The Change of Importance of Healthy and Healthy Lifestyle Behaviors in X, Y, Z Generations

Yıl 2024, , 323 - 336, 15.07.2024

Betül Uçar , Deniz Kocoglu Tanyer

https://doi.org/10.46483/jnef.1516040

Öz

Background: Along with the increasing number of diseases in a changing society, the importance of health and healthy lifestyle behaviors is increasing daily among people.

Objective: According to generations, research was conducted to determine the change in individuals’ perceptions of health importance and healthy lifestyle behaviors.

Method: Descriptive-relational study data was conducted with 456 individuals in the X, Y, and Z generations living in a Family Health Center region in Konya province. The study was conducted with equal participants from each generation. The data were collected using the Questionnaire Form, the perceived generational knowledge, the Importance of Health Scale and the Healthy Lifestyle Behaviors II Scale. The data were summarized as mean and standard deviation, t-test, one-way analysis of variance, chi-square analysis, and multiple regression analysis were used in the evaluations.

Results: 50.7% of the participants were women, and 78.7% lived in the city for the longest time. 34.9% of the participants finished high school, 72.8% perceived their economic status as moderate, 55.9% were married, and 50.4% had children. According to perceived generation information, 51.3% of individuals stated Generation X characteristics. The average score of the participants on the importance of The Health Scale is 8.30± 2.31, and the total average score on Healthy Lifestyle Behavior Scale is 134.17± 21.22. A significant association was found between The Scale of Importance of Health and age, educational status, marital status, and the number of children. A significant correlation was found between the number of children on The Healthy Lifestyle Behavior Scale (p< 0.05).

Conclusion: It was also found that belonging to generation Y and Z by age for The Health Importance Scale and being perceived as generation Y for The Healthy Lifestyle Behavior Scale were negative determinants. Therefore, when organizing health promotion programs for individuals, it should be considered that the generation to which they feel they belong is important in addition to the generation information according to age.

Anahtar Kelimeler

Generations, Health Development, Healthy Lifestyle Behaviors, Importance of Health

X, Y, Z Kuşaklarında Sağlığın Önemi ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Değişimi

Öz

Giriş: Değişen toplumda artan hastalıklarla beraber; bireylerin sağlığa verdikleri önem algısıve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının önemi her geçen gün artmaktadır.

Amaç: Araştırma; bireylerinsağlık önem algıları ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının kuşaklara göre değişimini belirlemek amacıyla gerçekleştirildi.

Yöntem: Tanımlayıcı-ilişkisel türdeki çalışmanın verileri; Konya ilinde bir Aile Sağlığı Merkezi bölgesinde yaşayan X, Y ve Z kuşağındaki 456 bireyden elde edildi. Çalışma her kuşaktan eşit katılımcı ile yapıldı. Veriler anket formu, algılanan kuşak bilgisi, Sağlığın Önemi Ölçeği ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları II Ölçeği ile toplandı. Analizlerde veriler ortalama ve standart sapma olarak özetlendi, değerlendirmelerde t testi, tek yönlü varyans analizi, ki kare analizi ve çoklu regresyon analizi kullanıldı.

Bulgular: Araştırmaya katılan bireylerin %50.7’si kadın, %78.7’sinin en uzun süre yaşadıkları yer şehirdir, %34.9’u lise mezunudur, %72.8’i ekonomik durumunun orta düzeyde algılamaktadır, %55.9’unun evli ve %50.4’nün çocuk sahibi olduğu görülmektedir. Algılanan kuşak bilgisine göre ise bireylerin %51.3’ü X kuşağı özelliklerini taşıdıklarını belirtmişlerdir. Katılımcıların Sağlığın Önemi Ölçeği ortalama puanı 8.30±2.31, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II toplam ortalama puanı ise 134.17±21.22’dir. Sağlığın önemi ölçeği ile yaş, eğitim durumu, medeni durum ve çocuk sayısı arasında anlamlı ilişki bulunmuştur. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeğinde çocuk sayısı arasında anlamlı ilişki bulunmuştur (p<0.05).

Sonuç: Sağlığın önemi ölçeği için yaşa göre Y ve Z kuşağında olmanın ve sağlıklı yaşam biçimi ölçeği içinse kendini Y kuşağı özelliklerinde algılamanın negatif yönde belirleyici olduğu belirlendi. Bu nedenle bireylere sağlığı geliştirme programları düzenlerken yaşa göre kuşak bilgisi yanı sıra kendini ait hissettiği algıladığı kuşağında önemli olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Kuşaklar, Sağlığı Geliştirme, Sağlığın Önemi, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları

