Sivas Havzasında Ana Kaya Fasiyesi ve Petrol Oluşumunun Organik Jeokimyasal Yöntemlerle Araştırılması

Yıl 1990, Cilt: 14 Sayı: 2, 61 - 68, 15.11.1990

Sadettin Korkmaz

Öz

Sivas havzasında, metamorfik ve ofiyolitik temel üzerinde, yaklaşık 6 bin m. kalınlığında, kırıntılı ve evaporitik çökellerden oluşan bir istif yüzeyler. Bu istif içerisinde hidrokarbon ana kayası olabilecek iki ayrı formasyonun varlığı ortaya konmuştur. Havzada, ana kaya özelliği taşıyan bu birimlerden alman örneklerin laboratuvarlarda organik jeokimyasal analizleri yapılmıştır. Bu analizlerden yararlanarak formasyonların petrol ve doğal gaz oluşturma potansiyelleri araştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Petrol, Jeokimya, Sivas Havzası

Search of Source Rock Facies and Petroleum Occurrence in Sivas Basin, Through Organic Geochemical Methods

Öz

In Sivas basin, a sequence, comprising detritic and evaporitic sediments, approximately 6000 metres in thickness resting upon a metamorphic and ophiolitic basement, crops out. In this sequence, the occurrences of two different formations appropriate for being a hydrocarbon source rock have been determined. In the basin, samples collected from these units have been analyzed in laboratories. On the basis of these analysis the potentials of these formations for creation of petroleum and natural gas, have been searched.

