Examination of Pre-service Teachers' Perceptions on the Transition System to Secondary Education and Their Suggestions for Improving the System

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 2, 61 - 82, 06.12.2023

Yılmaz Sarıer

https://doi.org/10.55661/jnate.1265735

Öz

In this study, it is aimed to determine the perceptions of teacher candidates about the transition system to secondary education and to examine their suggestions for improving the system. Phenomenology design, which is one of the qualitative research methods, was used in the research, and the study group consisted of 147 teacher candidates studying at Anadolu University in the fall
semester of the 2021-2022 academic year. The data were analyzed by content analysis. One-third of the participants stated that the system had positive and negative aspects, while two-thirds stated that the process had no positive aspects. Three sub-themes related to the positive perceptions towards the Secondary Education System (providing the opportunity for equality and fair assessment and placement, affecting students positively, being suitable for the realities and characteristics of the country), and five sub-themes related to negative perceptions (effects on students, functioning of the system, exam structure and quality, effects on schools and understanding of education, perceptions of inequality and injustice, effects on parents) were determined. In the study, it was understood that participants made suggestions for improving the system such as adopting a holistic approach, implementing a multiple and flexible assessment system, each school conducting its own exam, conducting practical exams, realizing objective and qualified measurement, conducting process-oriented measurement, evaluation and placement taking into account school grades, taking socio-cultural activities and projects into consideration in placement, and developing policies that ensure equal opportunities.

Anahtar Kelimeler

Transition to secondary education, transition between grades, system of transition to secondary education

Öğretmen Adaylarının Ortaöğretime Geçiş Sistemine İlişkin Algılarının ve Sistemi Geliştirmeye Yönelik Önerilerinin İncelenmesi

Öz

Bu çalışmada, öğretmen adaylarının ortaöğretime geçiş sistemi ile ilgili algılarının belirlenmesi ve sistemi geliştirmeye yönelik önerilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden olan olgubilim (fenomenoloji) deseni kullanılmış, çalışma grubunu 2021-2022 eğitim-öğretim yılı güz döneminde Anadolu Üniversitesinde öğrenim gören 147 öğretmen adayı oluşturmuştur. Veriler içerik analizi ile analiz edilmiştir. Katılımcıların üçte biri sistemin olumlu ve olumsuz yönlerinin bulunduğunu, üçte ikisi ise sürecin hiçbir olumlu yönünün olmadığını belirtmişlerdir. Ortaöğretime geçiş sistemine yönelik olumlu algılara ilişkin üç alt tema (eşitlik ve adaletli ölçme ve yerleştirmeye fırsat vermesi, öğrencileri olumlu yönde etkilemesi, ülke gerçeklerine ve özelliklerine uygun olması), olumsuz algılara ilişkin beş alt tema (Öğrenciye yönelik etkiler, sistemin işleyişi, sınavın yapısı ve niteliği, okullar ve eğitim anlayışına yönelik etkiler, eşitsizlik ve adaletsizliğe yönelik algılar, ebeveynlere yönelik etkiler) belirlenmiştir. Çalışmada, sistemin geliştirilmesine yönelik olarak bütüncül bir yaklaşımın benimsenmesi, çoklu ve esnek değerlendirme sisteminin uygulanması, her okulun kendi sınavını yapması, uygulamalı sınavların yapılması, nesnel ve nitelikli ölçmenin gerçekleştirilmesi, süreç odaklı ve okul notlarının göz önünde bulundurulduğu ölçme, değerlendirme ve yerleştirmenin yapılması, sosyo-kültürel etkinlikler ve projelerin de yerleştirmelerde değerlendirilmeye alınması, fırsat eşitliğini sağlayan politikaların geliştirilmesi gibi önerilerin katılımcılar tarafından üretildiği anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ortaöğretime geçiş, kademeler arası geçiş, ortaöğretime geçiş sistemi, liselere geçiş sınavı

