OKUL YÖNETİCİLİĞİNE UYUM SÜREÇLERİNİN YAPILANDIRILMASINA YÖNELİK BİR EYLEM ARAŞTIRMASI

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 212 - 235, 30.12.2024

Seyhan Yılmam Ongun Mustafa Doğan Hilal Erkol

Öz

Araştırmanın amacını, eğitim yöneticilerinin kişisel ve mesleki gelişimlerine katkıda bulunarak, onların okul yönetimi ve eğitim süreçlerindeki etkililiklerini ve verimliliklerini artırmak, gerekli bilgi ve becerileri kazanmalarını sağlamak ve profesyonel yeterliliklerini yükseltmek oluşturmaktadır. Bu çalışma, aynı zamanda göreve yeni başlayan eğitim yöneticileri için tasarlanmış bir mentorluk projesidir ve Kocaeli İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Okul Yöneticiliğine Uyum Seminerleri” kapsamında 12 ilçede 975 okul yöneticisine verilen eğitimleri kapsamaktadır. Çalışmada Stringer’ın (2013) uygulamalı eylem araştırması modeli kullanılmıştır. Araştırmada nicel ve nitel veri toplama araçları birlikte kullanılmıştır. Verilerin analizinde nicel veriler için betimsel istatistik yöntemleri, nitel veriler için ise içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Veriler, katılımcıların eğitime ilişkin genel görüşlerinin değerlendirilmesi ve eğitim modüllerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi başlıkları altında analiz edilmiştir. Araştırma bulguları, katılımcıların eğitime ve modüllere ilişkin genel görüşlerinin olumlu yönde olduğunu göstermektedir. İş birliği odaklı eylem aşaması kapsamında eğitim modüllerinin içerikleri 2. faz eğitimleri için katılımcılardan gelen talepler de göz önünde bulundurularak güncellenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim yöneticileri, Eğitim yöneticlerinin kişisel ve mesleki gelişimi, Eylem araştırması

