Lomber Disk Herni Tanılı Bireylerde Yaşanan Ağrının Özbakım Gücüne Etkisi ve Bireylerin Ağrı ile Baş Etme Yöntemleri

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 3, 275 - 288, 15.07.2023

Damla Kaya Şerife Karagözoğlu

https://doi.org/10.46483/jnef.1327396

Cited By: 1

Öz

Giriş: Lomber disk hernili hastalarda ağrı bazen bireyin öz bakımını sağlayamayacağı kadar şiddetlidir. Bu durumda ağrıyla baş etmenin önemi ortaya çıkmaktadır.

Amaç: Araştırma lomber disk herni tanılı bireylerde ağrının öz bakım gücüne etkisini ve ağrıyla baş etme yöntemlerini değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir.

Yöntem: Kesitsel ve tanımlayıcı olarak gerçekleştirilen araştırma bir üniversite hastanesinin lomber disk herni tanısıyla Beyin ve Sinir Cerrahisi polikliniğe 15 Mart-31 Mayıs 2019 tarihleri arasında başvuran ve kliniğe yatışı yapılıp cerrahi girişim uygulanan 100 hastayla yapıldı. Verilerin toplanmasında; Hasta Tanıtım Formu, Visual Ağrı Skalası, Ağrı ile Baş Etme Yöntemleri Formu ve Öz bakım Gücü Ölçeği kullanıldı. İstatistiksel analizde Kolmogorov-Smirnov, Varyans analizi, Tukey testi, iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi kullanıldı.

Bulgular: Araştırmada katılımcıların ağrı puan ortalaması 6.24 ve öz bakım gücü puan ortalaması 97.09 olup, ağrıyla öz bakım gücü arasında negatif yönlü güçlü bir ilişki bulundu (r=-.770; p= .000). Katılımcıların eğitim durumuna göre öz bakım gücü puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak önemli bir fark bulunmuş olup (p=.031), okur-yazar hastaların öz bakım gücü üniversite mezunu hastalara kıyasla daha düşüktür. Katılımcıların ağrıyla baş etmede en çok tercih ettiği yöntem %84 oranında ağrı kesici ilaç kullanmak, en az tercih ettiği yöntem %1 oranda akupunktur yaptırmaktır.

Sonuç: Araştırmada lomber disk hernili hastalarda ağrının azaltılmasıyla öz bakım gücünün artırılacağı ayrıca ağrıyla baş etmede ilaca yönelimin fazla olması nedeniyle sağlık profesyonellerine, hastalara ağrıyı azaltma yöntemleri ve öz bakım gücünü artırmaya yönelik verilecek eğitimin faydalı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Lomber Disk Herni, Ağrı, Öz bakım Gücü, Ağrı ile Baş Etme, Hemşirelik

The Effect of Pain on Self Care Agency in Individuals with Lumbar Disc Hernia and Methods of Coping with Pain

Öz

Background: In patients with lumbar disc herniation, the pain is sometimes to severe that the individual cannot provide self-care. In this case, the importance of dealing with pain emerges.

Objectives: The study was carried out oevaluate the effect of pain experienced in individuals with lumbar disc hernia on self – care ability and the methods of coping with pain.

Methods: This cross–sectional and descriptive study was conducted with 100 patients who were admitted to the Brain and Nerve Surgery out patient clinic and hospitalized with the diagnosis of lumbar disc hernia without surgical intervention between March 15-May 31 2019 in a university hospital. In collecting research data; Patient Information Form, Visual Pain Scale, Pain Management Methods Form, and Self–Care Ability Scale were used. Kolmoggorov-Smirnov, Variance analysis, Tukey test were used for statistic analysis.

Results: In our study, a strong negative correlation was found between pain and self-care ability (r=-.770; p=.000). A statistically significant difference was found between the self–care ability score
averages of the participant according to their educational status (p=.031) and the self–care ability of the literate Patients was lower than the patients with university degrees. The most preferred
method for coping with pain was 84% use of pain medication, and the least preferred method was acupuncture at 1%.

Conclusion: In our study, reducing pain will increase self–care power in Patients with lumbar disc herniation. Training programs for pain reduction are recommended for healthcare professionals.

