İkizdere (Rize) Yöresindeki Granitik Kayaçların Mermer Olarak Kullanılabilirliği

Yıl 1995, Cilt: 19 Sayı: 2, 1 - 7, 15.11.1995

Şule Tüdeş Fikri Bulut Bülent Yalçınalp

Öz

İkizdere (Rize) ilçesi ve çevresinde yer alan inceleme alanında litostratigrafi birimleri olarak, alttan üste doğru; Biberoğlu Volkanitleri, İkizdere Granitoyidi, Alüvyonlar ve Yamaç Molozu ayırtlanmıştır. Bu araştırmada İkizdere Granitoyidi önce as alanlara bölünmüş ve daha sonra as alanlardaki kayaçlar makroskobik olarak incelenmiştir. İnceleme sonunda en uygun as alanın Keçikaya dolayında olduğu belirlenmiş ve bu as alan ayrıntılı olarak araştırılmıştır. Keçikaya dolayında İkizdere Granitoyidi granodiyorit türündedir. Granodiyoritin jeomekanik özellikleri arazi ve laboratuvar çalışmalarıyla belirlenmiştir. Arazi çalışmaları sonucunda granodiyoritin orta ve seyrek çatlaklı, orta ve geniş açıklıklı ve çatlak yüzeylerinin hafif pürüzlü olduğu belirlenmiştir. Laboratuvarda, kaya bloklarından çıkarılan karot örnekleri üzerinde, Türk Standartları esaslarına göre deneyler yapılmıştır. Deneylerde granodiyoritin indeks özellikleri, sertliği, boyuna elastik dalga hızı, nokta yük, çekme ve basınç dirençleri, dinamik ve statik elastisite modülleri ve poisson oranı, dona karşı dayanımı, dondan sonra basınç direnci, sürtünme ile aşınma kaybı ve darbe dayanımı saptanmıştır. Deney sonuçlarına göre granodiyorit, yapı, iç ve dış cephe kaplama malzemesi olarak kullanıma uygundur. Bu da günümüz koşullarında Keçikaya Granodiyoriti'nin ekonomik yönden oldukça önem taşıdığını göstermektedir. Ayrıca blok ve plaka verme durumu, kenar köşe kesilmesi ve cila alma yeteneği de oldukça iyi olduğundan Keçikaya Granodiyoriti mermer olarak kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler

Granodiyorit, Mermer, Rize

Kaynakça

• Altınlı, İ.E., 1970, İkizdere Granit Karmaşığı, İ.Ü. Fen Fak. Mec. Seri B. Cilt XXXV, 161- 167.
• Çakır, M., Kayaalp, M., Yılmaz, B.S., 1986, İkizdere (Rize)- İspir (Erzurum) arasındaki yolun jeolojisi, MTA Raporu No: JD- 363, Trabzon.
• Çoğulu, E., 1975, Gümüşhane ve Rize Bölgelerinde Petrolojik ve Jeokronometrik Araştırmalar, İ.T.Ü. Kütüphanesi, Sayı 1034, İstanbul.
• Deere, D, U„ 1963, Techinal Description of Rock Cores for Engineering Purpose, Rock Mech. And Engng. Geol., 1, 16 - 22.
• De Beer, J.H., 1967, Subjective Classification of the Hardness of Rocks and the Associated Shear Strength, PWC. 4th Reg. Conf. Afr. Soil Mech. Found Eng., 396 - 398.
• Dursun, Ö., Doksan bir, T., Genç, İ., 1992, Rize- İkizdere- Keçikaya Mahallesi Mevkiindeki Ar: 46011 Nolu Mermer Ruhsat Sahasına Ait Jeoloji Raporu, MTA Raporu, No: JD- 322, Trabzon.
• Eroskay, O.S., 1971, Laleli- Tosköy derivasyon tüneli Mühendislik Jeolojisi incelemesi (Doçentlik Tezi), İ.Ü. Fen Fak. İstanbul.
• Gattinger, T.E., 1962, 1/500.000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası, Trabzon paftası, MTA, Ankara.
• ISRM, 1978, Suggested Medhods for the Quantitative Description of Discontinuities in Rock Masses, Int. J. Rock. Mechn. and Mining Sei. and Geomech. Abstr., 15, 6 (1978) 319 - 368.
• ISRM, 1981, Rock Characterization, Testing and Monitoring - ISRM Suggested Methods, edited by E.T. Brown, Pergamon Press, Oxford, 211 pp.
• ISRM, 1985, Suggested Methods for Determining Point Load Strength, Int. 1. Rock Mech. Min. Sei. And Geomech. Abstr., 22, 2, 53 - 60.
• Little, A.L., 1969, The Engineering Classification of Residual Tropical Soils, Proc. Spec. Eng. Prop. of Lateritis soil VII, 1, 1 - 10.
• Szlavin, J„ 1974, Relationship Between Some Physical Properties of Rock Determined by Laboratory Tests, Int. J. Rock Mech. Min. Sci. and Geomech. Abstr., 11, 107 - 113.
• Taner, M.F., 1976, Etude Geologique Et Petrographique De La Region de Güneyce- İkizdere, Situee Au Sud De Rize (Pontides Orientales, Turquie), Doktora Tezi, These de l'Universite De Geneve, no: 1788.
• T.S.E., 1977. Doğal Yapı Taşlan, TS 2513 UDK 691. 2, T.S.E. Ankara.
• T.S.E., 1977, Kaplama Olarak Kullanılan Doğal Taşlar, TS 1910 UDK 691. 215, T.S.E. Ankara.
• T.S.E., 1987, Tabii Yapı Taşlan Muayene ve Deney Metotları, TS 699 UDK 691. 1, T.S.E. Ankara.
• Youash, Y.Y., Dynamic Physical Properties of Rock, Proc. 2nd Cong. Int. Soc. Rock. Mech., 1970, Belgrade, Part - 1, Theory and proucudure, 171 -183.