Text Conversion Studies in Writing Education

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 4, 126 - 138, 30.12.2023

Ali Göçer Akife Kurt

Öz

Writing is one of the productive language skills. An individual draws upon various cognitive, emotional, and social elements and presents them through writing. Therefore, writing is functional and valuable. In writing instruction, the aim is for the individual to express oneself accurately, effectively, and fluently in a particular genre of written text. To achieve this, numerous writing strategies, methods, and techniques are introduced. Generating a new text based on an existing one is one of the writing strategies, methods, and techniques emphasized in the Turkish Language Curriculum (2019). In this writing strategy, the source texts considered are listening texts, listening/viewing texts, and reading texts. By using these texts as a basis, individuals create texts of different genres. The primary goal of this writing strategy is to gain experience with different types of texts and enhance individuals' written expression skills. This study aims to guide the writer in acquiring knowledge, raising awareness, and applying text types through writing. The purpose is to leverage the functionality of the writing strategy called "generating a new text based on an existing one." Based on this objective, the relationship between listening/viewing-writing and reading-writing skills is initially addressed. Additionally, information is provided about the writing strategy called "generating a new text based on an existing one." To demonstrate its applicability in Turkish language classes, two different writing activities are designed. The first writing activity focuses on creating a new text based on a listened/watched text, while the second activity involves creating a new text based on a read text. At the end of the study, some recommendations are given for the effective and functional use of this writing strategy.

Anahtar Kelimeler

Writing education, writing strategy, text, creating a new text based on a text

Yazma Eğitiminde Metin Dönüştürme Çalışmaları

Öz

Yazma, üretici dil becerilerinden biridir. Birey; düşünsel, duyuşsal ve toplumsal olarak çeşitli unsurlardan beslenir ve bu unsurları yazma aracılığıyla sunar. Dolayısıyla yazma, işlevsel ve değerlidir. Yazma eğitiminde, bireyin kendini doğru, etkili, akıcı üslupla, belli bir metin türünde yazılı olarak ifade etmesi amaçlanmaktadır. Bunun için birçok yazma stratejisi, yöntemi ve tekniği sunulmaktadır. Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda (2019) bir metinden hareketle yeni bir metin oluşturma, yazma strateji, yöntem ve tekniklerinden biridir. Bu yazma stratejisinde dinleme metni, dinleme/izleme metni ve okuma metni kaynak metin olarak kabul edilmektedir. Böylece dinlenen, dinlenen/izlenen veya okunan bir metinden hareketle farklı türde metin oluşturulmaktadır. İlgili yazma stratejisinin en önemli amacı, farklı metin türleriyle tecrübe kazanmak ve bireylerin yazılı anlatım becerilerini geliştirmektir. Daha açık bir ifadeyle yazarın metin türleri hakkında bilgilenmesine, bilinçlenmesine ve yazarak uygulamasına rehberlik etmektedir. Bu çalışmanın amacı, bir metinden hareketle yeni metin oluşturma adlı yazma stratejisinin işlevselliğinden yararlanmaktır. Bu amaçtan hareketle ilk olarak dinleme/izleme-yazma ve okuma-yazma becerileri arasındaki ilişkiye değinilmiştir. İkinci olarak bir metinden hareketle yeni metin oluşturma adlı yazma stratejisi hakkında bilgi verilmiştir. Bu stratejinin Türkçe derslerinde kullanılabilirliğini göstermek üzere iki farklı yazma etkinliği tasarlanmıştır. Yazma etkinliklerinin ilki, dinlenen/izlenen metinden hareketle yeni bir metin oluşturmaya yöneliktir. İkincisi ise okunan metinden hareketle yeni bir metin oluşturmaya yöneliktir. Çalışmanın sonunda yazma stratejisinin etkili ve işlevsel kullanımı için bazı önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yazma eğitimi, yazma stratejisi, metin, bir metinden hareketle yeni bir metin oluşturma