Kaynakça

• Açıkgöz, R. (2021). Hastalık, sağlık ve toplum: Bir sağlık sosyolojisi incelemesi. DBY Yayınları., 6, 95
• Ahmadi Z., Amini L., Haghani H. (2020). Determining a health-promoting lifestyle among afghan immigrants women iniran. Journal of Primary Care & Community Health, 11.
• Ali, S. H., Rouf, R., Mohsin, F. M., Meltzer, G, Sharma P, diclemente R. (2022). The influence of routine and leisure family activities on the ability of young Asian Americans to maintain a healthy lifestyle: findings from a nationwide survey. Journal of Behavioral Medicine, 13, 962-974.
• Aytaç, Ö., Kurtdaş, M. Ç. (2015). Sağlık-Hastalığın toplumsal kökenleri ve sağlık sosyolojisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(1), 231-50.
• Aydın, N. (2019.) Sağlığın teşviki ve geliştirilmesi. Black Sea Journal of Health Science, 1, 21-9.
• Bae, E. J, Yoon, J. Y. (2021). Health literacy as a major contributor to health-promoting behaviors among ko-rean teachers. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18, 3304.
• Bahabadi, F. J., Estebsari, F., Rohani, C., Kandi, Z. R. K., Sefidkar, R., Mostafaei, D. (2020). Predictors of he-alth-promoting lifestyle in pregnant women based on pender’s health promotion model. International Jour-nal of Women’s Health, 12, 71-7.
• Bahar, Z., Beşer, A., Gördes, N., Ersin, F., Kıssal, A. (2008).Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği II’nin geçer-lik ve güvenirlik çalışması. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi;12.
• Bostan Akmeşe, ve N., Beşer, A. (2017). Hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkileyen faktörler. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma, 14(1), 38-44.
• Brian, O., Henry., N. (2017). Community pharmacists and health promotion activities in the 21st century; maximizing the expanded roles for universal health coverage and population health optimization. MOJ Public Health, 6(3), 00174.
• Burton, W. N., Schultz, A., Edington, D. W. (2021). “Health and Wealth: The Importance for Lifestyle Medici-ne.” American Journal of Lifestyle Medicine, 15(4), 407-412.
• Casini, L., Contini, C., Romano, C., Scozzafava, G. (2015). Trends in food consumptions: what is happening to generation x? British Food Journal, 117(2), 705-18.
• Cohen, J., Cohen, P., West, S. G., Aiken, L.S. (2013). Applied multiple regression/correlation analysis for the behavioral sciences, routledge, p. 736.
• Çalışkan, Z., Saykılı, S. (2020). İl Sağlık müdürlüğü çalışanlarının sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve antro-pometrik ölçümlerinin belirlenmesi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 1-12.
• Değerli, H., & Yiğit, A. (2020). Sağlığın korunması ve geliştirilmesinde bireylerin sağlıklı yaşam biçimi davranış düzeyinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11(27), 573-586.
• Dehkordi, L. M. (2018). Health-Promoting Lifestyle among people without heart disease inisfahan 2018.International Journal Of Preventive Medicine, 9(1), 1-6.
• Dempsey, P. A., Dempsey, A. D., (2000). Using nursing research: process, critical evaluation, and utilization, Lippincott Williams & Wilkins, p.
• Dida, S., Hafiar, H., Kadiyono, A. L., Lukman, S. (2021). Gender, education, and digital generations as deter-minants of attitudes toward health information for health workers in west java, indonesia. Heliyon, 7(1), e05916.
• Dimock, M. (2019). Defining generations: where millennials end and generation z begins. Pew Research Cen-ter, 17,1-7.
• Esin, N. (1997). Endüstriyel alanda çalışan işçilerin sağlık davranışlarının saptanması ve geliştirilmesi. (yayın-lanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Erdoğan, S., Nahcivan, N., Esin, M. N.. (2017). Hemşirelikte araştırma: süreç, ugulama ve kritik, Nobel Tıp Kitabevi, p.
• Farhud, D. D. (2015). Impact of lifestyle on health. Iranian Journal Of Public Health, 44, 1442.
• Gakidou, E., Afshin, A., Abajobir, A. A., Abate K. H., Abbafati, C., Abbas, K. M. (2017). Global, regional, and national comparative risk assessment of 84 behavioural, environmental and occupational, and metabolic risks or clusters of risks, 1990–2016: a systematic analysis for the global burden of disease study 2016. The Lancet, 390, 1345-422.
• Göl, İ. (2016). Sanayi sitesinde çalışan çocuk ve genç işçilerin çalışma koşulları ile sağlık durumları ve sağlığın önemi algılarının değerlendirilmesi. TAF Prev Med Bull, 15, 347-53.
