Ahmet Orhan Can Duru

https://doi.org/10.24232/jmd.826934

Cited By: 2

Öz

Kapadokya Bölgesi’nde geniş yayılım sunan tüf ve ignimbirit türü piroklastik kayaçlar, sahip olduğu kolay
kazılabilirlik ve termal yalıtım özelliklerinden dolayı kaya oyma yapıların oluşturulması için uygun jeolojik
koşullar sunmaktadır. Bu kaya oyma yapılardan biri olan kayadan oyma soğuk hava depoları Kapadokya’nın önemli
ekonomik değerleri arasında yer almaktadır. Bu çalışmada Kapadokya Bölgesi’nde sayıları yaklaşık 1250 civarında
olan kayadan oyma depoların tasarım ölçütleri sayısal analizler yardımıyla incelenmiştir. Bu kapsamda farklı topuk
genişliği, örtü kalınlığı ve loca genişliğine sahip modeller göz önünde bulundurulmuştur. Yapılan analiz sonuçlarına
göre bölgede açılacak olan kayadan oyma soğuk hava depolarında sırasıyla örtü kalınlığı ve topuk genişliğinin 4 ve
2 metreden az olmayacak şekilde planlanması gerektiği sonucuna varılmıştır. 4 metreden daha az örtü kalınlıkları
çekme gerilmelerinin artmasına neden olurken, 2 metreden daha az ayak genişlikleri ise yapının ortasında gerilme
artışlarına neden olmaktadır. Bu değerlerden farklı olarak seçilen loca ve topuk genişliklerinde deformasyonlar
soğuk hava deposunun ortasında yer alan localarda artmakta ve kaya oyma deponun tamamı tek bir açıklık gibi
davranmaktadır. Kaya oyma depolar localar şeklinde planlandığından söz konusu yapıların tasarımında en önemli
nokta locaların ayrı birer açıklık gibi davranmasının sağlanmasıdır. Bu koşul uygun loca ve topuk genişliklerinin
tasarlanmasıyla mümkün olabilir.

Anahtar Kelimeler

Kapadokya,, Kaya Oyma, Depo, Sayısal Analiz, Deformasyon

Kaynakça

• Aydan Ö., Ulusay, R., 2013. Geomechanical evaluation of Derinkuyu Antique Underground City and its implications in geoengineering. Rock Mech Rock Eng., 46: 731-754.