Kızıldağ Yayla (Adana) Dolayının Stratigrafisi

Yıl 1988, Cilt: 12 Sayı: 1, 17 - 25, 15.11.1988

Ulvi Can Ünlügenç Cavit Demirkol

Öz

Adana ilinin yaklaşık 80 km. KKB'sında yer alan inceleme alanının temelini bölgede ilk olarak ayırtlanan sığ, zaman zaman derinleşen deniz litolojilerini kapsayan Permo-Karbonifer yaşlı Karahamzauşağı formasyonu oluşturmaktadır. Üzerine diskordansla Jura-Üst Kretase yaşlı sığ deniz özellikli Demirkazık kireçtaşı gelmektedir. Derin deniz özellikli, Kampaniyen-Üst Maastrihtiyen yaşlı Yavça formasyonu Demirkazık kireçtaşı üzerinde uyumludur. Çalışma alanının kuzey tarafında geniş alanlarda yüzeylenen Kızıldağ melanjı ve Faraşa ofiyoliti kendilerinden daha yaşlı olan birimleri tektonik dokanakla üzerlemişlerdir. Kızıldağ melanjı ve Faraşa ofiyoliti Üst Maastrihtiyen sırası ve sonrasında sürüklenimlerle bölgeye yerleşmişlerdir. Çalışma alanının güney kesimlerinde çakıltaşı, kumtaşı, silttaşı ve çamurtaşından oluşan Oligosen-Alt Miyosen yaşlı, karasal nitelikli Gildirli formasyonu Demirkazık kireçtaşı üzerine açısal uyumsuzlukla gelmektedir. Resif gerisi çökellerinden oluşan Alt-Orta Miyosen yaşlı Kaplankaya formasyonu; tabanda Gildirli formasyonu ile uyumlu, üst dokanağı ise resifal karakterli Alt-Orta Miyosen yaşlı KaraisaIı kireçtaşı ile yanal ve düşey geçişlidir

Anahtar Kelimeler

Stratigrafi, Kızıldağ Melanjı, Faraşa Ofiyoliti

Stratigraphy Of the Surroundings of Kızıldağ Yayla (Adana)

Öz

The basement of the study area is located approximately 80 km NNW of Adana; is composed of Permo-Carboniferous aged Karahamzauşağı formation, which includes shallow and partly deep marine lithologies. This unit is disconformably overlapped by the Jurasasic-Upper Cretaceous aged Demirkazık limestone which has shallow marine characters, Campanian-Upper Maestrichtian aged turbiditic Yavca formation having deep marine characters, conformably overlaps Demirkazık limestone. Kızıldağ melange and Faraşa ophiolites are widely located at the northern part of the study area, and tectonically placed over the older units. They were also overthrusted as two separate nappes segment, during the late and post periods of Maestrichtian. Oligocene-Early Miocene aged non marine Gildirli formation composed of conglomerate, sandstone, siltstone and mudstone is placed over the Demirkazık limestone with angular unconformity. Early-Middle Miocene aged Kaplankaya formation, which consists of back-reef sediments, is conformable with Gildirli formation at the bottom and has vertical and lateral contact with Early-Middle Miocene aged Karaisalı limestone which overlaps it.