• Grabmeier, J. (2021).Health declining in gen x and gen y, national study shows. Ohio State News. 11 Temmuz 2023 tarihinde , https://news.osu.edu/health-declining-in-gen-x-and-gen-y-national-study-shows/#:~:text=The%20researchers%20found%20that%20the,in%20Black%20Americans%2C%20particularly%20men adresinden erişildi.
• Gülduran, E., Ergül, Ş., Erkin, Ö. (2013). Kömür işletmesinde çalışan işçilerin sağlık durumlarını ve sağlığın önemini algılamaları. TAF Preventive Medicine Bulletin, 12(4), 383-92.
• Hamilton, K., Henderson, J., Burton, E., Hagger, M. S. (2019). Discussing lifestyle behaviors: perspectives and experiences of general practitioners. Health Psychology and Behavioral Medicine, 7, 290-307.
• Hashemipour, M., Farahaninia, M., Kashaninia, Z., Haghani, H. (2020). Relationship between social capital and health-promoting lifestyle in nursing students. Journal of Client-Centered Nursing Care, 6(4), 223-30.
• Karácsony, P. (2019). Generational differences in motivation at work in slovakian small and medium sized companies. Open Journal of Social Sciences, 7(3), 182-91.
• Koçoğlu, D., Akın, B. (2009). Sosyoekonomik eşitsizliklerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşam kalitesi ile ilişkisi. DEUHYO ED, 2(4),145-54.
• Kolaç, N., Balcı, A. S., Şişman, F. N., Ataçer, B. E., Dinçer, S. (2018). Fabrika çalışanlarında sağlıklı yaşam biçimi davranışı ve sağlık algısı. Bakırköy Tıp Dergisi, 14, 267-74.
• Kuruvilla, S., Sadana, R., Montesinos, E. V., Beard, J., Vasdeki, J. F., de Carvalho, I.A.,... Bustreo, F. ( 2018). A life-course approach to health: synergy with sustainable development goals. Bulletin of the World Health Organization, 96(1), 42.
• Külcü, D. P., Öz, F. B., Aktaş, D. (2019). Sağlık alanında öğrenim gören üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Sağlık Ve Toplum, 29(1), 72-8.
• Leung, Y. S., Lee, J. J. W., Lai, M. M. P., Kwok, C. K. M., Chong, K. C. (2020). Association between obesity, common chronic diseases and health promoting lifestyle profiles in hong kong adults: a cross-sectional study. BMC Public Health, 20(1),1-9.
• Luo, Y., Cheng, Y., Sui, M.. (2021). The moderating effects of perceived severity on the generational gap in preventive behaviors during the COVID-19 pandemic in the US. International Journal of Environmental Rese-arch and Public Health, 18(4),.
• Mccartney, G., Popham, F., Mcmaster, R., Cumbers, A. (2019). Defining health and health inequalities. Public Health, 172, 22-30.
• Musić, L., Mašina, T., Puhar, I., Plančak L, Kostrić V, Kobale, M., Badovinac, A. (2021). Assessment of health-promoting lifestyle among dental students in zagreb, croatia. Dentistry Journal, 9(3), 28.
• Oostrom, S. H. V., Slobbe, L. C., van den Berg, S. W., Verschuren, W. M., Picavet, H. S. J. (2019). Do genera-tions differ in sports participation and physical activity over the life course? Evidence from multiple datasets. European Journal Of Sport Science, 1-9.
• Özer, S., Argon, G. (2005). Kalp yetmezliğinde sağlık davranışları, sağlığa verilen önem ve yaşam kalitesi ilişkisinin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 21(1), 63-77.
• Öztürk, E., Tekeli, S.. (2021). Tüketicilerin besin seçim güdüleri: y ve z kuşaklarının karşılaştırılması. Pazarla-ma ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 14(1), 147-82.
• Parker, K., Igielnik, R. (2020). On the cusp of adulthood and facing an uncertain future: what we know about gen z so far 19 Mayıs 2021 tarihinde https://www.pewresearch.org/social-trends/2020/05/14/on-the-cusp-of-adulthood-and-facing-an-uncertain-future-what-we-know-about-gen-z-so-far-2/ adresinden erişilmiştir.
• Schroeder, K., Ratcliffe, S. J., Perez, A., Earley, D., Bowman, C., & Lipman, T. H. (2017). Dance For Health: An İntergenerational Program To İncrease Access To Physical Activity. Journal Of Pediatric Nursing, 37, 29-34.
• Shaahmadi, F., Shojaeizadeh, D., Sadeghi, R., Arefi. Z. (2019). Factors influencing health promoting behavio-urs in women of reproductive age in iran: ased on pender’s health promotion model. Open Access Macedo-nian Journal of Medical Sciences, 7(14), 2360.
• Sili Kalem, A. (2021). Dijital medya, kuşaklar ve dönüşen toplumsallıklar. Cyberpolitik Journal, 6(11), 2-
• Wang, S., Mak, H., W. (2020). Generational health improvement or decline? Exploring generational differ-ences of British ethnic minorities in six physical health outcomes. Ethnicity & Health, 25(7), 1041-1054.
• World Health Organization (2006). Who remains firmly committed to the principles set out in the preamble to the constitution DSÖ 16 Mayıs 2021 tarihinde https://www.who.int/about/who-we-are/constitution adresinden erişilmiştir.