Özengen Müzik Eğitiminde Kanun Eğitiminin İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 2 Sayı: 2, 161 - 176

Hüsna Deniz Ayar , Soner Algı

Öz

Bu araştırma, Konya ilinde özengen müzik eğitimi veren kurumlarda yürütülen kanun eğitimi sürecini çok boyutlu olarak incelemeyi amaçlamaktadır. Nitel araştırma yöntemine dayalı olarak durum çalışması deseninde gerçekleştirilen araştırmaya, Konya’da görev yapan sekiz kanun eğitmeni katılmıştır. Veriler, 15 açık uçlu sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanmış; elde edilen bulgular betimsel analiz yöntemiyle çözümlenmiştir. Araştırma bulguları, kanun eğitimine başlamak isteyen öğrencilerde yaş faktöründen çok müzikal yatkınlık, hazırbulunuşluk ve çalgıya ilginin ön planda tutulduğunu göstermektedir. Organolojik bilgiye verilen önem eğitmene göre değişmekte; bazıları uygulamayı yeterli görürken bazıları çalgının tarihçesi ve yapısının öğretilmesini gerekli bulmaktadır. Tüm katılımcılar, doğru duruş ve tutuş tekniklerinin uzun vadeli çalgı hâkimiyeti açısından kritik olduğunu vurgulamıştır. Öğretim yöntemleri açısından gösterip yaptırma ve kulaktan öğretim yaygın olarak kullanılmakta, nota öğretimi özellikle başlangıç düzeyinde önemsenmektedir. Orta düzeyde ise eser analizi, repertuvar çeşitliliği ve teknik becerileri geliştirmeye yönelik çalışmalar öne çıkmaktadır. Sosyal medyanın kanun eğitimine katkı sağlayıcı bir unsur olduğu, ancak rehbersiz kullanımının yanlış tekniklerin öğrenilmesine yol açabileceği tespit edilmiştir. Eğitmenlerin yarısı sanatsal faaliyetlerin düzenlendiğini, diğer yarısı ise bu tür etkinliklerin yetersiz olduğunu ifade etmiştir. Sonuç olarak, özengen müzik eğitimi veren kurumlarda kanun eğitimi büyük ölçüde eğitmenin deneyimi, öğrencinin bireysel özellikleri ve kurumun fiziki imkânlarıyla şekillenmektedir. Araştırma, mevcut durumun standart bir program eksikliği taşıdığını ortaya koymakta ve daha sistematik, ortak bir çerçeveye dayalı öğretim modellerinin geliştirilmesi gerektiğini önermektedir.

Anahtar Kelimeler

Müzik , Müzik Eğitimi , Özengen Müzik Eğitimi , Kanun Eğitimi , Kanun

Examination of Kanun Education in Amateur Music Education

Öz

This study aims to examine the process of kanun instruction in institutions providing non-formal (amateur) music education in Konya from a multidimensional perspective. Designed as a qualitative case study, the research was conducted with eight kanun instructors working in Konya. Data were collected through a semi-structured interview form consisting of 15 open-ended questions and analyzed using the descriptive analysis method. Findings indicate that, rather than age, musical aptitude, readiness, and interest in the instrument are prioritized in selecting students for kanun instruction. The importance attached to organological knowledge varies; some educators focus solely on performance, whereas others emphasize teaching the historical and structural aspects of the instrument. All participants highlighted the critical role of correct posture and holding techniques for long-term mastery of the kanun. Demonstration and learning by ear were found to be the most common instructional methods, while notation-based teaching is particularly emphasized at the beginner level. At the intermediate level, repertoire diversification, technical studies, and performance analysis gain prominence. Social media was identified as a supportive tool for motivation and exposure to diverse performances; however, without pedagogical guidance, it may lead to the adoption of incorrect techniques. While half of the participants reported that artistic activities (concerts, recitals, etc.) are organized, the other half stated that such opportunities are lacking. In conclusion, kanun instruction in non-formal music education institutions is largely shaped by the instructor’s experience, the student’s individual characteristics, and the institution’s physical facilities. The findings point to the absence of a standardized program and underline the need for more systematic and structured instructional models.

