6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremlerinin Etkilediği İllerdeki Bina Stokunun Özellikleri

Yıl 2023, Cilt: 47 Sayı: 1, 47 - 66, 23.06.2023

Tuba Eroğlu Azak , Bekir Özer Ay

https://doi.org/10.24232/jmd.1294425

Cited By: 3

Öz

6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde yaklaşık 9 saat arayla sırasıyla Mw 7.7 ve Mw 7.6 büyüklüğünde iki deprem meydana gelmiştir. Birbirinden bağımsız meydana gelen iki deprem geniş bir alanda hissedilmiş, deprem merkezinde ve çevre illerde büyük hasara sebep olmuştur. Çok sayıda binanın yıkıldığı ve resmi kayıtlara göre 50 binden fazla can kaybının yaşandığı 6 Şubat 2023 depremlerinin en çok etkilediği şehirler Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa’dır. Bu çalışmada depremde en çok yıkımın ve büyük can kayıplarının olduğu bu illerdeki bina stoku derlenmiştir. İncelenen bina stoku bina taşıyıcı sistemine, kullanım amacına, kat sayısına ve deprem şartnamesi zaman dilimlerine göre ilçe bazında bir araya getirilmiştir. Depremler sırasında yıkılan, ağır hasar alan ve deprem sonrasında yıkımına karar verilen binalar artık derlenen yapı stoku içerisinde yer almamaktadır. Ancak, meydana gelen depremlere ait birçok kuvvetli yer hareketi istasyonunda kaydedilen yer ivmesi kayıtları ve yaşanan depremler nedeniyle hasar gören binaların bilgisi deprem çalışmaları açısından önemli bir veri seti oluşturmaktadır. Bu bağlamda, deprem öncesi yapı stoku için deprem risk çalışmalarının yapılarak yapı stokunda yer alan bina tiplerine uygun kırılganlık eğrilerinin test edilmesi ve iyileştirilmesi mümkündür. Çalışmada sunulan verilerin deprem risklerinin gerçekçi hesaplanmasında ve bu sayede deprem risklerinin azaltılmasında alınacak önlemler konusunda önemli bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bununla beraber, derlenen yapı stoku kullanılarak farklı bölgelerde deprem tehlikesi altındaki benzer yapı stokları için kayıp hesaplarının yapılması da mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Türk bina stoku, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremleri, Deprem riski, Türk yapı stokunun özellikleri, İstatistiksel çalışma

Characteristics of Building Stock in Cities Affected by the February 6, 2023 Kahramanmaraş Earthquakes

Öz

On February 6, 2023, two distinct earthquakes occurred approximately 9 hours apart in the districts of Pazarcık and Elbistan in Kahramanmaraş. The first earthquake had a magnitude of Mw 7.7; and was followed by a second earthquake with a magnitude of Mw 7.6. These independent seismic events were felt over a wide area and caused significant damage in the epicentral region and surrounding provinces. Numerous buildings collapsed and according to official records, the earthquakes resulted in the loss of more than 50,000 lives. The most affected cities include Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye, and Şanlıurfa; most of the destruction and significant loss of life occurred here. This study has compiled the building stock in these provinces. The examined building stock has been gathered on a district basis, considering each building's structural system, building use, number of floors, and seismic code time periods. Buildings that collapsed, suffered severe damage, or were condemned (to be demolished) after the earthquakes are no longer included in the compiled building stock. However, the recorded ground motion acceleration data obtained during the earthquakes from various strong-motion stations; and the damage level information regarding the buildings in the stock, constitute an important dataset for earthquake studies. In this context, conducting earthquake risk assessments for the pre-earthquake building stock, testing and calibrating fragility curves appropriate for the building types within the building stock, is possible. It is believed that the information presented in this study will make a significant contribution to the realistic calculation of earthquake vulnerability and thus assist in taking measures to mitigate earthquake risks. Furthermore, utilizing the compiled building stock, it is also possible to perform loss calculations for similar building stocks exposed to seismic hazards in different regions.