Kaynakça

• Aktaş, Ş. (2009). Edebî metin ve özellikleri. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 39, 187-200. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunitaed/issue/2878/39638
• Arıcı, A. F. (2018). Okuma eğitimi (Geliştirilmiş 4. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Atasoy, A. (2019). Metin değiştirimi bağlamında Türkçe öğretmeni adaylarının yeniden yazma becerilerinin değerlendirilmesi (Tez No. 602884) [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Atasoy, A., & Temizkan, M. (2022). Metin değiştirimi bağlamında Türkçe öğretmeni adaylarının yeniden yazma becerilerinin değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 57, 306-332. https://doi.org/10.9779/pauefd.1112451
• Aydın, E. (2020). Okuma eğitiminde dikkat. M. Kaya & M. N. Kardaş (Ed.). Okuma eğitimi içinde (ss. 79-97). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bilgin, S. (2018). Türkçe öğretmenlerinin ilköğretim Türkçe (6-8. Sınıflar) öğretim programında yer alan yazma yöntem ve tekniklerini uygulama (Tez No. 515703) [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Coşkun, H. (2019). Metin yazma yöntem ve teknikleri. M. N. Kardaş & R. Koç (Ed). Türk dili I: Yazma eğitimi içinde (ss. 186-222). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Demir Atalay, T. (2015). Yazma becerisi açısından örnek bir kitap incelemesi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 54, 727-777. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunitaed/issue/2893/40187
• Demirel, Ö. (1999). İlköğretim okullarında Türkçe öğretimi. MEB Basımevi.
• Derrida, J. (1992). The law of genre. D. Attridge (Ed.). Acts of literatüre in (pp. 221-252). Routledge.
• Dilidüzgün, Ş. (2010). Metin dilbilim ve Türkçe öğretimi uygulamalı bir yaklaşım. Morpa Kültür Yayınları.
• Dilidüzgün, Ş. (2017). Metindilbilim ve Türkçe öğretimi-uygulamalı bir yaklaşım. Anı Yayıncılık.
• Dilidüzgün, Ş. (2019). Yazma becerisinin önemi. N. Bayat (Ed). Yazma ve eğitimi içinde (ss. 187-222). Anı Yayıncılık.
• Dilidüzgün, Ş. (2021). Süreç ve tür odaklı okuma ve yazma eğitimi (2. Baskı). Anı Yayıncılık.
• Dinç, A., & Topçuoğlu Ünal, F. (2020). Türkçe öğretmenlerinin yazma yöntem ve tekniklerini kullanma durumları. International Journal of Language Academy, 8(3), 373-389. http://dx.doi.org/10.29228/ijla.43522
• Epstein-Jannai, M. (2005). Writing to learn: constructing the concept of genre in a writing workshop. In Effective Learning and Teaching of Writing (pp. 349-365). Springer, Dordrecht.
• Er, O. (2018). Okuma kültürü. S. Alyılmaz & B. Ürün Karahan (Ed.). Okuma eğitimi içinde (ss. 55-71). Anı Yayıncılık.
• Gariper, C., & Küçükcoşkun, Y. (2007). Nazım Hikmet’in Ferhad ile Şirin ve Yusuf ile Menofis adlı tiyatro eserlerinde yeniden yazma ve edebî dönüştürme. Nevin Önberk Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri I. Ankara.
• Göçer, A. (2012a). Türkçe öğretmen adaylarının yetizleme çalışmalarıyla oluşturdukları metinlerde öngönderim ve artgönderim kullanımının görünümü. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(1), 241-253. https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpusbe/issue/4774/65741
• Göçer, A. (2012b). Türkçe öğretmen adaylarının yetizleme çalışmalarıyla oluşturdukları metinlerin metinlerarasılık: Dilsel metinlerin kullanımı açısından incelenmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 4(1) 184-195. https://turkoloji.cu.edu.tr/pdf/ali_gocer_turkce_ogretmen_adaylari_yetizleme_calismalari.pdf
• Göçer, A. (2013). Türkçe öğretmenliği öğrencilerinin yazma eğitimi dersinde yetizleme çalışması ile oluşturdukları metinlerin incelenmesi. Millî Eğitim, 198, 5-26. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/442199
• Göçer, A. (2016). Yazma eğitimi (2. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Göçer, A. (2017). Öğrenci merkezli-etkileşimli-metin işleme ve çözümleme süreçli Türkçe özel öğretim yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Göçer, A. (2018). Temel dil becerilerinin birbirleriyle ilişkisi ve bireyin anlam evreninin oluşumu ve gerçek yaşam becerileri açısından önemi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 7(4), 40-50. http://www.jret.org/FileUpload/ks281142/File/04a.ali_gocer.pdf
