Orta- D Ege Arası Denizel Çizgiselliklere İlişkin Bazı Yorumlar

Yıl 1995, Cilt: 19 Sayı: 2, 34 - 44, 15.11.1995

Dursun Bayrak

Öz

Bu çalışma Ege Anadolu kara alanındaki grabenleri çevreleyen ve horstları oluşturan düşey atımlı- oblik faylar ile Anadolu kıyıları yakınında Ege Denizi tabanında, bunların uzanımı olduğu düşünülmüş olanlar arasındaki bağlantıyı araştırma yönünde planlanmıştır. Tüm bu faylar Miosen- ertesi- Güncel arası yaştadır. Veri edinmede bi ampirik yöntem seçilmiştir. Tüm varsayımlı ve 700'e erişen değerler işlenme yönünde SURFER Programına kayıtlanmış ve sonuçta bir eş derinlik haritası ile bir 3- B Görünüm üretilmiştir. Ege Anadolu kara alanında K'den G'e sırası ile Bakırçay, Gediz, Küçük Menderes ve Büyük Menderes ana akarsuları, adları bu akarsulardan türe(til)miş olan grabenler ile eş doğrultuludur. Deniz alanında 200 m derinlik eğrisi çoğunlukla Anadolu kıyıları genel uzanımına koşuttur ve tekneler boyunca derinlikler 700- 2 500 m arasında değişir. Çıktı haritasında görüldüğü yönde, B uçlan graben yapılarının deniz- altı uzanımının sonlanmasını belirliyor olan dört tekne konumları açısından karakteristiktir. Harita alanında bir bölümü içeriliyor olan beşincisi ise Helen Yayı'na yakınlık dışında eş özellikleri taşır. Bu dört teknenin konumu, yönlenmedeki küçük değişimler ile, K'den G'e grabenlerin devamlarını düşündürür. Bu düşünce bağlamında Tekne A Bakırçay, Tekne B Gediz, Tekne C Küçük Menderes, Tekne D Büyük Menderes ve Tekne E ise Muğla- Dalaman grabenlerinin devamı alınabilir. 26°D/38° 08'K- 27° 10'D/38° K arası fay çizgisi D ucunda belirgin bir kıyı çizgisi dönüşünü tanıtlar ve Karaburun Yarımadası güneyinde sahanlık kınlım çizgisi ile çakışır. Bu çizgisellik yanı sıra çökmüş bir alandan yükseltilmiş bir alana geçişi imliyor olan, eş derinlik eğrilerinin K yöndeki pikini de sergiler.

Anahtar Kelimeler

Çizgisellik, Kıyı Çizgisi, Oblik Fay

Kaynakça

• Aksu, A.E. & Piper, DJ.W. & Konuk, T., Late Quaternary Tectonic and Sedimentary History of Outer Izmir and Çandarlı Bays. W Turkey; Marine Geology. V 76, Iss 1- 2, pp 89 - 104, 1987.
• Aksu, A.E. & Piper D.J.W., Progradation of The Late Quaternary Gediz Delta, Turkey; Marine Geology, V 54, Iss 1- 2. pp 1- 25, 1983.
• Ersoy, Ş., İşte Ege’nin Geleceği! Cumhuriyet Bilim Teknik, No. 211, 30/3/1991, s 6.
• Flemming, N.C., Eustatic and Tectonic Factors in The Relative Vertical Displacement of The Aegean Coast; In "The Mediterranean Sea: A Natural Sedimentation Lab.” By STANLEY, DJ. Pp 189 - 201, 1971.
• Nesteroff, W.D., The Sedimentary History Oof the Mediterranean Area During the Neogene; In "Initial Reports of DSDP, V XII, Part 2”, Ed. By Kaneps, Ansis. G., pp 1257 - 61, 1970.
• Şengör, A.M.C. & Dewey, J.W.; Aegean and Surrounding Regions: Complex Multiplate and Continuum Tectonics in A Convergent Zone; Geological Society of America Bulletin, V 90, Iss 1, pp 84 - 92, 1979.