Anahtar Kelimeler

Lumbar Disc Herniation, Pain, Self – Care Agency, Coping with Pain, Nursing

Kaynakça

• Akbay, A., Bozkurt, G., Palaoğlu, S. (2004). Disk hernileri ve spinal dar kanal. Ankara: Hacettepe Üniversiteleri Hastaneleri Basımevi, 278–283.
• Akca, N., Aydın, G., Gümüş, K. (2013). Lomber disk hernili hastaların vücut mekanikleri bilgi düzeyleri ile ağrı şiddeti arasındaki ilişki. Gümüşhane University Health Sci, 2(1), 66–77. Alemdar, H., Pakyüz, S. (2015). Hemodiyaliz hastalarında öz bakım gücünün yaşam kalitesine etkisinin değerlendirilmesi. Nefroloji Hemşireliği Dergisi, 2, 19–30.
• Altay, B., Avcı, İ. (2009). Huzurevinde yaşayan yaşlılarda öz bakım gücü ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. Dicle Tıp Dergisi, 36(4), 275–282.
• Altıparmak, S. (2006). Gebelerde sosyodemografik özellikler, öz bakım gücü ve yaşam kalitesi ilişkisi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 5(6), 416-423.
• Bakoğlu, E., Yetki, A. (2000). Hipertansiyonlu hastaların öz bakım gücünün değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi HYO Dergisi, 4(1), 41–49.
• Birol, L. (2007). Hemşirelik bakımında sistematik yaklaşım. Hemşirelik süreci. İzmir: Etki Matbaacılık, 317-318.
• Cline, M.E., Herman, J., Show, F., Marton, R.D. (1992). Standardization of the visual analoque scale. NursRes, 41(6), 378–379.
• Coşan E. (2004). Nöroşirüji’de temel konular ve ilkeler tıp öğrencileri için yardımcı ders kitabı. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi Basımevi, 106–113.
• Çakar, M., Kınacı, E., Ataoğlu, S. (2021). Ağrı Yönetiminde Alternatif Bir Yaklaşım: Kahkaha Terapisi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(1), 108-114.
• Çatal, A.T., Cebeci, F. (2020). Lomber Disk Hernisinde Ağrı, Anksiyete, Depresyon Döngüsü ve Hemşirenin Rolü. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 7(1),73-77.
• Çevik, K,, Özpınar, S. (2014). Ağrı, ağrı yönetiminde nonfarmakolojik yöntemler ve sağlık profesyonellerinin rolü. Uluslararası Hakemli Psikiyatri ve Psikoloji Araştırmaları Dergisi, 1(1),77-84.
• Çöçelli, P., Bacaksız, B., Ovayol, N. (2008). Ağrı tedavisinde hemşirenin rolü. Gaziantep Tıp Dergisi, 14, 53–58.
• Dönmez, Y., Dolgun, E., Kabataş, M., Özbayır, T. (2010). Lomber disk hernili hastalarda risk faktörlerinin incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi, 24(2), 89-92.
• Dönmez, Y.C., Van Gıersbergen, M.Y., Başlı, A.A., Yıldız, M.D., Yıldız, E. (2019). Lomber Disk Hernisi Olan Hastaların Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının ve Öz-Bakım Gücünün Belirlenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(2), 1628-1641.
• Ergin, A., Hatipoğlu, C., Bozkurt, A., Bostancı, M., Atak, B., Kısaoğlu, S. ve ark. (2011). Tıp fakültesi öğrencilerinin yaşam doyumu ve öz bakım gücü düzeyleri ve etkileyen faktörler. Pamukkale Tıp Dergisi, 4(3), 44–151.
• Hacıhasanoğlu, R., Yıldırım, A. (2009). Hemodiyaliz hastalarında yaşam kalitesi ve öz bakım gücünün değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi HYO Dergisi, 25(1), 87–100.
• Jabłońska, R., Ślusarz, R., Królikowska, A., Haor, B., Zając, M. (2016). Assessment and determinants of spinal pain in the course of disc disorders treated surgically. International Medical Journal of Experimental and Clinical Research, 22, 4446-4454.