Kaynakça

• Acar, M. ve Buldur, S. (2021). Fen bilimleri öğretmenlerinin gözünden merkezi sınavlar: Olumlu ve olumsuz etkileri. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 11(1), 390-414. https://doi.org/10.18039/ajesi.758369
• Aksoy, D. ve Arık, B. M. (2017). Liselere geçişte yeni sistem ve nitelikli ortaöğretim için yol haritası. Eğitim Reformu Girişimi Bilgi Notu. https://www.egitimreformugirisimi.org/wp-content/uploads/2017/03/TEOG_BilgiNotu.07.12.17.web_.pdf
• Akyüz, Y. (2010). Türk Eğitim Tarihi (M. Ö 1000-M.S.2010). Pegem Akademi. Argon, T. ve Soysal, A. (2012). Seviye belirleme sınavına yönelik öğretmen ve öğrenci görüşleri. International Journal of Human Sciences, 9(2), 446-474.
• Atılgan, H. (2018). Türkiye’de kademeler arası geçiş: Dünü-bugünü ve bir model önerisi. Ege Eğitim Dergisi, 19(1), 1-18. https://doi.org/10.12984/egeefd.363268
• Atila, M. E. ve Özeken, Ö. F. (2015). Temel eğitimden ortaöğretime geçiş sınavı: Fen bilimleri öğretmenleri ne düşünüyor? Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(1), https://doi.org/124-140. 10.7822/omuefd.34.1.7
• Aydın, B. ve Yazıcı, H. (2022). Liselere Geçiş Sistemi’nin ortaokul öğrencilerinin okul başarılarına nasıl yansıdığına ilişkin öğretmen görüşleri. Journal of Qualitative Research in Education, 30, 132-160. https://doi.org/10.14689/enad.30.6
• Aykaç, N. ve Atar, E. (2014). Geçmişten günümüze ilköğretimden ortaöğretime geçiş sisteminin değerlendirilmesi. İçinde A. Akdoğanbulut-İnsan ve A. Yavuz-Akengin (Edt.). Cumhuriyet'in kuruluşundan günümüze eğitimde kademeler arası geçiş ve yeni modeller uluslararası kongresi (ss. 83-104). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Bakioğlu, A. ve Göçmen, G. (2016). Singapur eğitim sistemi. A. Bakioğlu (Ed.). Karşılaştırmalı eğitim yönetimi (s.127-149). Nobel Akademi.
• Baş, G. ve Kıvılcım, Z. S. (2019). Türkiye’de öğrencilerin merkezi sistem sınavları ile ilgili algıları: bir metafor analizi çalışması. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(2), 639-667. https://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.7c.2s.8m
• Biçer, D. (2014). Ortaöğretime geçiş sürecinin Almanya ve Rusya örnekleriyle karşılaştırılması ve yaşanan sorunlara çözüm önerileri. İçinde A. Akdoğanbulut-İnsan ve A. Yavuz-Akengin (Edt.). Cumhuriyet'in kuruluşundan günümüze eğitimde kademeler arası geçiş ve yeni modeller uluslararası kongresi (ss. 603-618). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Buyruk, H. (2014). Öğretmen performansının göstergesi olarak merkezi sınavlar ve eğitimde performans değerlendirme. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 28-42.
• Büyüköztürk Ş. (2016). Sınavlar üzerine düşünceler. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 345-356.
• Ceylan Çapar, M. ve Ceylan, M. (2022). Durum çalışması ve olgubilim desenlerinin karşılaştırılması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Özel sayısı, 295-312. https://doi.org/10.18037/ausbd.1227359
• Çakıoğlu, V. (2019). Ortaöğretime geçiş sistemine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi (Tez No: 548842) [Yüksek Lisans, Mersin Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Çalışkan, Ş., Karabacak, M. ve Meçik, O. (2013). Türkiye’de eğitim-ekonomik büyüme ilişkisi: 1923-2011 (kantitatif bir yaklaşım). Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(21), 29-48.
• Çaylar, F. N. (2020). 8. sınıf öğrencilerinin Liselere Geçiş Sınavı’na (LGS) yönelik görüşleri (Kars ili örneği) (Tez No: 636874) [Yüksek Lisans, Kafkas Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Çelen, F. K., Çelik, A. ve Seferoğlu, S. S. (2011). Türk Eğitim Sistemi ve PISA sonuçları. Akademik Bilişim’11-XIII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri, 2-4 Şubat 2011, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Çelik, Z., Boz, N., Arkan, Z. ve Toklucu, D. K. (2017). TEOG yerleştirme sistemi: Güçlükler ve öneriler. SETA (Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı), 94 (1). https://www.researchgate.net/publication/320628250
• Demir, S. B. ve Yılmaz T. A. (2019). En iyisi bu mu? Türkiye’de yeni ortaöğretime geçiş politikasının velilerin görüşlerine göre değerlendirilmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 164-183. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.43815-445515