Anahtar Kelimeler

Petroleum, Geochemistry, Sivas Basin

Kaynakça

• Arpat, E., 1964, Gürlevik dağı bölgesinin genel jeolojisi ve petrol imkanları: M.T.A. derleme rapor no: 4180, Ankara.
• Artan, Ü. ve Sestini, G., 1971, Sivas-Zara-Beypınarı bölgesinin jeolojisi: M.T.A. Derg., 76, s.80-97.
• Barker, C., 1974, Pyrolsis techniques for source-rock evaluation: A.A.P.G. Bull., 58, 11, s.2349-2361.
• Bostick, N.H., 1979, Microscopic measurement of the level catagenesis of solid organic matter in sedimentary rocks-a review: SEPM special publ. no. 26, s.17-43.
• Dow, W.G., 1978, Petroleum source beds on continental slope and rises: A.A.P.G. Bull., 62, 9, s. 1584-1606.
• Durand, B., Espitalie, J., Nicaise, G., 1972, Etude de la matière organique insoluble des argiles de Toarciyen du Bassin de Paris: Rev. Ins. Fr. Petrole, 27, 6, s.865-884.
• Durand, B. ve Espitalie, J., 1976, Geochemical studies on the organic matter from Daula Basin, II. Evolution of kerogen: Geoch. Cosm. Acta, 40, s. 801-808.
• Erentöz, C. ve Baykal, F., 1966, izahlı 1/500.000 ölçekli Türkiye jeoloji haritası Sivas paftası: M.T.A. yayını.
• Espitalie, J., Madec, M. ve Tissot, B., 1977, Source rock characterization: 9 th offshore technology conference, s. 439-444.
• Gedik, A. ve Korkmaz, S., 1984, Sinop havzasının jeolojisi ve petrol olanakları: Jeoloji Müh. Derg., 19, s.53-79.
• Gehman, H.M., 1962, Organic matter in limestone: Geoch. Et Cosm. Acta, 26, s.885-897.
• Gökçen, S.L., 1981, Zara-Hafik güneyindeki Paleojen istifinin sedimantolojisi ve paleocoğrafik evrimi: H.Ü. Yerbilimleri, 8, s.1-25.
• Hunt, J.M., 1979, Petroleum Geochemistry and Geology: Freeman, 617s.
• Jonathan, D., Le Tran, K., Oudin, J.L. ve Van der Weide, B.M., 1976, Les methodes d’etude physico-chimique de la matière organique: Bull. Centre Reech.Pau., SNPA, 10, 1, s.89-108.
• Korkmaz, S., 1984, Boyabat (Sinop) kuzeydoğusunun petrol yönünden jeolojik ve jeokimyasal incelemesi: doktora tezi, K.T.Ü. Fen Bil. Enst., 193 s., Trabzon.
• Korkmaz, S. ve Gedik A., 1990, Mut-Ermenek-Silifke (Konya Mersin) havzasında ana kaya fasiyesi ve petrol oluşumunun organik jeokimyasal yöntemlerle incelenmesi: T.J. Bülteni, 33, 1.
• Kraus, G.P. ve Parker, K.A., 1979, Geochemical evaluation of petroleum source rock in Bonaparte Gulf-Timor sea region: NW Australia, A.A.P.G. Bull., 63, 11, s.2021-2041.
• Kubler, B., 1968, Evaluation quantitative du métamorphisme parla cristallinité de I ’illite. Etat des progrès réalises ces déméres années: Bull. Centre Rech. Pau SNPA, 2, s.385-397.
• Kurtman, F., 1971a, Sivas-Divriği arasındaki sahanın jeolojisi ve jipsli seri hakkında müşahadeler: M.T.A. Derg., 56, s.14-25.
• Kurtman, F., 1961 b, Sivas civarındaki jippsli serinin stratigrafik durumu: M.T.A. Derg., 56, s. 26-30
• Kurtman, F., 1963, Tecer dağlarının jeolojisi ve alacalı seri hakkında bazı müşahadeler: T.J.K. B ült., 8 (1/2) s.19-26
• Kurtman, F., 1973, Sivas-Hafik-Zara ve İmranlı bölgesinin jeolojik ve tektonik yapısı: M.T.A. Derg., 80, s.1-32.
• Laptante, R.E., 1973, Hydrocarbon generation related to carbonzation and facies types in Danver Basin Upper Cretaceous: A.A.P.G. Bull., 57, 4, s. 790-796.
• Laptante, R.E., 1974, Hydrocarbon generation in Gulf Coast Tertiary sediments: A.A.P.G. Bull., 58, 7, s. 1281-1289.
• Mc Iver, R.D., 1967, Composition of kerogen-clus to its role in the origin of petroleum: Procedings of the 7th World Petr. Cong., Mexico, 2, s.25-36
• Nebert, K., 1956, Sivas vilayetinin Zara-İmranlı mıntıkasındaki jips serisinin stratigrafik durumu hakkında: M.T.A. Derg., 48, s. 76-82.
• Norman, T., 1964, Celalli (Hafik) bölgesinin jeolojisi: M.T.A. derleme rapor. (Yayınlanmamış), Ankara
• Okay, A.C., 1952, Sivas 62/2 paftası lövesi raporu, M.T.A. derleme rapor (Yayınlanmamış), Ankara
• Pelin, S., 1981, Pasinler (Erzurum) havzasında ana kaya özelliklerinin ve petrol oluşumunun açıklanması: K.T.Ü. Yer Bilimleri Derg., Jeoloji, 1, 2, s.127-143.
• Peters, K.E., 1986, Guidelines for evaluating petroleum source rock using programmed pyrolsis: A.A.P.G. Bull., 70, 3, s.318/329.
• Philippi, G.T., 1974. On the depth time and mechanism of petroleum generation: Geoch. Cosmo. Acta, 29, s.1021-1049.
• Powel, T.G., Fosolos, A.E., Gunther, P.R. ve Snowdon, L.R., 1978, Diagenesis of organic matter and fine clay minerales, a comparative study: Geochem. Cosmo. Acta, 42, s.1181-1197.
• Raynaud, J.F. ve Robert, P., 1976, Les méthodes d'études optiques de la matière organique: Bull. Centre Rech. Rau., SNPA, 10, 1, s.109-127.
• Robert, P., 1980, The optical evolution of kerogen and geothermal histories applied to oil and gas exploration: In: Durand B., (Ed.) q.v., chapter 11, s.340-414.
• Ronov, A.B., 1958, Organic carbon in sedimentary rocks: Geochemistry, 5, s.496-509.
• Sonel, N., Sarı, A., Coşkun, B. ve Tozlu, E., 1989, Boyabat (Sinop) havzası Ekinveren fayının petrol aramalarındaki önemi: T.J. Bülteni, 32, 1-2, s.39-49.
• Teichmüller, M. ve Teichmüller, R., 1979, in diagenesis in sediments and sedimentary rocks: Larsen and Chilin., s.207-246.
• Thomas, B.M. 1979, Geochemical analysis of hydrocarbon occurrences in northern Perth Basin, Australia: A.A.P.G. Bull., 63, 7, s.1092-1107.
• Tissot, B., Califet-Debyser, Y., Deroo, G. ve Oudin, J.L., 1971, Origin and evolution of hydrocarbons in early Toarcian shales: A.A.P.G. Bull., 55, s.2177-2193.
• Tissot, B.„ Durand. B., Espitalie, J. ve Comba, A., 1974, Influence of nature and diagenesis of organic matter in formation of petroleum: A.A.P.G. Bull., 58, s.499-506.
• Tissot, B. ve Welte, D.H., 1978, Petroleum Formation and Occurrence: Springer Verlag, Berlin, 538 s.
• Urban, J.B., 1976, Palynology, thermal maturation by vitrinite reflectance and visual color estimation and kerogen description of source rocks: Core Lab. Inc. sp. publ.
• Ünalan, G., 1982, Kalecik-Tüney-Sulakyurt (Ankara) arasındaki bölgenin petrol olanaklarım araştırılması: Doçentlik tezi, I.Ü.F.F., 88 s.
• Vanderbroucke, M., Albrecht, P. ve Durnad, B., 1976, Geochmical studies on the organic matter from the Doula Basin III. Comparison with the early Toarcian shales: Ge och. Cosm. Acta, 40, s.1241-1249.
• Welte, D.H., 1965, Relation between petrolem and source rock: A.A.P.G. Bull., 63, 2, s.239-245.
• Yalçın, N., 1982, Jeokimya yöntemleriyle Adana havzası petrol potansiyelinin araştırılması: doçentlik tezi, I.Ü.F.F., İstanbul