Mineraloji-Petrografi-Jeokimya ve İnsan Sağlığı Arasındaki Bağıntılar

Yıl 1989, Cilt: 13 Sayı: 1, 18 - 27, 15.11.1989

Ş. Nihal Aydın

Öz

Jeolojinin yeni ilgi alanlarından bir tanesi sağlıktır. Çeşitli elementlerin yerdeki dağılımları ile canlıların sağlığı arasındaki bağıntının kurulabilmesi jeokimyasal haritaların hazırlanması ile mümkün olabilmektedir. Bunun için önce kayaçların baz alındığı jeokimyasal haritalar, daha sonra toprağın esas alındığı kimyasal element haritaları yapılmaktadır. Yer kabuğunda bulunan bazı minerallerin tozlarıyla karşı karşıya kalmak çeşitli göğüs hastalıklarına yol açabilmektedir. Bazı minerallerin tozlarıyla karşı karşıya kalmakla mide, pankreas, böbrek, ovaryum kanserleri arasında bağıntı olduğu ileri sürülmektedir. Yer kabuğunda oluşan bazı mineraller safra kesesi veya böbrek taşlarının bünyesinde de belirlenmiştir. Bu arada bir kayaç ve bazı mineraller eczacılık teknolojisinde kullanılmaktadır. Şimdiki dünyanın jeoloji mühendisleri tıp ve eczacılıktaki sorunlar ve tedbirleri üzerinde düşünmeli, sağlık bilimcilere incelemelerinde yardımcı olmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Mineraloji, Petrografi, Jeokimya, İnsan Sağlığı

Connections Between Mineralogy- Petrography- Geochemistry and Human Health

Öz

In present, healt is one of the new interests of geology. A connection between the distribution of the elements and the health of the living beings on earth can be established through the preparation of geochemical maps. The dusts formed from certain minerals may cause various pncumoconieses when exhaled. It is suggested that there is a connection between stomack, pancreas, kidney, ovarium cancer and dusts of some minerals. Several minerals have been detected in gall or urincry stones also. Meanwhile a stone and some minerals are used in pharmaceutical technology. In present geological engineers should think of solutions for the medical and pharmaceutical problems.

Anahtar Kelimeler

Mineralogy, Petrography, Geochemistry, Human Health

Kaynakça

• ARCASOY, A., ÇAVDAR, A.O., 1969, Türkiye'de pika problemi II. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi mecmuası. XXI/2, 22-68.
• BARIŞ, İ., 1981, Asbestos and erionit related chest diseases. Ankara.
• COHEN, B. L., 1985, The origin of I in Soil and the 129 I problem. Health physics. 279-285.
• ÇAVDAR, A. O., ARCASOY, A., 1969, Türkiye'de pika problemi I. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi mecmuası.ı XX/2, 3-20.
• ELMES, P.c., 1980, Fibrous minerals and health. J. geol. Soc. London. Vol: 137. 525- 525.
• GIBSON, R. L., 1974, Descriptive human pathological mineralogy. Amer. Miner., 59, 1177-1182
• GÖKTEPELİ A., AYAN, Z„ ARTVİNLİ M, ŞAHİ N, A. BARIŞ Y. 1., 1983, İnsan Sağlığı ve Jeoloji. Yeryuvarı ve İnsan. Sayı 1, s: 11-14.
• İZGÜ, E., BAYKARA, T., 1977. Türkiye'de bulunan anorganik hidrokolloidlerin farmasotik özelliklerinin incelenmesi I. Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi mecmuası. 6/2. 255-273.
• KOLOĞLU, S., 1984, Türkiye'de endemik guvatr. Ankara.
• LEVINSON, A. A., MINO, M. P., STAMS, U.K., HARIHARAN, A., 1985, The mineralogy of human urinary stones from Calgary, Quite and Honolulu Amer. Miner., 70, 630-635.
• MANSFIELD, C. F., GRIFFITH, D.P. 1976., Comments on the article "Descriptive human pathological mineralogy". Amer. Miner. 1031-1034.
• ORUÇ, N„ ALPMAN, N„ KARAMANDERESI, 1. H., 1975, Tendürek volkanı çevresindeki yüksek flourür içerikli kaynak sularının hidrojeolojisi. TJK Jeolojisi kurultayı bildiri özleri. 25.
• ORUÇ, N., 1989, Tendürek volkanı çevresindeki yüksek flourür içerikli kaynak suları. Türkiye Jeoloji kurultayı bildiri özleri. 34.
• ÖZKAN, G„ KÖSEOĞLU, M., BİLGİN, A., 1987, Isparta içme suyundaki flourürün çevre kayaçlarla ilişkisi. Hidrojeoloji sempozyumu bildiri özetleri. 46.
• SAVAŞÇIN, Y., DORA, Ö., YAĞCI, N„ NUMANOĞLU, S., NUMANOĞLU, 1., 1982, Çocuklardan alman idrar taşlarının kimyasal, mineralojik ve kristalografik incelenmesi. Türkiye Jeoloji Kurultayı bildiri özleri 102-103.
• SEZER, Ö., AYAS, G., ALPER, D., 1981, A.Ü.T.F. Göğüs hastalıkları ve Tüberküloz kliniğinde 1969-1981 yılları arasında saptanan asbestos olguları ve asbestos olası olgular. Tüberküloz ve Toraks., 29, 187-192.
• YAZICIOĞLU, S., 1974, Asbestosis araştırması "511 vaka". Tüberküloz vc Toraks. 22, 275-304.