Celaller (Niğde-Çamardı) Kalay Cevherleşmesinin Mineralojisi

Yıl 1988, Cilt: 12 Sayı: 1, 27 - 31, 15.11.1988

Ahmet Çağatay Necip Pehlivan

Öz

Celaller kalay cevherleşmesi granitin grayzenleşmiş kenar kesiminde, hidrotermal hematitli ve turmalinli kuvars damarları içinde gözlenmektedir. Kalay minerali kasiterittir. Hematitli kuvars damarları, diğerlerine göre kasiteritçe daha zengindir. Turmalinli kuvars damarları çok seyrek ve ufak kasiterit kristalleri içermektedir. Anadolu'da kasiterit cevherleşmesi ilk defa Celaller yöresinde saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mineraloji, Cevherleşme, Kalay, Niğde-Çamardı

Mineralogy Of the Celaller (Niğde-Çamardı) Tin Mineralisation

Öz

The Celaller tin mineralisation is observed with in the hematite and tourmaline bearing quartz veins which along the greisenised marginal zones of a granite. The tin mineral is cassiterite. The hematite bearing quartz veins are richer in cassiterite than other vein types, the tourmalin bearing quartz veins contain rare and small cassiterite crystals. The first in situ cassiterite mineralisation found in Anatolia occurs in the Celaller region.