• Göçer, A. (2019). Yazma eğitimi (4. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Göçer, A. (2019). Türkçe öğrenme ve öğretim yaklaşımları (4. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Göçer, A., Moralı, G., & Kurt, A. (2022). Dinleme becerisinin geliştirilmesi. A. Göçer & G. Moralı (Ed.). Türkçenin ikinci/yabancı dil olarak uzaktan öğretimi içinde (ss. 247-283). Kimlik Yayınları.
• Günay, V. D. (2017). Metin bilgisi (5. Baskı). Papatya Bilim Üniversite Yayıncılığı.
• Gündüz, O., & Şimşek, T. (2019). Anlatma teknikleri II: Uygulamalı yazma eğitimi el kitabı (4. Baskı). Grafiker Yayınları.
• Güneş, F. (2016). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller (4. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kantar, D. (2004). Tür üzerine kavramsal bir tanımlama denemesi. Dil Dergisi, 123, 7-18. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/780683
• Karakuş, N., & Karacaoğlu, M. Ö. (2021). Metin türleri. M. N. Kardaş (Ed.) Yazma eğitimi (ss. 165-181) içinde. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Karatay, H. (2011). Süreç temelli yazma modelleri: Planlı yazma ve değerlendirme. M. Özbay (Ed.), Yazma eğitimi içinde (ss. 21-43). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kaygısız, Ç. (2018). Okuma eğitiminde metin yapısı farkındalığı: Bilgilendirici metin örneği. Turkish Studies, 13(4), 823-840. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12868
• Köktürk, Ş. (2007). Mustafa Necati Sepetçioğlu’nun Yaratılış ve Türeyiş Destanı’nda yeniden yazma ve edebî dönüştürüm (metinlerarası ilişkiler). Erdem, 49, 267-288. https://dergipark.org.tr/tr/pub/erdem/issue/43894/540499
• MEB (2019). Türkçe dersi öğretim programı (1-8. Sınıflar). Ankara.
• Moralı, G., & Göçer, A. (2022). Okuma becerisinin geliştirilmesi. A. Göçer & G. Moralı (Ed.). Türkçenin ikinci/yabancı dil olarak uzaktan öğretimi içinde (ss. 185-211). Kimlik Yayınları.
• Oğuzkan, F. (1991). Okuma öğretimi. B. Özer (Ed.). Türk dili ve edebiyatı öğretimi. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
• Ong, W. J. (2007). Sözlü ve yazılı kültür: Sözün teknolojileşmesi (4. Baskı). Sema Postacıoğlu Banon (Çev.). Metis Yayınları.
• Ögeyik, M. C. (2008). Metinlerarasılık ve yazın eğitimi. Anı Yayıncılık.
• Özbay, M. (2005). Bir dil becerisi olarak dinleme eğitimi. Akçağ Yayınları.
• Özbay, M. (2011). Anlama teknikleri I: Okuma eğitimi. Öncü Kitap.
• Özbay, M. (2012). Anlama teknikleri II: Dinleme eğitimi (3. Baskı). Öncü Kitap.
• Özdemir, E., & Binyazar, A. (2016). Yazmak sanatı. Fom Kitap.
• Özdemir, S. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının yazdıkları metinlerde metinlerarası ilişkiler. 3. Uluslararası Sınırsız Eğitim ve Araştırma Sempozyumu (USEAS2019). 49-54. https://acikerisim.bartin.edu.tr/handle/11772/2775
• Pilav, S. (2018). Türk dili ve edebiyatı öğretmenlerinin yazma becerisine yönelik algıları. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 10(1), 109-125. https://dieweltdertuerken.org/admin/files/issues/1025-4240-1-PB.pdf
• Sever, S. (2004). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme (4. Baskı). Anı Yayıncılık.
• Sever, S., Kaya, Z., & Aslan, C. (2011). Etkinliklerle Türkçe öğretimi (2. Baskı). Tudem Yayınları.
• Soysal, T. (2021). Yazma yöntem ve teknikleri. İ. Yavuz Öztürk & Muhammet Memiş (Ed.). Yazma eğitimi içinde (ss. 291- 311). Nobel Yayıncılık.
• Temur, T. (2001). Dinleme becerisi-konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu Türkçe 1-8. Nobel Yayınları.
• Topçuoğlu Ünal, F. (2021). Metin türleri ve öğretimi. İ. Yavuz Öztürk & Muhammet Memiş (Ed.). Yazma eğitimi içinde (ss. 211-229). Nobel Yayıncılık.
• Yaylacık, E. (2015). Metin yapısı öğretiminin ortaokul 7. Sınıf öğrencilerinin tartışma metni yazma becerilerine etkisi. (Tez No. 426426) [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi], Ulusal Tez Merkezi.