• Demirbilek, M. (2022). Ortaöğretime geçişte alternatif modeller. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 53, 133-149. https://doi.org/10.53444/deubefd.987848
• Denzin, N. K. (1978). The research act: A theoretical introduction to sociological methods. McGraw-Hill. Dinç, E., Dere, İ. ve Koluman, S. (2014). Kademeler arası geçiş uygulamalarına yönelik görüş ve deneyimler. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(17), 397–423.
• Doğan, S. ve Oktay, Y. (2022). Liselere Geçiş Sınavı (LGS) hazırlık sürecinin değerlendirilmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 11(2), 963-992. https://doi.org/10.15869/itobiad.1054829
• Dünya Bankası (2005). Okul öncesi eğitimden orta öğretime etkili, adil ve verimli bir eğitim sisteminin sürdürülebilir yolları (Rapor No: 32450-TU). The World Bank.
• Edmonds, W. A., & Kennedy, T. D. (2017). Phenomenological perspective. In an applied guide to research design: Quantitative, qualitative, and mixed method. Sage.
• Emin, M. N. (2018). 2023 Eğitim Vizyon Belgesi: Ortaöğretim ve sınavlar. SETA Perspektif.
• Erdem, A. R. (2014). Yükseköğretime geçişin kritiği. Cumhuriyet’in kuruluşundan günümüze eğitimde kademeler arası geçiş ve yeni modeller. Uluslararası Kongresi’nde Sunulan Bildiri, 16-18 Ocak 2014, Antalya.
• Erden, B. (2020). Türkçe, matematik ve fen bilimleri dersi beceri temelli sorularına ilişkin öğretmen görüşleri. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 270-292.
• Eygü H. ve Kılınç A. (2019). Sosyo–ekonomik gelişmişlik algısı üzerinde etkili olan faktörlerin sıralı logit model yardımıyla araştırılması: Erzurum–Kayseri örneği. Journal of Academic Value Studies, 5, 1023-1040. https://doi.org/10.29228/javs.38807
• Griebel, W., & Niesel, R. (2004). Promote the ability of children in day care centers to successfully cope with change. Weinheim: Beltz.
• Güler, M., Arslan, Z. ve Çelik, D. (2019). 2018 liselere giriş sınavına ilişkin matematik öğretmenlerinin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 337-363.
• Gür, B. S., Öztürk, A., Özer, M., & Suna, E. (2021). The effect of changes in the transition to secondary education systems on mathematics achievement. Cukurova University Faculty of Education Journal, 50(2), 1437-1463. https://doi.org/10.14812/cuefd.887197
• Harris, J., & Nowland, R. (2020). Primary-secondary school transition: Impacts and opportunities for adjustment. Journal of Education & Social Sciences, 8(2), 55-69. https://doi.org/10.20547/jess0822008205
• İzci, E., Göktaş, Ö. ve Şad, S. N. (2014). Öğretmen adaylarının alternatif ölçme değerlendirmeye ilişkin görüşleri ve yeterlilik algıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 15(2), 37-57.
• Kalsen, C. ve Yiğit-Öztekin, H. (2021). Liselere geçiş sisteminin öğrencileri özel okullara yönlendirip yönlendirmediğine ilişkin öğretmen ve veli görüşleri. Trakya Eğitim Dergisi, 11(2), 838-852. https://doi.org/10.24315/tred.735552
• Karakaya, F., Bulut, A. E. ve Yılmaz, M. (2020). Fen lisesi öğretmenlerinin TEOG ve LGS sistemlerine yönelik görüşleri. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 116-126.
• Karaşahinoğlu A. (2015). Öğrencilerin metaforik sınav algıları ile velilerin okula yönelik görüşleri arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Kırnap-Dönmez, S. M. ve Dede, Y. (2020). Ortaöğretime geçiş sınavları matematik sorularının matematiksel yeterlikler açısından incelenmesi. Başkent University Journal of Education, 7(2), 363-374.
• Kızkapan, O. ve Nacaroğlu, O. (2019). Fen bilimleri öğretmenlerinin merkezi sınavlara (LGS) ilişkin görüşleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Dergisi, 9(2). 701-719.
• Koçyiğit, M., Eğmir, E. ve Akçil, M. (2018). Lise son sınıf öğrencilerinin gözü ile eğitime ve yükseköğretime bir bakış. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(3), 119-141.
• Korkmaz, İ. (2014, 16-18 Ocak). Türk eğitim sisteminde kademeli geçiş için bir model önerisi. Cumhuriyet’in Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademeler Arası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi’nde Sunulan Bildiri. Atatürk Araştırma Merkezi, Antalya.