• Karataş, H., Öztürk, C. (2008). Orem’in öz bakım yetersizlik kuramı ve post travmatik epilepside hemşirelik bakımı. AÜHYOD, 11(2), 58-91.
• Koçoğlu, D., Özdemir, L. (2011). Yetişkin nüfusta ağrı ve ağrı inançlarının sosyodemografik ekonomik özelliklerle ilişkisi. Ağrı, 23(2), 64-70.
• Köse, G., Taştan, S., Temiz, N., Sarı, M., İzci, Y. (2018). Lomber disk hernili hastalarda bel ağrısının günlük yaşam aktiviteleri ve uyku kalitesi üzerine etkisi. 14. Bilimsel Nöroşirürji Hemşireliği Derneği Kongresi.
• Midilli, T., Eşer, İ., Yücel, Ş. Cerrahi kliniklerinde çalışan hemşirelerin ağrı yönetiminde nonfarmakolojik yöntemleri kullanma durumları ve etkileyen faktörler. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(1), 60-66.
• Mollaoğlu, M., Birge, A. (2018). Hastaların ağrı inançları ve ağrıyı yönetmede kullandıkları ilaç dışı yöntemler. Ağrı, 30(2), 84-92.
• Muz, G., Eğlence, R. (2013). Hemodiyaliz uygulanan hastalarda öz bakım gücü ve öz yeterliliğin değerlendirilmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, (2)1, 15-21.
• Nahcivan, N. (1994). Geçerlilik ve güvenilirlik çalışması: öz bakım gücü ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Hemşirelik Bülteni, 7(33), 109-119.
• Ovayolu, O., Ovayolu, N., Karadağ, G. (2012). The relationship between self-care agency, disability levels and factors regarding the sesituations among Patients with rheumatoidarthritis. Journal of clinical nursing, 21(1-2), 101-110.
• Özel, F., Yıldırım, Y., Fadıloğlu, Ç. (2014). Huzurevinde yaşayan yaşlılarda ağrı yönetimi. Ağrı, 26(2), 57-64.
• Özgen, M. (2020). Bel ağrılı hastalarımızın değerlendirilmesi. Osmangazi Tıp Dergisi, 42(6), 659-664.
• Özveren, H. (2011). Ağrı kontrolünde farmakolojik olmayan yöntemler. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 18(1), 83–92.
• Özveren, H., Faydalı, S., Özdemir, S. (2016). Hemşirelerin ağrının farmakolojik olmayan yöntemlerle kontrolüne ilişkin bilgi ve uygulamaları. Turkish Journal of Clinics and Laboratory, 7(4), 99-105.
• Pasinlioğlu, T. (1997). Gebelerin öz bakım gücü ve öz bakım gücünü artırmada hemşirenin eğitici rolünün etkisi. 5. Uluslar arası katılımlı ulusal hemşirelik kongresi.
• Pehlivan, S., Ersoy, S, Ugan, Y., Fadıloğlu, Ç. (2015). Romatoidartritli hastalarda öz bakım gücü ve etkileyen faktörler. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 31(1), 27–38.
• Sarı, S., Aydoğan, M. (2015). Bel ağrısının önemli bir sebebi: lomber disk hernisi. Totbid Dergisi, 14, 298–304.
• Suyabatmaz, Ö., Çağlar, N., Tütün, Ş., Özgönenel, L., Burnaz, Ö., Aytekin, E. (2011). Kronik bel ağrılı hastalarda bel okulunun etkinliğinin araştırılması. İstanbul Tıp Dergisi, 12(1), 5-10.
• Taylan, S., Alan, S., Kadıoğlu, S. (2012). Hemşirelik rolleri ve özerklik. HEMARGE Derg, 14(3), 66-74.
• Toplamaoğlu, H. Lomber disk herniasyonu. (2005). Ankara: Buluş Tasarım ve Matbaacılık, 1056–1061.
• Uzun, Ö., Koçak, A., Önal, S.Ç., Ak, E., Durak, M.A. (2009). Lomber disk cerrahisi geçiren hastaların yaşam kalitesi ve öz bakım gücünün değerlendirilmesi. Türk Nöroşirürji Dergisi, 19:233.
• Uzunçakmak, T., Kılıç, M. (2017). Hemşirelik öğrencilerinin ağrı deneyimleri ve baş etmede kullandıkları yöntemler. Ağrı, 29(3), 117–121.