Hidrotermal Maden Yataklarının Köken ve Oluşum Koşullarının Araştırılmasında Kararlı İzotoplar Jeokimyası İncelemeleri ve Türkiye’den Örnekler

Yıl 1993, Cilt: 17 Sayı: 1, 89 - 101, 15.05.1993

Ahmet Gökçe

Öz

Bu İncelemelerde Kararlı İzotopları Olan S, H, O ve C En Çok Kullanılan Elementlerdir. Bunlardan kükürtün 34S/ 32S, hidrojenin D/H, oksijenin 18O/16Q. karbonun ise 13C/12C. izotop oranlan analiz edilmekte sonuçlar a sapma değerleri (o/oo) şeklinde (σ 34S, σ D, σ 18O ve a 13C) ifade edilmektedir. Bu değerler çeşitli ortamlar için karakteristik bazı değerler ile karşılaştırılarak yorumlanmaya çalışılmaktadır. S izotopları incelemeleri sülfürlü minerallerin yapısında bulunan kükürtün kökeni ve mineraller arası izotopsal ayrımlarıma özelliklerinden yararlanılarak minerallerin oluşum sıcaklıkları hakkında bilgiler vermektedir. Analiz sonuçlan mineraller arası ayrımlarıma durumları da dikkate alınarak magmatik (σ 34S ~ 0 o/oo), deniz suyu içindeki sülfat (σ 34S > + 8- 10 o/oo) ve bakteriyel indirgenmiş (biyolojik) (σ 34S

Anahtar Kelimeler

Hidrotermal, İzotop, Jeokimya

Kaynakça

• Claypoll, G. E., Holser, W. T., Kaplan, I. R. Sakai, H. and Zak, T., 1980, The age curves of sulfur and oxygen isotopes in marine sulfate and their mutual interpretations. Chem. Geol., 28, 199-260.
• Erler, A., 1979, Karakoca (Simav-KÜTAHYA) Kurşun yatağı kükürt izotopları, T. J. K. Bull., 32/1, 117- 120.
• Evans, A.M., 1987, An introduction to ore geology (second edt.), Blackwell Sei. Publ., Oxford, 358p.
• Garlick, G. D., 1969, The stable isotopes of oxygen (In: Wedepohl, K. H. (edt.). Handbook of geochemistry. 8B. Berlin-Heidelberg-New York, Springer.
• Gökçe, A., 1983, Turhal antimon yataklarının maden jeolojisi. Hacettepe Üniv., Doktora Tezi (yayınlanmamış), 150 s.
• Gökçe, A., 1986, Cebrail (Gediz-KÜTAHYA) antimon yatağının jeolojisi. Cumhuriyet Üniv., Müh. Fak. Yerbilimleri Dergisi, 3/1, 27-35.
• Gökçe, A., 1987, Muratdağı Bölgesi (Gediz-KÜTAHYA) antimon cevherleşmelerinin jeolojisi. Cumhuriyet Üniv., Müh. Fak., Yerbilimleri Dergisi, 4/1,65-86.
• Gökçe, A., 1990, Kurşunlu (Ortakent-Koyulhisar SİVAS) Pb-Zn -Cu yataklarında kükürt izotopları incelemesi. M. T. A. Dergisi, 111, 111-118.
• Gökçe, A., 1992, Doğu Karadeniz Bölgesindeki Kukoro tipi (masif ve stockwork) Cu-Zn-Pb sülfid yataklarının kükürt izotopları incelemesi. TÜBİTAK projesi, No: TBAG-915/YBAG-0008, 103s.
• Gökçe, A. ve Köksoy, M., 1984a, Turhal antimon yatakların ın jeolojisi ve kökeni. T. J. K. Bull., 27, 131-140.
• Gökçe, A. ve Özgüneylioğlu, A., 1988, Kurşunlu (Ortakent-Koyulhisar-Sivas) Pb-Zn -Cu yataklarının jeolojisi, oluşumu ve kökeni. Cumhuyiret Üniv. Müh. Fak., Yerbilimleri Dergisi, 5/1, 23-36.
• Gökçe, A. and Spiro, B., 1991, Sulfur isotope study of source and deposits of stibnite in the Turhal area. Mineralium Deposita, 26, 30-33.
• Gökçe, A. and Spiro, B., 1993 (?), Stable isotope study of antimony deposits in the Muratdağı Region, Western Turkey. Mineralium Deposita (incelemede).
• Hoefs, J., 1987, Stable isotope geochemistry (Third edt.), Springer Verlag, 241 p.
• Macnamara, J. and Thode, H. G., 1959, Comparison of the isotopic constitution of terrestral and meteoric sulfur, Phys. Rev., 78, 307-308.
• Mottl, M. J., 1976, Chemical exchange between sea water and basalt during hydrothermal alteration of the oceanic crust. Unpublished Ph.D. thesis, Harvard Univ.
• Neir, A. O., 1950, A redetermination of the relative abundances of the isotopes of carbon, nitrogen, oxygen, argon and potassium. Phys. Rev., 77, 789.
• Ohmoto, H., 1986, Stable isotope geochemistry of ore deposits (In; Valley et all. (Edts.); Stable isotopes in high temperature geological processes, Reviews in mineralogy, V: 16, 491-559).
• Ohmoto, H., Cole D. R. and Mottl, M. J., 1976, Experimental basalt-seawater interaction: sulfur and oxygenistope study. EOS, 57, 342.
• Ohmoto, H. and Rye, O., 1979, Isatopes of sulfur and carbon (In: Barnes, H. L. (edt.), Geochemistry of hydrothermal ore deposits, p. 506-567, Wiley, New York.
• Sheppard, M. F., 1986, Characterization and isotopic variations in natural waters (In: Valley et all. (Edts.); Stable isotopes in high temperature geological processes, Reviews in mineralogy, V: 16, 165-183).
• Way, K., Fano, L„ Sett, M. R. and Thew, K„ 1950, Nuclear data. A collection of experimental values of halflifes, radiation energies, relative isotopic abundances, nuclear moments and cross-sections Nat. Bur. Standards U. S. Circ. 499.