• Korkmaz, C. ve Şahin, M. (2019). Liselere kayıt sistemine yönelik öğretmen görüşleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(4), 9-20.
• Kumandaş, H. ve Kutlu, Ö. (2014). Yükseköğretime öğrenci seçmede ve yerleştirmede kullanılan sınavların oluşturduğu risk faktörlerinin okul başarısı üzerindeki etkileri. Türk Psikoloji Dergisi, 29(74), 15-31.
• Lichtman, M. (2013). Qualitative research in education: A user’s guide. Sage Publications. Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Sage Publications.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage Publications. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2019). Ortaöğretime geçiş tercih ve yerleştirme kılavuzu. https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_06/25104443_evrak8071216911865128306.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2023). Milli Eğitim Temel Kanunu, 1739. Resmi gazete, 14574. http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf
• Ormancı, Ü., Çepni, S. ve Ülger, B. B. (2018). Fen bilimleri öğretmenlerinin ortaöğretime geçiş ortak sınavları hakkındaki görüşleri. Academy Journal of Educational Sciences, 2(1), 1–15. https://doi.org/10.31805/acjes.422031
• Öztürk, N. ve Masal, E. (2020). Sınavla öğrenci alacak ortaöğretim kurumlarına ilişkin merkezi sınav matematik sorularının PISA matematik okuryazarlığı yeterlilik düzeyleri açısından sınıflandırılması. Journal of Multidisciplinary Studies in Education, 4(1), 17-33.
• Pura, B. (2020). Ortaöğretime geçiş sistemi (Tez No: 623011) [Yüksek Lisans, İstanbul Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Sharts-Hopko, N. C. (2002). Assessing rigor in qualitative research. Journal of the Association of Nurses In Aids Care, 13(4), 84-86.
• Şad, S. N. ve Şahiner, Y. K. (2016). Temel eğitimden ortaöğretime geçiş (TEOG) sistemine ilişkin öğrenci, öğretmen ve veli görüşleri. İlköğretim Online, 15(1), 53-76.
• Dutch Organisation for Internationalisation in Education (NUFFIC) (2015). The Estonian education system described and compared with the Dutch system. https://www.nuffic.nl/en/publications/find-a-publication/education-system-estonia.pdf
• Taşkın, G. ve Aksoy, G. (2018). Öğrencilerin ve öğretmenlerinin TEOG sistemi görüşleri ışığında ortaöğretime geçiş sisteminden beklentileri. International Journal of Active Learning, 3(1), 19-43.
• Türk Eğitim Derneği (TED) (2010). Ortaöğretime ve yükseköğretime geçiş sistemi. http://portal.ted.org.tr/yayinlar/ortaogretimeveyuksekogretimegecissistemi.pdf
• TEDMEM. (2016). 2016 yılı eğitim değerlendirme raporu. Türk Eğitim Derneği.
• Toytok, E. H., Eren, Z. ve Gezen, M. O. (2019). 8. sınıf öğrencilerinin sınav hazırlık sürecindeki destek ağlarının sosyal ağ analizi. Electronic Turkish Studies, 14(2), 801-825. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14773
• Ulusoy, B. (2020). 8. sınıf öğrencilerinin liselere geçiş sınavına (LGS) ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla incelenmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 186-202. https://doi.org/10.51119/ereegf.2020.5
• World Bank. (2005). Turkey: Education sector study. (Report No: 32450-TU). The World Bank. http://siteresources.worldbank.org/INTTURKEY/Resources/361616-1142415001082/ESS_Main_Report_V1.pdf
• Yalçın, E. (2019). Liseye Giriş Sınavı’nın (LGS) yönetici, öğretmen, öğrenci ve veliye göre incelenmesi sistemi (Tez No: 550937) [Yüksek Lisans, Akdeniz Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, K. ve Altınkurt, Y. (2011). Öğretmen adaylarının Türk eğitim sisteminin sorunlarına ilişkin görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 942-973.
• Yücel, C., Boyacı, A., Demirhan, G. ve Karataş, E. (2013). Demirhan Milli Eğitim örgüt sisteminde ‘kayıt alanı’ (hinterland) uygulamasının yönetsel işlevselliğinin değerlendirilmesi ve ekonomik, sosyal ve kültürel sermaye açılarından doğurduğu problemlerin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 1(1), 135-151.
• Yüksel, P. ve Yıldırım, S. (2015). Eğitim ortamlarında fenomenal çalışmaları yürütmek için teorik çerçeveler, yöntemler ve prosedürler. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 6(1), 1–20. https://doi.org/10.17569/tojqi.59813