Determination of the Type and Origin of Stone Tesseras Used in Antiochian Mosaics, Museum Hotel Example

Yıl 2021, Sayı: 14, 13 - 28, 30.11.2021

Fatima Kavşut Mahmut Aydın

https://doi.org/10.26658/jmr.1012045

Cited By: 4

Öz

(Museum Hotel) mosaics in Hatay province. Archaeometric analysis was performed on 60 tessera samples belonging to 6 different mosaics. In the scope of the study, color analysis, P-XRF and petrographic thin section optical microscopy analysis were performed on tessera samples. As a result of the analyzes, the color components of the tesserae were documented. According to the results of P-XRF analysis; main, artifact, transition and presence of rare earth elements were determined. At the same time, because the majority of tessera is composed of limestone, it is determined that there are high Ca elements in their structures and these results support the results obtained by petrography analysis.
According to petrography analysis; the majority of the tessera are limestone, siltstone, clay stone and radiolarite rock species and just one rock type is not determined. It is concluded that these rock types are found in Antakya and surrounding of the region. When the tissue characteristics of tesserae samples were evaluated, it was seen that the tesserae belonging to the limestone species had micritic and sparitic texture and the other rock types had crystalline and clastic texture. When the hardness levels of tesserae samples were examined, it was found that the hardest tesserae was tesserae of the radiolith rock type (4,5- 5 mohs) and the others were generally (2- 3 mohs).

Anahtar Kelimeler

Antioch, Museum Hotel, Mosaic, Color Analysis, P-XRF, Petrographic Analysis

Hatay Mozaiklerinde Kullanılan Taş Tesseraların Türü ve Kökenin Tespiti, Müze Otel Örneği

Öz

Bu araştırma Hatay ili 4642 nolu parselde (Müze Otel) ele geçen mozaikleri oluşturan taş tesseraların türü ve kökeninin tespit edilmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırma kapsamında izinli olarak alınan 6 mozaiğe ait toplam 60 adet tessera üzerinde renk analizi, P-XRF ve petrografik ince kesit optik mikroskop analizi gibi arkeometrik analizler yapılmıştır. Ayrıca P-XRF analizi sonuçlarına göre; ana, eser, geçiş ve nadir toprak elementlerinin varlığı tespit edilmiştir. Aynı zamanda tesseraların büyük çoğunluğu kireçtaşından oluştuğu için yapılarında oldukça yüksek oranlarda kalsiyum (Ca) elementinin olduğu belirlenirken bu sonuçlar petrografik ince kesit optik mikroskop analizi ile elde edilen sonuçları destekler niteliktedir.
Petrografik ince kesit optik mikroskop analizine göre; tesseraların büyük çoğunluğunu kireçtaşı olduğu az sayıda tanetaşı, silttaşı, kiltaşı ve radyolarit kayaç türünden oluştuğu ve bu kayaç türlerinin araştırma alanı olan Antakya ilçesi ve civarında bol miktarda bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Tessera örneklerinin doku özellikleri değerlendirildiğinde, kireçtaşı türüne ait tesseraların mikritikve sparitik dokuya sahip oldukları, diğer kayaç türlerinin ise kristalize ve kırıntılı bir dokuya sahip oldukları görülmüştür. Tessera örneklerinin sertlik derecelerine bakıldığında, en sert tesseranın radyolit kayaç türüne ait tesseranın olduğu (4,5- 5 mohs) diğerlerinin ise genel olarak (2- 3 mohs) sertliğinde olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Antakya, Museum Otel, Mozaik, Renk Analizi, P-XRF, Petrografik Analiz

Kaynakça

• Akyol - Aydın 2016 A. A. Akyol - M. Aydın, “Olba Kazısı Seramik Buluntuları Arkeometrik Analizleri”, Seleucia 6, 413- 431.
• Akyol – Kadıoğlu 2011 A. A. Akyol – Y. K. Kadıoğlu, “Archaeometric studies on the Haleplibahçe mosaics in Turkey”, D. Michaelides - A. M. Guimier Sorbets (eds.), The 11th Conference of the International Committee for the Conservation of Mosaics: “Managing Archaeological Sites with Mosaics: From Real Problems to Practical Solutions”, Meknes and Volubilis, Frienze, 265-281.
• Ateş et al. 2004 Ş. Ateş - M. Keçer - R. Osmançelebioğlu - S. Kahraman, “Antakya (Hatay) İl Merkezi ve Çevresinin Yerbilim Verileri”, Ankara: MTA. Enstitüsü Jeoloji Etütleri Dairesi Derleme Raporu No: 10717.
• Aktürk 2017 M. Aktürk, XRF Yöntemi ile Cevher Analizi, http://www.madencilik-turkiye.com/pdfler/mak-1379162256.pdf. (16.12.2017).
• Arslanhan 2016 M. Arslanhan, “Çimento üretim proseslerinde eritiş metoduyla hazırlanmış numunelerin WDXRF analizleri ve hata etkilerinin incelenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Aydal 2017 D. Aydal, JEM 304 Jeokimya Uygulama Notları, Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Ankara.
• Dunbabin 1999 K. M. D. Dunbabin, “Mosaic of Greek and Roman World”, Cambridge.
• Dunham 1962 R. J. Dunham “Classification of Carbonate Rocks According to Depositional Textures”, W. E. Ham (ed.), Classification of Carbonate Rocks. AAPG Memoir I, 108-121.
• Folk 1962 R. L. Folk, “Spectral Subdivision of Limestone Types”, W. E. Ham (ed.), Classification of Carbonate Rocks. AAPG Memoir I, 62-84.
• Hatay Valiliği 2011 Hatay Çevre Durum Raporu. https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/editordosya/Hatay_icdr2016.pdf (20.12.2018).
• Hopkins 1948 C. Hopkins, “Antioch Mosaic Pavements”, JNES 7, 2, 91-97.
• Korkmaz 2006 H. Korkmaz, “Antakya’da Zemin Özellikleri ve Deprem Etkisi Arasındaki İlişki”, Coğrafi Bilimler Dergisi 4, 2, 49-66.
• Ocakoğlu 2014 F. Ocakoğlu, Genel Jeoloji-I Ders Notları, Osmangazi Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 57, Eskişehir.
• Özşahin 2014a E. Özşahin, “Kuseyr Platosu’nun Doğal Ortam Özelliklerinin CBS ile Analizi”, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 7/4, 57- 83.
• Özşahin 2014b E. Özşahin, “Kuseyr Platosu’nun (Hatay) Jemorfolojik Özellikleri”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 2, 1, 83-109.
• Özşahin - Özder 2011 E. Özşahin - A. Özder, “Antakya Şehri ve Jeomorfolojik Birimler Arasındaki İlişkinin Zamansal Değişimi (Hatay)”, Fiziki Coğrafya Araştırmaları; Sistematik ve Bölgesel, Türk Coğrafya Kurumu Yayınları, No:5, 657-680.
• Tatar 2015 Y. Tatar, Genel Jeoloji- I (Dış Dinamik Jeoloji), İstanbul. http://yusuftatar.com.tr/FileManager/file/G.JEOLOJI%20-I%202015.pdf (20.12.2018).