Anahtar Kelimeler

Stratigraphy, Kızıldağ Melange, Faraşa Ophiolite

Kaynakça

• ABDÜLSELAMOĞLU, M.Ş., 1962, Kayseri-Adana Arasındaki Doğu Toroslar bölgesinin jeolojisi hakkında rapor. M.T.A. Genel Müdürlüğü Derleme No: 3262, 33 b. Ankara (Yayınlanmamış)
• ANIL, M., Özüş, S., Billor, Z., 1986, Gerdibi-Gertepe-Çataltepe-Çeştepe (Pozantı-Karsantı-Adana) Kromit Yataklarının Jeolojik, Metalojenik ve Ekonomik incelemesi. TÜBİTAK Proje No: TBAG-667, 131 s.
• BLUMENTHAL, M.M.,1947, Belemedik Paleozoyik Penceresi ve bunun Mesozoyik Kalker Çerçevesi. M.T.A. Yayını, Seri :D, No.: 3, 93 s.
• BLUMENTHAL, M.M., 1952, Toroslarda Yüksek Aladağ silsilesinin coğrafyası, stratigrafisi ve teknoniği hakkında yeni etüdler. M.T.A. yayını, Seri: D, No: 6, Ankara.
• ÇAKIR, Ü., 1978, Petrologie du massif de Pozantı-Kaarsantı (Taurus Cilicien, Turxuie), Etude de la pertie centrals. These 3 eme cycl. Strasbourg, 251 s.
• ÇALAPKULU, F., Le charriage de L'unite ophiolitique de Alihoca sur Les marbres de Bolkardağ (Taurus-Turquie). Laborotorie de Geologie Applique, Üniversite D'orleans.
• DEMİRTAŞLI, E., 1976, Toros kuşağının petrol potansiyeli. Türkiye IH. Petrol Kong., Ankara, 55-63 s.
• DEMİRTAŞLI, E., Bilgin, A.Z., Erenler, F., Işıklar, S., Sanlı, D.Y., Selim, M., Turhan, N., 1975, Geology of the Bolkar Mountains, In Alpan, S., Ed. Congress of Earth Sciences, 50 th year of the Republic. MTA special publicaüon, 42-57 s.
• GÖKTEN, E., 1976, Silifke yöresinin temel kaya birimleri ve Miyosen stratigrafisi. Türkiye Jeol. Kur. Bült. 19/2. 117-127 s.
• GÖRÜR, N., 1977, Depositional history of Miocene sediments of NW Flang of the Adana Basin. Sixth colloquium on Geology of the Aegean Region, Izmir. Turkey.
• GÖRÜR, N., 1979, Karaisalı kireçtaşının (Miyosen) sedimantolojisi. Türkiye Jeol. Kur. Bült. 22/2. 227-234.
• GÖRÜR, N., 1980, Karaisalı kireçtaşının (Miyosen) Diyajenetik Evrimi. Türkiye 5. Petrol Kongresi Tebliğleri, 123-128.
• İLKER, S., 1975, Adana Baseni KB'sının jeolojisi ve petrol olanakları. TPAO Arama Arşiv No: 973., 63 s (Yayınlanmamış).
• JUTEAU, T., 1979, Ophiolites des Taurides. Essai sur leur historie oceeanique. Revue de Geologie Dynamique de Geographe Physique, Paris 21, 3. 191-214.
• LAGAP, H., 1985, Kıralan-Karakılıç-Karaisalı (KB Adana) Alanının Litostratigrafik-Kronostratigrafik incelemesi. Ç.Ü. Fen Bil.Enst. Jeoloji Müh.Böl. Yük.Lisans Tezi. Adana 77 s.
• METZ, K., 1956, Ein Beitgragzur Kenttnis des Gebirgsbaues von Aladağ und Karanfildağ und Ihres Westrandes (Kiliksher Taurus), M.T.A. Bult., No: 48., 67-78.
• MONOD, O. and Erdoğan, T., 1981, Namrun Yöresinin Yapısı üzerine ön rapor. T.P.A.O. Arşivi, Rapor No: 1662.
• ÖZER, B., Duval, B., Courrier, P., Letouzey, J., 1974, Antalya Mut-Adana Neojen Havzaları Jeolojisi. Türkiye Ü. Petrol Kongresi, Türkiye Petrol Jeol. Der. Ankara, 57-84.
• ÖZGÜL, N., Metin, S., Göğer, E., Bingöl, L, Baydar, O., Erdoğan, B., 1973, Tufanbeyli dolayının (Doğu Toroslar Adana) Kambriyen-Tersiyer Kayaları. Türkiye Jeol. Kur. Bült., 16/1. 82-100.
• PAMPAL, S., 1983, Doğu Toroslarda, Kadirli-Kozan-Feke (Adana) ile Çokak (K.Maraş) Arasındaki Bölgenin Stratigrafi ve Tektonik özellikleri. S.Ü. Müh. Mim. Fak. Jeolojik Bölümü. Doktora Tezi. Konya, 133 s.
• PAMPAL, S., 1984, Arslanköy-Tepeköy (Mersin) yöresinin jeolojisi. S.Ü. Fen Edeb. Fak., Fen Dergisi, Sayı: 3, 247-258. Konya.
• SCHMIDT, G.C., 1961, Stratigraphie nomenclature for the Adana region petroleum district VH. Petroleum Administration Bull, 6. 47-63. Ankara.
• TEKELİ, O., 1980, Toroslarda Aladağların Yapısal Evrimi. Türkiye Jeol. Kur. Bült. 23/1., 11-15.
• TEKELİ, O., 1981, Toroslarda Aladağ Ofiyolitli Melanjının özellikleri. Türkiye Jeol. Kur. Bült. 24/1., 57-65.
• TEKELİ, O., Aksay, A., Ertan, I.E., Işık, A., Ürgün, B.M., 1981, Toros Ofiyolit Projeleri; Aladağ Projesi. M.T.A. Enst. Raporu No: 6976. Ankara, 133 s.
• TERNEK, 2., 1957, Adana Havzasının Alt Miyosen (Burdigaliyen) Formasyonları, Bunların diğer formasyonlarla olan münasebetleri ve Petrol imkanları. MTA Dergisi Sayı: 49. 48-66.
• ÜNLÜGEÇ, U.C., 1986, Kızıldağ Yayla (Adana) Dolayının Jeoloji incelemesi. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enst. Jeoloji Müh. Bölümü Yüksek Lisans Tezi, Adana. 77 s.
• ÜŞENMEZ, Ş., 1981, Belemedik (Pozantı-Adana) Çevresinin Jeolojisi. S.Ü. Fen Fak. Dergisi. Seri: A , Sayı : 1. 67-80.
• YALÇIN, N.M., Görür, N., 1984, Sedimentological evolution of the Adana Basin. International Symposium on the Geology of the Taurus Belt. 165-172 Ankara.
• YETİŞ, C., 1978, Çamardı (Niğde) Yakın ve uzak dolayının Jeoloji incelemesi ve Ecemiş Yanlım Kuşağının Maden Boğazı-Kamışlı arasındaki özellikleri İ. Ü. Fen. Fak. Doktora Tezi. İstanbul, 164 s.
• YETİŞ, C. ve Demirkol, C., 1984, Adana Baseni kuzey-kuzeybatı kesiminin temel stratigrafisine ilişkin bazı gözlemler. Türkiye Jeol. Kur. 38. Bilimsel ve Teknik Kurultayı Bildiri Özetleri, s.59-61, Ankara.