Anahtar Kelimeler

Turkish building stock, February 6, 2023, Kahramanmaraş Earthquakes, Earthquake risk, Characteristics of the Turkish building stock, Statistical study

Kaynakça

• Ay, B. Ö., ve Eroğlu Azak, T. (2021). Türkiye’de Değişen Yapı Özelliklerinin Karşılaştırmalı İncelemesi. Çukurova Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 36(4), 1111–1126.
• Albayrak, U., Canbaz, M., Albayrak, G. (2015). A Rapid Seismic Risk Assessment Method for Existing Building Stock in Urban Areas, Procedia Engineering, 118, 1242-1249.
• Bal, I.E., Crowley, H., Pinho, R., Gülay, F.G. (2007). Structural Characteristics of Turkish RC Building Stock in Northern Marmara Region for Loss Assessment Applications. IUSS Press, Pavia.
• Bal, I.E., Crowley, H., Pinho, R., Gülay, F.G. (2008). Detailed Assessment of Structural Characteristics of Turkish RC Building Stock for Loss Assessment Models. Soil Dyn. Earthq. Eng., 28(10-11), 914–932.
• Bina Sayımı 2000 (2001). Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• Bozkurt, E. (2001). Neotectonics of Turkey-a synthesis. Geodynamica Acta 14, 3-30.
• Cansız, S. (2022). Türkiye’de Kullanılan Deprem Yönetmeliklerinin Özellikleri ve Deprem Hesabının Değişimi. 14(1), 58-71. doi: 10.29137/umagd.948025
• Duman, T.Y., Emre, O. (2013). The East Anatolian Fault: geometry, segmentation and jog characteristics. Geol Soc London, Spec Publ 372:495–529. doi: 10.1144/SP372.14
• Emre, Ö., Duman T. Y., Özalp, S., Elmacı, H., Olgun Ş., Şaroğlu, F., (2013). Türkiye Diri Fay Haritası, MTA.
• Eroğlu Azak T., Ay, B.Ö., Akkar, S. (2014). A Statistical Study on Geometrical Properties of Turkish Reinforced Concrete Building Stock. 2nd European Conference on Earthquake Engineering and Seismology, August 24-29, İstanbul, Türkiye.
• Güner, B. (2020). Türkiye’deki deprem hasarlarına dönemsel bir yaklaşım; 3 dönem 3 deprem. Doğu Coğrafya Dergisi, 25(43), 139–152.
• Hempton, M. R. (1987). Constraints on Arabian Plate motion and extensional history of the Red Sea, Tectonics,6(6),687–705, doi:10.1029/TC006i006p00687.
• Kaplan, O., Güney, Y., Cengiz, A.E., Özçelikörs, Y., Topçu, A. (2015). Eskişehir İli Bina Envanterinin Yapısal Kusurları ve Düzensizlikler Bakımından İrdelenmesi, 3. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, 14-16 Ekim 2015, İzmir, Türkiye.
• Konukcu, B.E., Karaman, H., Şahin, M. (2017). Determination of Building Age for Istanbul Buildings to be Used for the Earthquake Damage Analysis According to Structural Codes by Using Aerial and Satellite Images in GIS, Nat. Hazards, 85(3), 1811-1834.
• Meral, E. (2019). Evaluation of Structural Properties of Existing Turkish RC Building Stock. Iran J Sci Technol Trans Civ Eng 43, 445–462 (2019). https://doi.org/10.1007/s40996-018-0207-z
• Özacar, A., Uzel, B., Bozkurt, E., Sançar, T., Sopacı, E., Kaymakçı, N., Rojay, B., Gülerce, Z., Kıncal, C., ve Gregory, L. (2023). Bölgesel Tektonizma ve Sismik Kaynak, 6 Şubat 2023, Kahramanmaraş-Pazarcık (Mw=7.7) ve Elbistan (Mw=7.6) Depremleri, Ön değerlendirme Raporu: Bölüm 2, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Deprem Mühendisliği Araştırma Merkezi.
• Türkiye Yapı İzin İstatistikleri (2022). Türkiye İstatistik Kurumu.
• Westaway, R., (1994). Present-day kinematics of the Middle East and Eastern Mediterranean, Journal of Geophysical Research, 99:12071-12090.
• Westaway R., Arger, J. (1996). The Gölbaşı basin, southeastern Turkey: a complex discontinuity in a major strike-slip fault zone. Journal of the Geological Society; 153 (5): 729–744. doi: https://doi.org/10.1144/gsjgs.153.5.0729