Kaynakça

• Açıkalın, A. (1998). Teknik ve toplumsal yönleriyle okul yöneticiliği. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Aydın, İ. (2022). Okulda mentörlük süreci ve yöneticilerin mentörlük rolü. Türkiye Özel Okullar Derneği Dergisi, 15 (62), 27-31.
• Aydın, İ. (2012). Yönetsel, Mesleki ve Örgütsel Etik. Ankara: Pegem Akademi.
• Babaoğlan, E., Nalbant, A. & Çelik, E. (2017). Okul başarısına okul yöneticisinin etkisine ilişkin öğretmen görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, 93-109
• Behbahani, A. (2011). Educational leaders and role of education on the efficiency of schools principals, Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 9-11.
• Beisser, S. R., Peters, R. E. & Thacker, V. M. (2014). Balancing passion and priorities: An investigation of health and wellness practices of secondary school principals, NASSP Bulletin, 98 (3), 237–255.
• Brown, C. & Militello, M. (2016). Principal's perceptions of effective professional development in schools. Journal of Educational Administration, 54 (6), 703-726. doi:10.1108/JEA-09-2014-0109
• Brown, M., Altrichter, H., Shiyan, I., Conde, M. J. R., McNamara, G., Herzog-Punzenberger,B., Vorobyeva, I., Vangrando, V., Gardezi, S., O’Hara, J., Postlbauer, A., Milyaeva, D., Sergeevna, N., Fulterer, S., Garcia ve Sanchez, L. (2022). Challenges and opportunities for culturally responsive leadership in schools: Evidence from Four European countries, Policy Futures in Education, 20 (5), 580-607. doi:10.1177/14782103211040909
• Bozan, S. & Ekinci, A. (2019). Okul müdürlerinin öğretmen performans değerlendirme yeterliliklerinin okul müdürleri ve öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(69), 142-161.
• Bush, T. (2007). Educational leadership and management: Theory, policy and practice, South African Journal of Education, 27 (3), 391-406.
• Creswell, J. W. & Plano-Clark, V. L. (2018). Designing and Conducting Mixed Methods Research. Sage Publications.
• Coleman, M. & Glover, D. (2010). Educational Leadership and Management. Developing Insights and Skills. England: Oen University Press.
• Council of Chief State School Officers (CCSSO). (2015). Professional Standards for Educational Leaders.
• Çelikten, M. (2003). Okul kültürünün şekillendirilmesinde müdürün rolleri, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1 (4), 0-0.
• Danışmaz, İ. (2011). İlköğretim okullarında görev yapan yöneticilerin okul yönetme yeterliliklerinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
• Daresh, J. (2004). Mentoring school leaders: Professional promise or predictable problems? Educational Administration Quarterly, 40 (4), 495-517.
• Demirtaş, Z. ve Ekmekyapar, M. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin değerlere dayalı yönetim uygulamalarının okul kültürüne etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18 (4), 523-544.
• Diş, O., & Akbaşlı, S. (2019). Öğretmen görüşleri doğrultusunda lider okul yöneticilerinin yeterlikleri. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 2(2), 86-102.
• Duncan, H. E. & Stock, M. J. (2010). Mentoring and coaching rural school leaders: What do they need? Mentoring & Tutoring: Partnership in Learning, 18 (3), 293-311.
• Erdoğan, H. (2016). Okul kültürünün etkilendiği ve etkilediği faktörler, Iğdır üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12, 51-68.
• Evans, L. (2014). Leadership for professional development and learning: Enhancing our understanding of how teachers develop. Cambridge Journal of Education, 44(2), 179-198.
• Fields, J. A., Kenny, N. & Mueller, R. A. (2019). Conceptualizing educational leadership in an academic development program. International Journal for Academic Development, 24(1), 1-14, doi10.1080/1360144X.2019.1570211.
• Gürbüz, R., Erdem, E. ve Yıldırım, K. (2013). Başarılı okul müdürlerinin özellikleri, Dicle Üniversitesi. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 167-179.
• Hargreaves A & Fink D (2004) The seven principles of sustainable leadership. Educational Leadership 61(7), 8–13.
• Hallinger, P. (2003). Leading educational change: Reflections on the practice of instructional and transformational leadership. Cambridge Journal of Education, 33(3), 329-352.
• Hansford, B. & Ehrich, L. C. (2006). The principalship: how significant is mentoring? Journal of Educational Administration, 44 (1), 36 – 52. doi:10.1108/09578230610642647
• Hobson, A., & Sharp, C. (2005). Head to head: A systematic review of the research evidence on mentoring new head teachers. School Leadership & Management, 25(1), 25–42.
• Huizing, R. L. (2012) Mentoring Together: A Literature Review of Group Mentoring, Mentoring & Tutoring: Partnership in Learning, 20 (1), 27-55. doi:10.1080/13611267.2012.645599
• Ingvarson L., Meiers M., & Beavis A. (2005). Factors affecting the impact of professional development programs on teachers' knowledge, practice, student outcomes & efficacy. Education Policy Analysis Archives, 13 (10), 1-28
• Johnson, J. R. (1998). Embracing change: a leadership model for the learning organisation. International Journal of Training and Development, 2(2), 141–150. doi:10.1111/1468-2419.00042.
• Khalifa, M., Gooden, M. A., & Davis, D. (2016). Culturally Responsive School Leadership: A Review of the Literature. Review of Educational Research, 86(4), 1272-1311.
• Kemmis, S., & McTaggart, R. (2000). Participatory Action Research. In N. K. Denzin & Y. S. Lincoln (Eds.), Handbook of Qualitative Research. Sage Publications.
• Kipasika, H. J. (2024). Expression of leadership mission, vision, values, and strategic objectives in academic institution development practices, Journal of Research Innovation and Implications in Education (JRIIE), 8 (1), 393-402.
• Koçak, S., & Başkan, G. A. (2013). Okul müdürleri tarafından kullanılan çatışma yönetim yöntemlerinin etkililik düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44 (44), 212-224.
• Korkmaz, M. (2005). Okul yöneticilerinin yetiştirilmesi: Sorunlar – çözümler ve öneriler. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (3), 237-252.
• Leithwood, K., & Jantzi, D. (2000). The effects of transformational leadership on organizational conditions and student engagement with school. Journal of Educational Administration, 38(2), 112-129.
• Mathibe, I. (2007). The Professional development of scchool principles. South African Journal of Education, 27 (3), 523-540.
• Mathews, P. (2003). Academic mentoring: Enhancing the use of scarce resources. Educational Management Administration and Leadership, 31(3), 313-334.
• Mavi, D. (2023). Mentoring in the professional development of school principals: Panorama of Turkey. Yıldız Journal of Educational Research, 8 (1), 43-51.
• McNiff, J. (2001). Action research in organisations. Routledge: London and New York.
• Mendez-Morse, S. (1992). Leadership characteristics that facilitate school change. Southwest Educational Development Laboratory.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2021). Millî eğitim bakanlığına bağlı eğitim kurumlarına yönetici seçme ve görevlendirme yönetmeliği. Resmî Gazete, 05.02.2021/31386
• Robinson, V. M. J., Lloyd, C., & Rowe, K. J. (2008). The impact of leadership on student outcomes: An analysis of the differential effects of leadership types. Educational Administration Quarterly, 44(5), 635-674.
• Smith, A. A. (2007). Mentoring for experienced school principals: professional learning in a safe place, Mentoring & Tutoring: Partnership in Learning, 15 (3), 277-291. doi:10.1080/13611260701202032
• Spillane, J. P., & Sun, J. M. (2022). The school principal and the development of social capital in primary schools: the formative years. School Leadership & Management, 42(1), 4-23.
• Stringer, E. T. (2013). Action Research. Sage Publications.
• Özdemir, M. (2018). Eğitim Yönetimi. Alanın temelleri ve çağdaş yönelimler. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Özdemir, A. (2020). Türk eğitim sisteminde eğitim yöneticilerinin yeterliklerinin ve bu yeterlik derecelerinin çok kriterli karar verme ile belirlenmesi, Eğitim ve Bilim, 1 (51), 2-51. DOI: 10.15390/EB.2020.8726.
• Teyfur, M. (2000). İlköğretim okulları ve yönetici yetiştirme sorunu. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 (7), 168-177.
• Turhan, M. & Karabatak, S. (2015). Türkiye’de okul yöneticilerinin yetiştirilmesi ve yurtiçi alanyazında sunulan model önerilerinin incelenmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 2 (3), 79-107.
• Türkiye Cumhuriyeti. (1926). 789 sayılı Maarif teşkilatına dair kanun. Resmi Gazete, 15 Eylül 1926, Sayı: 789.
• Woods, P.A., Woods, G.J., & Cowie, M. (2009). Tears, laughter, camaraderie: Professional development for headteachers. School Leadership and Management, 29 (3), 253–275.
• Yirci, R. (2009). Mentorluğun eğitimde kullanılması ve okul yöneticisi yetiştirmede yeni model önerisi. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elâzığ.
• Yukl, G. (2010). Leadership in Organizations (7th ed.). Boston: Prentice Hall.