Anatas Mineralinin X-Işınları Difraktometresi ile Nicel Analizi İçin Bir Yöntem

Yıl 1996, Cilt: 20 Sayı: 2, 63 - 66, 15.11.1996

Hulusi Kargı

Öz

X-ışınları difraktometresi ile klasik yöntemlerle nicel mineral analizlerinde genellikle toz halinde örnekler kullanılmakta olup bu örneklerin kalınlığı X-ışınımın işleme derinliğine göre sonsuzdur. Kil mineralleri ile ilgili deneysel çalışma ve nitel analizlerde ise çoğunlukla yönlü örnekler kullanılır. Yönlü örneklerde klasik nicel mineral analiz yöntemlerinin uygulaması oldukça sınırlıdır. Bu nedenle, kil örnekleri içerisinde yaygın olarak bulunan anatas mineralinin nicel analizi için yönlü ve sonlu örnek kalınlığı kullanılarak bir yöntem geliştirilmiştir. Değişik oranlarda anatas içeren smektit örneklerinden süspansiyonlar hazırlanıp, alüminyum slayt üzerinde kurutulmuştur. Örnekler bakır- Ka radyosyonuna tabi tutularak, örnek göreceli kütle soğurma katsayıları ve dolayısıyla anatas piklerinin düzeltilmiş şiddetleri belirlenmiştir. Düzeltilmiş şiddetlerin örnek içerisindeki anatas yüzdesine karşı regresyon analizi ile verilere en iyi uyan eğrinin denklemi bulunmuştur. Bu eğrinin denklemi: %Anatas =0.0582393 x Anatas pikinin düzeltilmiş pikleri-1.058.

Anahtar Kelimeler

Anatas Minerali, X-Işınları Difraktometresi, Mineral Analizi

Kaynakça

• Alexander, L. and Klug, H.P., 1948, The basic aspects of X-ray absoiption in quantitative diffraction analysis of powder mixture. Anal. Chem., 20, 886 - 889.
• Bromberger, I.S. and Hayes, J.B., 1966, Quantitative determination of calcite - dolomite - apatite mixtures by Xray diffraction. J. Sed. Petrology, 36, 2, 358 - 361.
• Hubbard, C.R., Evans, E.H., and Smith, D.K., 1976, The reference intensity ratio, I/Ic, for computer simulated powder patterns. J. Appl. Cryst., 9, 169 - 174.
• Klug, H.P. and Alexander, L.E., 1974, X-ray diffraction procedures for polycrystalline and amorphous materials, John Wiley and Sons, New York, 966 pp.
• Ladd, M.F.C. and Palmer, R.A., 1985. Structure determination by X-ray crystallography, Plenum Press, New York, 502 pp.
• Moore, C.A., 1968, Quantitative analysis of naturally occuring multicomponent mineral systems by X-ray diffraction. Clays and Clay Min., 16, 325 - 336.
• Moore, D.M. and Reynolds, R.C. Jr., 1989, X-ray diffraction and the identification and analysis of clay minerals, Oxford University Press, New York, 332 pp.
• Spurr, R.A. and Myers, H., 1957, Quantitative analysis of anatase - rutil mixtures with an X-ray diffractometer. Anal. Chem., 29, 5, 760 - 762.
• Williams, P.P., 1959, Direct quantitative diffractometric analysis. Anal. Chem., 31, 1842 - 1844.