Anahtar Kelimeler

Mineralogy, Mineralization, Tin, Niğde-Çamardı

Kaynakça

• AYTUĞ, G., 1964, Niğde-Çamardı demir zuhurları. MTA derleme raporu, No. 3722, Ankara, yayınlanmamış.
• BLUMENTHAL, M., 1941, Niğde ve Adana vilayetleri dahilindeki Torosların jeolojisine umumi bakış. MTA yayını, seri B, No. 6, 133 s, Ankara
• BLUMENTHAL, M., 1948, Sun Tinconstance De Dejettement Tectonique Dans La Zone Orogenigue Anatollenne. 18'e Inter. Geol. Congress, Part XIII, 23-32, London.
• BLUMENTHAL, M., 1952, Toroslarda Yüksek Aladağ Silsilesinin Coğrafyası, Stratigrafisi ve Tektoniği Hakkında Yeni Etüdler. MTA Yayınları, Seri D, No. 6, 136 S, Ankara
• BLUMENTHAL, M., 1963, Le Systeme Stracturale Du Tauras Sudanatolien. Livre Mem. Paul Fallot, Mem. Hs. Sen. Soc Geol. France, 11, S.611-662.
• BRENNICH, G., 1956, Niğde'nin doğusundaki demir cevheri zuhurları. MTA derleme raporu no. yayımlanmamış.
• ÇAĞATAY, A., ALTON, Y. ve ARMAN, B., 1979, Madenbelenitepe (Soğukpınar-Bursa) kalay cevherleşmesinin mineralojisi. MTA Genel Müdürlüğü dergisi, nisan, sayı 92, s. 40-48, Ankara.
• ÇAĞATAY, A., ARMAN, B. ve ALTON, Y., 1982, Madenbelenitepe (Soğukpınar-Keles-Bursa) stannitinin incelenmesi. Jeoloji mühendisliği dergisi, Ocak, Sayı 13, s. 23-26, Ankara.
• DENNIS, R.A., 1970, The mineralisation at the mercury-antimony-tungsten mine near Niğde, South Central Turkey. Dep. of Geology, Univ-College of Swansea (Master tezi), MTA Maden Etüd arşiv No. 949, Ankara, yayınlanmamış
• GÖNCÜOĞLU.C., 1977, Geologie des westlicher Nigde-Massivs. Yayınlanmamış doktora tezi, 180 s., Bonn Üni. Batı Almanya.
• GÖNCÜOĞLU.C., 1981a, İç Anadol’unun jeolojisi sempozyumu. Türkiye Jeol Kur., 76 s. Ankara.
• HÖLL, R., 1964, Niğde yakınındaki Gümüşler köy Sb-Hg-As zuhurları rapora. MTA derleme rapora No. 3742, Ankara, yayınlanmamış.
• İLERİ, S., 1975, Antimuan yataklarında jeolojik konum ve jenez ilişkileri. Türkiye Jeol. Kur. Bült., 18/1 s.41-46, Ankara.
• İMREH.L., 1964, Çamardı kuzeyindeki (48/87 nolu ruhsat sahası) eski antimuan işletmeleri hakkında not. MTA derleme raporu. No. 3749, Ankara, yayınlanmamış.
• KAPTAN, E. 1983 Türkiye Madencilik Tarihi içinde kalayın önemi ve kökeni. MTA. Genel Müdürlüğü dergisi No. 95/96 s.164-172, Ankara.
• KLEYN, VAN DER P.H., 1968, Field report on the geological and geochemical prospection in the Niğde-Çamardı Massif; MTA. Genel Müdürlüğü derleme raporu, Ankara.
• KLEYN, van der P.H., 1970, Recommandation of exploration for mineralization in the SW part of the Niğde-Çamardı Massif. MTA. derleme raporu No. 4325, Ankara, yayınlanmamış.
• KLEYN, van der P.H., 1971, Geochemical patterns in the Niğde area, Turkey. Geol.in Mijubn., 50, s.763, Hollanda.
• KOVENKO, V., 1944, Bor bölgesi inkişafı. MTA derleme rapora No. 1391, Ankara yayınlanmamış.
• KURU, D. ve SEZER, L, 1966, Niğde civan antimuan zuhurları prospeksiyonu ön raporu. MTA derleme rapora No. 3780, Ankara, yayınlanmamış.
• OKAY, A.C., 1955, Niğde, Çamardı (Maden) ve Ulukışla arasındaki bölgenin jeolojisi. MTA derleme rapora No. 2381, Ankara, yayınlanmamış.
• ÖZGÜNEYLİ, A., 1978, Niğde-Çamardı kristalin masifi genel prospeksiyon çalışması ve demir-baz metal-wolfram ve altın cevherleşmeleri hakkında çalışma rapora. MTA Maden Etüd arşivi No. 1710, Ankara, yayınlanmamış.
• OYGÜR, V., ERKALE, H., ERKAN, N., KARABALIK, N. ve KA-RABALIK, N., 1984, Niğde masifi demir cevherleşmeleri maden jeolojisi raporu. MTA derleme rapora No. 7521, Ankara, 1975, yayınlanmamış.
• PEHLİVAN, N.A. ve ALPAN, T., 1986, Niğde Masifi altın-kalay cevherleşmesi ve ağır mineral çalışmaları ön raporu. MTA Genel Müdürlüğü Maden Etüd ve Arama Dairesi, Şubat 1986, Ankara, 38 s, yayınlanmamış.
• POLDİNİ, S., 1937, Bor civarındaki Yapalıağzı boğazı demir yataklarının ziyareti hakkında rapor. MTA derleme rapora No. 471, Ankara, yayınlanmamış.
• RAMDOHR, P., 1975, Die Erzmineralien und ihre Verwachsungen. 4. Aufl. Akademie-Verlag, Berlin. TCHİHATCHEFF, T., de, 1869, Asie Mineure, Paris, 174 s.
• TROMP, W.S., 1942, Niğde-İncesu, Kızılırmak ve Tuzgölü arasında bulunan mıntıkaların jeoloji etüdü. MTA derleme rapora No. 1456, Ankara, yayınlanmamış.
• VİLİEEN, MJ. ve İLERİ, S., 1972, The geology and mineralisation of portions of the Pozantıdağ (Niğde) Massif of South Central-Turkey. Johannesburg Censol. Invesüt. Co. Ltd. Geol. Res. Dept., Unpub. report No. 39, 54 s. Güney-Afrika.
• YENER, K.A. ve ÖZBAL, H., 1986, Toros dağlarında kalay: Bolkardağ maden bölgesi. Arkeometri ünitesi bilimsel toplantı bildirileri. TÜBİTAK yayınları, Ankara, s. 157-173.
• YETİŞ, C., 1978, Geology of the Çamardı (Niğde) Region and the characteristics of the Ecemiş fault zone between Maden Boğazı and Kamışlı. İst. Üni. Fen. Mecm. Seri B, 43, s. 41-61, İstanbul.