Factors Affecting the Jop Satisfaction of School Principals

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 51 - 76, 30.09.2024

Mukaddes Görün , Ender Kazak

https://doi.org/10.55661/jnate.1425724

Öz

The purpose of this research is to identify the factors that positively and negatively affect school principals' job satisfaction and to try to understand how they cope with the factors that negatively affect them. The research was designed in the phenomenology pattern, one of the qualitative research methods. The study group of the research consists of 14 school principals working in kindergartens, primary schools, secondary schools and high schools in Düzce in the 2022-2023 academic year. Data were collected with semi-structured interview forms. Content analysis technique was used to analyze the data. It has been determined that the factors that positively affect the job satisfaction of school principals are being able to be useful to people, the status that the principalship brings and the pleasure of the leader, the presence of devoted teachers, being useful to disadvantaged individuals, being able to solve problems, helping students achieve their goals, and being at the center of the solution. It has been determined that the factors that negatively affect the job satisfaction of school principals are the negative attitudes, behaviors and practices of senior management, imbalance of duties, authority and responsibility, budget problems, problems with parents and the physical conditions of schools. School principals stated that they coped with the factors that reduced their job satisfaction by dealing with gardening, confronting themselves, acting strategically, attending postgraduate and in-service training, participating in social activities, and benefiting from the experiences of other principals. According to the results of the research, suggestions were made such as introducing a fair reward system, improving the physical conditions of schools, and reviewing the wage policy.

Anahtar Kelimeler

school principals, Job satisfaction, phenomenology

Okul Müdürlerinin İş Doyumunu Etkileyen Etmenler

Öz

Bu araştırmanın amacı okul müdürlerinin iş doyumlarını olumlu ve olumsuz etkileyen etmenleri tespit etmek ve olumsuz etkileyen etmenlerle nasıl baş ettiklerini anlamaya çalışmaktır. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim deseninde tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2022-2023 eğitim öğretim yılında Düzce ilinde anaokulu, ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 14 okul müdürü oluşturmaktadır. Veriler, yarı yapılandırılmış görüşme formları ile toplanmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Okul müdürlerinin iş doyumlarını olumlu etkileyen etmenlerin, insanlara faydalı olabilme, müdürlüğün getirdiği statü ve liderliğin verdiği haz, özverili çalışan öğretmenlerin varlığı, dezavantajlı bireylere faydalı olma, sorunları çözebilme, öğrencilere hedeflerine ulaşmada yardımcı olma, çözümün merkezinde olma olduğu tespit edilmiştir. Okul müdürlerinin iş doyumlarını olumsuz etkileyen etmenlerin, üst yönetimlerin olumsuz tutum, davranış ve uygulamaları, görev-yetki ve sorumluluk dengesizliği, bütçe sorunu, velilerle yaşanan sorunlar ve okulların fiziki koşulları olduğu tespit edilmiştir. Okul müdürleri, iş doyumlarını azaltan etmenlerle bahçecilik işleri ile ilgilenerek, kendileriyle yüzleşerek, stratejik davranarak, lisansüstü ve hizmet içi eğitimlere katılarak, sosyal faaliyetlere katılıp, başka müdürlerin tecrübelerinden faydalanarak baş ettiklerini belirtmişlerdir. Araştırma sonucuna göre adaletli bir ödüllendirme sisteminin gelmesi, okulların fiziki şartlarının iyileştirilmesi, ücret politikasının gözden geçirilmesi gibi önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

