Divriği Bölgesi Demir Yataklarının Element Korelasyonu ve Jeokimyası; Orta Anadolu, Türkiye

Yıl 1986, Cilt: 10 Sayı: 3, 5 - 19, 15.07.1986

Taner Ünlü Henrik Stendal

Öz

Divriği Bölgesi demir yataklarına ait jeokimyasal analizler 160 örnek üzerinde 10 esas ve 31 eser element için gerçekleştirilmiş, ayrıca 24 element arasındaki korelasyon analizleri ve bu sonuçların yorumlanmaları yapılmıştır. İki tip cevher ortaya çıkmaktadır: Birinci tip cevher, yüksek Cr, Co ve bazı durumlarda Ni ve MgO içerikleri ile ultrabazik kayaçlara doğru bir jeokimyasal yönelim gösterir. İkinci tip cevher ise farklı jeokimyasal karakteri ile (örneğin yüksek Ba içerikleri) sedimanter özellik taşır. Ultrabazik element yönelimi gösteren tektonik yerleşimli cevherlerin, ofiyolitin bazik-ve ultrabazik bölümlerinin tektonik etki ile işlenmesi sonucunda oluştuğu düşünülebilir.

Anahtar Kelimeler

Jeokimya, Divriği, Demir Cevheri

Geochemistry and Element Correlation of Iron Deposits in the Divriği Region, Central Anatolia, Turkey

Öz

Geochemical analyses of iron deposits in the Divriği region have been performed on 160 samples for 10 major and 31 trace elements, and correlation analyses between 24 elements and the interpretation of these results are given. Two types of ores were indicated: The first type has a geochemical affinity to ultrabasic rocks with high range element contents of Cr, Co and in some cases Ni and MgO. The second type of ore is a sedimentary type with a different geochemical character, e.g. high Ba content. The tectonically emplaced iron ores showing ultrabasic element affinity are suggested to be tectonically reworked from ophiolite hosted basic to ultrabasic rocks.

Anahtar Kelimeler

Geochemistry, Divriği, Iron Ore

Kaynakça

• BOTTKE, H., 1981, Lagerstattenkunde des Eisens. Verlag Glückauf GmbH, 202 S., Essen.
• BOZKURT, M.R., 1980, Divriği demir madenleri cevher minerallerinin incelenişi ve oluşumu. Doçentlik Tezi, 59 S., Eskişehir.
• GÜMÜŞ, A., 1970, Türkiye Metalojenisi. 1/2.500.000 ölçekli Türkiye metalojenik haritasının izahı. M.T.A. Yayınları, Yayın No: 114, Ankara.
• GYSİN, M., 1938, L ere impression sur la geologic de la region de Divrik, sur la structure et sur I’origine du gisement defer. M.T.A. Rap. No: 700, Ankara.
• KLEMM, D. D., 1960, Die Eisenerzvorkommen von Divrik (Anatolien) als Beispiel tektonisch angelegter pneumatolytisch metasomatischer Lagersfattenbildung. N. Jahrbuch f. Mineralogie, Abh. 94, (Festband Ramdohr), S. 591-607, Stuttgart.
• KOŞAL, C., 1965, Divriği civarı jeolojisi ve magmatojen cevher yatakları. M.T.A. Rap. No: 3743, Ankara.
• KOŞAL, C.,1971. Divriği A-B kafası demir yataklarının sondajlı aramalar jeolojik raporu. M.T.A. Rap. No: 4304, Ankara.
• KOŞAL, C., 1973, Divriği A-B-C demir yataklarının jeolojisi ve oluşumu üzerinde çalışmalar. M.T.A. Dergisi, Sayı 81, S.1-22, Ankara.
• KOVENKO, V., 1937, Divriği imtiyaz manyetit yatağı hakkında rapor. M.T.A. Rap. No: 485, Ankara.
• PETRASCHECK, W. ve POHL, W., 1982, Lagerstattenlehre. E.S.V.H., 341 S, Stuttgart.
• TOKEL, S. ve KÖPR ÜBAŞI, N., 1986, Doğu Anadolu'da tersiyer yaşlı "S" tipi çarpışma granitoidleri ve üçlü dokanak demir birikimleri. Türkiye Jeoloji Kurultayı, 1986 Bildiri özleri, S.3, Ankara.
• ÜNLÜ, T., 1983a, Die Genese der Siderit-Lagerstatte Deveci in der Hekimhan-Provinz Malatya/Türkei und ihre wirtschafhche Bewertung. Doktorarbeit, 82 S., TU Berlin.
• ÜNLÜ, T., 1983b, Sivas, Divriği-Akdağ; Gürün Otlukilise; Erzincan, Kemaliye, Bizmişen-Çaltı, Kuru dere ve Adıyaman Çelikhan Bulam demir yatakları hakkında görüşler. M.T.A. Rap, No: 1901, Ankara.
• ÜNLÜ, T., 1985, Deveci (Hekimhan-Malatya) siderit örneklerine özgü jeokimyasal verilerde yapılan bir jeoistatistiksel değerlendirme Jeo. Müh. Sayı 25, S. 3-14, Ankara.
• ÜNLÜ, T., 1987, İç Anadolu demir yataklarının oluşum modeli (hazırlanmakta). M.T.A. Rap. No: Ankara
• WIJKERSLOOTH, P.DE, 1939, Demirdağ (Divrik) demir yatakları hakkında jeolojik rapor. M.T.A. Rap. No: 803, Ankara.
• WIJKERSLOOTH, P. DE, 1941, Divrik (Sivas Vilayeti) Demir Cevheri zuhuratının tekevvün ve yaşı hakkında bazı yeni malumat. M.T.A. Mecmuası, Sayı 3, S. 24, Ankara.