Anahtar Kelimeler

Music , Music Education , Amateur Music Education , Kanun Education , Kanun

Kaynakça

• Algı, S. (2017). Özengen müzik eğitimi veren kurumlarda bağlama öğretim yöntemleri (Konya ili örneği). Fine Arts, 12(2), 64-82. http://dx.doi.org/10.12739/NWSA.2017.12.2.D0190
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: SPSS uygulamalı (6. baskı). Sakarya Yayıncılık.
• Avci, D. (2019). Türkiye’deki güzel sanatlar liseleri çalgı eğitimi kanun dersi öğretim programının uygulanışına yönelik öğretmen ve öğrenci görüşleri. [Yüksek lisans tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi
• Baran, S., & Yazıcı, T. (2024). Özengen müzik eğitimi veren kurumlarda bağlama öğretimine yönelik öğretmen görüşleri (Mersin ili örneği). Eurasian Art & Humanities Journal, 19, 01-39. http://dx.doi.org/10.17740/eas.art.2024-V19-01
• Baylan, B. (2021). İstanbul’daki MEB’e bağlı özengen müzik eğitimi veren kurumların çok yönlü incelemesi. [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi
• Çelebi, M. (2021). Eğitim fakültesi müzik eğitimi anabilim dallarında kanun eğitimi dersinin içerik ve yönteminin öğretim elemanı görüşleri alınarak incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi
• Demirel, Ö. (1999). Öğretim ilke ve yöntemleri öğretme sanatı. Pegem A Yayıncılık
• Doğan, C. (2019). Farklı müzik kültürlerinde mey çalgısı ve icracıları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(2), 1239-1260. https://doi.org/10.15869/itobiad.498130
• Doğan, C. (2025). Madenci korosuna katılmanın madencilerin psiko-sosyal yaşamlarına yansımalarının incelenmesi: Zonguldak madenci korosu örneği. Journal of Turkish Studies. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.86648
• Ertürk, S. (1975). Eğitimde program geliştirme. Yelkentepe Yayınları.
• Güdek, B., & Coşkuner, Ö. (2016). Yaygın müzik eğitimi kurumlarındaki piyano eğitiminin niteliği eğitimci ve öğrenci profilleri. The Journal of Academic Social Science, 4(25), 59-78. https://doi.org/10.16992/ASOS.1128
• Kalıver, O. (2018). Öğretim elemanları görüşleri doğrultusunda Türk müziği çalgı öğretim yöntemlerinin belirlenmesi ve çalgı öğretiminde kullanılan metotların incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi
• Mercin, L., & Alakuş, A. O. (2007). Birey ve toplum için sanat eğitiminin gerekliliği. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 14-20. https://dergipark.org.tr/tr/pub/zgefd/issue/47960/606798
• Merriam, S. B. (1998). Qualitative research and case study applications in education: Revised and expanded from Case Study Research in Education. Jossey-Bass.
• Ömeroğlu, S. (2024). Özengen piyano eğitimindeki uygulama ve sorunların öğretmen ve öğrencilerin görüşleri ekseninde incelenmesi (Doğu Karadeniz örneği). [Yüksek lisans tezi, Trabzon Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi
• Özaydın, N. (2020). Cognitive structures of music teacher candidates about” voice training”. Malaysian Online Journal of Educational Sciences, 8(1), 1-13. https://mjes.um.edu.my/index.php/MOJES/article/view/21602
• Sarı, A. (2021). Adana ili Seyhan ve Çukurova ilçelerinde verilen özengen müzik eğitimine ilişkin görüşler. [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi
• Savaş, K. (2016). Mesleki müzik eğitimi veren devlet konservatuvarlarındaki kanun eğitiminin içerik ve yöntem bakımından incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Akademik Müzik Araştırmaları Dergisi, 4(7), 81–102. https://doi.org/10.5578/amrj.66455
• Uçan, A. (1990). Müzik eğitiminin niteliği, üç ana türü ve bazı temel sorunları. Orkestra Aylık Müzik Dergisi, (207), 25-49.