Derme Karst Kaynağı ve Geliştirilmesi

Yıl 1993, Cilt: 17 Sayı: 1, 64 - 73, 15.05.1993

Ayten Önal

Öz

Derme kaynağı ortalama 2.6 m3/sn 'lik debisi ile Malatya il sınırları içindeki en önemli karstik boşalımdır. Kaynak civarında ve beslenme alanında Permo-karbonifer yaşlı Malatya metamorfitleri, Kretase yaşlı Gündüzbey grubu, Eosen yaşlı Yeşilyurt grubu ve güneyde Maden Karmaşığı, Miyosen yaşlı Kilayik grubu kayaçları yüzeylenmektedir. Malatya Metamorfitlerine ait kireçtaşları bu alandaki en önemli akiferlerdir. Derme kaynağı Malatya metamorfitlerinin alt kireçtaşından 1235 m. kotundan boşalır. Örtü birimlerine ait taban çakıltaşı ve resifal kireçtaşı düzeyleri kalınlık ve yayılımları oranında su içerirler. Bu inceleme ile akifer kireçtaşının sahasal yayılımı, komşu yeraltısuyu havzaları ile ilişkisi, yıllık beslenme miktarı ve akiferin boşalım katsayısı tespit edilmiştir. Bu araştırmanın sonuçlarına dayanarak, Derme kaynağının geliştirilmesi çalışmalarına DSİ tarafından başlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Derme, Karst, Akifer, Malatya

Derme Karst Spring and Development

Öz

Derme spring that has an average discharge of 2.6 m3/sc is the most important karstic discharge in Malatya. Exposed geological units around the spring and its recharge basin; Permo-carboniferous Malatya metamorphites, Cretaceous Gündüzbey group, Eocene Yeşilyurt group and at the south Eocene Maden complex, Miocene Kilayik group. In this area, limestones of Malatya metamorphites are the most important aquifers. Derme spring discharges through the lower limestone of Malatya metamorphites at 1235 m level. Horizons of basal conglomerate and reef limestone of overburden units bear water of which amounts vary with the thickness and distrubition of the units. In this research, distribution of aquifer limestone, its relationship with adjoining groundwater basin, amount of annual recharge and coefficient of aquifer recession are determined. State Hydraulic Works (DSİ) has started to operations based on the results of this research for development of Derme spring

Anahtar Kelimeler

Derme, Karst, Aquifer, Malatya

Kaynakça

• AHMET, Ş., 1985, Malatya Çat barajının Jeolojisi ve Mühendislik Jeolojisi. İ.Ü. Fen Bilimleri Ens. Yük. Lisans Tezi.
• EROSKAY, S.O., 1978, Kocaeli yarımadası güneyindeki kireçtaşlarının Hidrojeolojisi ve Karst parametrelerinin analizi. TÜBİTAK TBAG-124 projesi.
• EROSKAY, S.O., 1980, Karst kaynaklarının geliştirilmesi. İ.Ü. Coğrafya Ens. Dergisi, Sayı 23.
• GÖZÜBOL, A.M., ÖNAL, M., 1986, Çat Barajı isale tünelinin Mühendislik Jeolojisi ve kaya mekaniği incelemesi. Malatya Çelikhan alanının Jeolojisi. TÜBİTAK TBAG-647 projesi, Ankara
• GÜLENBAY, A., 1984, Çat Barajı Karst Hidrojeolojisi etüd raporu. DSİ, Ankara
• INTERNATIONAL Seminer on Karst Hydrogeology. Editör Dr. G. Günay. DSİ-UNDP project, 1980 TUR- 77-015, Ankara.
• PERİNÇEK, D., 1978, Çelikhan -Sincik-Koçali (Adıyaman) alanının Jeoloji incelemesi ve petrol olanaklarının araştırılması. İ.Ü. Fen Fak. Tatb. Jeo. Kürsüsü Doktora Tezi, İstanbul
• ÖNAL, A., 1982, Büyükçekmece-Karaağaç (İstanbul) alanının Jeoloji ve Hidrojeoloji incelemesi, İ.Ü. Yer Bil. Fak. Lisans Tezi.
• ÖNAL, A., 1989, Malatya-Yeşilyurt Derme Karst kaynağının Hidrojeolojik incelememesi. İ.Ü. Fen Bilimleri Ens. Yük. Lisans Tezi.