okul müdürü, İş doyumu, olgubilim

Kaynakça

• Acar, M. (2019). Okul yöneticilerinin iş tatmini duygusal emek ve iş stresi arasındaki ilişki: Konya ili üzerine bir araştırma [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Akbaş, M. A. (2016). Özel eğitim okullarında yöneticilerin iş doyumunun incelenmesi İzmir Bölgesi uygulaması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Türk Hava Kurumu Üniversitesi.
• Akhan, B. (2017). İlköğretim okullarında görev yapan okul müdürü ve öğretmenlerin iş doyumu [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Akıncı, Z. (2002). Turizm sektöründe işgören iş tatminini etkileyen faktörler: Beş yıldızlı konaklama işletmelerinde bir uygulama. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 4(1), 1–25.
• Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K. (2014). Öğretmenlerin mesleki profesyonelliği ile iş doyumları arasındaki ilişki. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 57-71. https://doi.org/10.19126/suje.46033
• Azırı, B. (2011). Job satisfaction: a literatüre review. Management Research and Practice, 3(4), 77-86. Annakkaya, E. E. (2022). Lise öğretmenlerinin algılarına göre örgütsel destek ve psikolojik sermaye ile iş doyumu arasındaki ilişki [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
• Aşık, N. A. (2010). Çalışanların iş doyumunu etkileyen bireysel ve örgütsel faktörler ile sonuçlarına ilişkin kavramsal bir değerlendirme. Türk İdare Dergisi, (467), 31-51.
• Azami, M. ve Akan, D. (2019). Öğretmenlerin iş doyum düzeyleri. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi, 3(2), 126-138.
• Baltacı, A. (2017). Okul müdürlerinin iş doyumları ile öz yeterlik algıları arasındaki ilişki. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 49-76.
• Başer, M. ve Özel, A. (2013). İlköğretim okulu müdürlerinin iş doyum düzeyleri. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 47-62.
• Canlı, S. ve Sindi, Ş. (2021). Okul müdürlerinin iş doyumu: Nitel bir çalışma. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(Armağan Sayısı), 69-88. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.637436
• Cebeci, S. (2006). Okul müdürlerinin iş doyum düzeyleri [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Beykent Üniversitesi.
• Çevik, N. ve Korkmaz, O. (2014). Türkiye'de yaşam doyumu ile iş doyumu arasındaki ilişkinin iki değişkenli sıralı probit model analizi. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(1), 126-145.
• Çiçek, H. ve Çoruk, A. (2017). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin okul yaşam kalitesi algıları ile İş doyumu algıları arasındaki ilişki. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 75-761. https://doi.org/10.14582/DUZGEF.1838
• Dikmen, A. (1995). İş doyumu ve yaşam doyumu ilişkisi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 50(3), 115-140. https://doi.org/10.1501/SBFder_0000001851
• Dziuba, S. T., Ingaldi, M., & Zhuravskaya, M. (2020). Employees' job satisfaction and their work performance as elements influencing work safety. System Safety: Human-Technical Facility-Environment, 2(1), 18-25.
• Bay-Dönertaş A., & Dibaz, E. (2023). The effects of professional job satisfaction on school leadership. The Universal Academic Research Journal, 5(3), 281-290.
• Şencan, H. ve Erkmen, T. (1994). Örgüt kültürünün iş doyumu üzerindeki etkilerinin otomotiv sanayisinde faaliyet gösteren farklı büyüklükteki iki işletmede araştırılması. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Dergisi, 23(2), 107- 125.
• Gökçe, F. ve Kahraman, P. (2010). Etkili okulun bileşenleri: Bursa ili örneği. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 173-206.
• Kang, W. (2023). Factors predicting teachers’ job satisfaction in Korean secondary schoolss. Pegem Journal of Education and Instruction, 13(3), 281-293.
• Kazak, E. (2021). Okul müdürlerinin etkililiğine ilişkin öğretmen görüşleri. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 4(2), 79-96. https://doi.org/10.52848/ijls.936012
• Kerim, Z. (2021). Okul yöneticilerinin sergiledikleri takım liderliği davranışları ile öğretmenlerin iş doyumu ve iş yaşam dengesi arasındaki ilişki [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Keser, A. (2007). İş doyumu ve yaşam doyumu ilişkisi: Otomotiv Sektöründe bir uygulama. Kocaeli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Çalışma ve Toplum Dergisi, 4(7), 77-96.
• Kılıç, Ö. (2011). İlköğretim okullarında görev yapan okul müdürü ve öğretmenlerin iş doyumu (Tokat İli örneği) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Köseoğlu, S. (2017). Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda çalışan idarecilerin iş tatminine yönelik bir uygulama [Tezsiz yüksek lisans projesi]. Trakya Üniversitesi.
• Kubilay, S. (2013). Eğitim kurumlarında görev yapan yöneticilerin iş doyumu ve yaşam doyumu düzeylerinin incelenmesi (Niğde ili örneği) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Erciyes Üniversitesi.
• Maden, E. (2010). İş doyumu ve yaşam doyumu ilişkisi ve İstanbul devlet üniversite hastanelerinde çalışan ameliyathane hemşirelerine yönelik bir araştırma [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. (S. Turan, Çev.; 3. baskı). Nobel Akademik Yayıncılık.
• More, D. (2023). Job satisfaction: concept and theories. Journal of Emerging Technologies and Innovative Research (JETIR), 10(2), 733-738.
• Ölmez, A. Y. ve Arslanoğlu, A. (2023). Farklılıklarının yönetiminin iş doyumu üzerine etkisinde informal iletişimin düzenleyici rolü. Sağlık ve Sosyal Refah Araştırmaları Dergisi, 5(1), 54-72. https://doi.org/10.55050/sarad.1193019
• Özmete, E. ve Tahtacı, A. (2020). Sosyal çalışmacıların iş yaşamında stres yönetimi üzerine nitel değerlendirme. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, 15(1), 11-34. https://doi.org/10.46218/tshd.850662
• Öztürk, A. ve Güzelsoydan, S. (2001). Büyük mağazalarda çalışan personelin iş doyumu üzerine Çukurova Bölgesinde bir araştırma. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 1(2), 333-344.
• Patton, M. Q. (2014). Qualitative research & evaluation methods: Integrating theory and practice. CA: Sage Publications.
• Tanış, A. (2020). Çok kültürlü örgütlerde iş gören davranışları. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Tomrukçu, Ç. (2010). Özel ve kamuya ait ilköğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin yaşam ve iş doyumu düzeyleri [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Tunacan, S. ve Çetin, C. (2009). Lise öğretmenlerinin iş doyumunu etkileyen faktörlerin tespitine ilişkin bir araştırma. M. Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 29(1), 155-172.
• Ültay, E., Akyurt, H. ve Ültay, N. (2021). Sosyal bilimlerde betimsel içerik analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 10(31), 188-201.
• Wang, Y. (2024). Factors affecting employees’ job satisfaction: Organizational and ındividual levels. SHS Web of Conferences 181. 01037. https://doi.org/10.1051/shsconf/202418101037
• Wang, F., Pollock, K., & Hauseman, C. (2028). School principals’ job satisfaction: The effects of work intensification. Canadian Journal of Educational Administration and Policy, (185), 73-90.
• Woods, S., Sebastian, J., Herman, K. C., Huang, F. L., Reinke, W. M., & Thompson, A. M. (2023). The relationship between teacher stress and job satisfaction as moderated by coping. Psychology in the Schools. 2237-2256. https://doi.org/10.1002/pits.22857
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma desenleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, E. ve Altınok, V. (2009). Okul yöneticilerinin yalnızlık ve yaşam doyum düzeylerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 59(59), 451-469.
• Yuvka, A. ve Gül, İ. (2022). Sınıf öğretmenlerinin örgütsel destek algıları ile iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 61(1), 75-97.