Türkiye Bor Madenciliğinin İşletme, Stoklama ve Pazarlama Sorunlarına Mineralojik Bir Yaklaşım

Yıl 1989, Cilt: 13 Sayı: 1, 5 - 17, 15.11.1989

Cahit Helvacı

Öz

Genç Neojen volkano-sedimanter tortulların içinde yer alan Türkiye borat yataklarının geometrisi, genel olarak tortullar içinde merceksel yapılar sunmasına karşın sıkça tortullarla ardalanmalar, ince bantlar ve yanal olarak kamalanmalar gösterirler. Bor cevherleri üretimi yapılacak yalaklardaki cevher geometrisinin saptanması için bu bölgelerin jeolojisi ve tektoniği en ince ayrıntılarına kadar bilinmelidir. Borat yataklarında ekonomik değeri yüksek olan kolemanit, üleksit ve boraks gibi bor mineralleri baskın olmasına karşın, bu minerallere eşlik eden diğer bor ve bor olmayan mineraller de mevcuttur. Daha az ekonomik ve daha düşük oranda bulunan bu mineraller, yalakların tenörlerini olumlu ve olumsuz yönde etkileyebildikleri gibi, işletme, stoklama ve pazarlama sırasında sorunlar yaratabilirler. Bor yataklarının ayrıntılı mineralojisinin yanısıra bor minerallerinin birbirlerine dönüşümleri ve ayrışımlarının bilinmesi; bu yalakların işletme, stoklama ve pazarlama soranlarının çözümünde önemli katkılar sağlayacaktır. Üretim politikası ayrıntılı ve sağlıklı bir pazar araştırmasına dayandırılmalıdır. Bu yatakların ulusal gelire katkısını artırmak için bor cevherlerini hammadde yerine işlenmiş ürünler olarak iç ve dış pazarlarda satımını sağlamak üzere gerekli yatırımları yapmak ve alt yapılan kurmak zorunludur.

Anahtar Kelimeler

Bor, Mineraloji, Pazarlama

A Mineralogical Approaching to the Mining, Storing and the Marketing Problems of The Turkish Borate Production.

Öz

At a place, the geology and tectonic of the region must be known in detail, in order to outline the geometry of the borate ore body which are planned to be mined. Besides that, if the detailed mineralogy of the borate deposits as well as weathering and mineral transformations of the borate minerals are known, the mining, storing and the marketing problems of these deposits would be reduced considerably. It is also very important that the selling of the processed products of the borate minerals rather than marketing the row borate materials would be much more profitable. Therefore, to increase to contribution of the borate deposits to the national income, it is advisable to invest on the industry and the substructure which produce the processed products of the borates.

Anahtar Kelimeler

Borate, Mineralogy, Marketing

Kaynakça

• BAYSAL, O., 1972, Tunellite, a new hydrous strontium borate from the Sankaya borate deposits in Turkey, Bull. Min. Res. Expl. Inst. Turkey, Cilt 79, Ankara, S. 22-29.
• BAYSAL, O., 1973, New hydrous magnesium-borate minerals in Turkey; kumokovite, inderite, inderborite, Bull. Min. Res. Expl. Inst. Turkey. Cilt 80, Ankara, S. 93-108.
• BAYSAL, O., 1976, Türkiye bor tuzları, Hacettepe Univ. Fen ve Müh. Bil. derg., Cilt 6, Ankara, S. 207-226.
• HELVACI, C., 1974, Contribution to discussion of a paper by Inan, K., Dunham, A. C. and Esson, J., Trans. Inst. Min. Metali., Seçtim B, vol. 83, England, B. 36.
• HELVACI, C., 1977, Geology, mineralogy and geochemistry of the borate deposits and associated rocks of the Emet Valley, Turkey, Ph. D. Thesis, University of Nottingham, England, 338 p.
• HELVACI, C., 1978, A review of the mineralogy of the Turkish deposits, Mercian Geol., Vol. 6, England, p. 257-270.
• HELVACI, C., 1983, Türkiye borat yataklarının mineralojisi, Jeo. Müh., Sayı 17, Ankara, S. 37-54.
• HELVACI, C., 1984, Occurence of rare borate minerals: Veatchite-A, tunellite, teruggite and cahnite in the Emet borate deposits, Mineral Deposita, Vol. 19, Germany, p. 217-226.
• HELVACI, C., 1985, Kestelek ve Sultançayırı borat yataklarının minarolojisi, yayınlanmamış rapor, İzmir.
• HELVACI, C. and FIRMAN, R.J., 1976, Geological setting and mineralogy of Emet borate deposits, Turkey. Trans. Inst. Mining Metall. (Section B), Vol. 85, England, p. B 142-152.
• HELVACI, C. ve ALACA, O., 1984, Bigadiç borat yataklarının jeolojisi ve mineralojisi, TJK 38. Bilimsel ve Teknik Kurultay Bildiri Özetleri, Ankara, S. 110-111.
• İNAN, K., 1972, New borate district, Eskişehir-Kırka province, Turkey, Trans. Inst. Mining and Metall., Vol. 81, England, p. B 163-165.
• İNAN, K., 1973, The mineralogy and geochemistry of the Kırka borate deposit, Turkey, Ph. D. Thesis, university of Manchester, England, 147 p.
• KUMBASAR, L, 1979, Veatchite-A, a new modification of veatchite, Amer. Mineral, Vol. 64, U.S.A., p. 362-366.
• MEIXNER, H., 1952, Einige Borat minerale (Colcmanit und Tertschit, ein nues Mineral) aus der Türkei, Fortschr. Mineralogie, Vol. 31, Germany, p. 39-42.
• MEIXNER, H., 1953, Mineralogische Beobachtungen and Colemanit, Inyoit, Meycrhofferit, Tertschit und Ulexit aus neuem Türkischen Borallagerstätlen, Heidelb. Beitr. Miner. Petrogr. Vol. 3, Germany, p. 445-455.
• NEGRO, A.D., KUMBASAR, I. and UNGARETTI, L., 1973, The crystal structure of leruggite, Amer. Mineral., Vol. 58, U.S.A., p. 1034-1043.
• OZOL, A. A., 1983, Tortul ve volkanik-tortul bor cevherlerinin oluşumu, S.S.C.B. Bilimler Akademisi Jeoloji ve Jeofizik Enstitüsü, Moskova, 205 s.
• ÖZPEKER, I., 1969, Batı Anadolu borat yataklarının mukayeseli ve jenetik etüd ü, Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniv., 116 s.
• SCHLÜTER, A., 1928, Das Pandermit Vorkommen von Sultancayiri, Abh. 2 prakt. Geol. u Bergwirt schaftslehre, Germany.
• SUNDER, M.S., 1980, Sarıkaya (Kırka-Eskişehir) borat yataklarının jeokimyası, Jeo. Müh. Kongre Bülteni, Sayı 2, Ankara, S. 19-34.