Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalarının Spiritüel İyi Oluşlarının Yaşam Kalitesiyle İlişkisi

Yıl 2025, Cilt: 18 Sayı: 4, 525 - 540

İlknur Kaba Dere , Güler Duru Aşiret

https://doi.org/10.46483/jnef.1806826

Öz

Giriş: Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyen bir sağlık sorunudur. Bu bağlamda, KOAH hastalarının yaşadığı semptomlar ile birlikte spiritüel durumlarının ve yaşam kalitesinin anlaşılması önem taşımaktadır.
Amaç: Bu çalışmada, kronik obstrüktif akciğer hastalarının spiritüel iyi oluş düzeyi ile yaşam kalitesi arasındaki ilişkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı nitelikteki bu çalışma, Mart-Haziran 2022 tarihleri arasında XXX Hastanesi’nde tedavi gören KOAH hastalarını kapsamaktadır. Araştırmaya katılmayı kabul eden 250 KOAH hastası ile yürütülen çalışmada, veriler “Kişisel Bilgi Formu”, “Üç Faktörlü Spiritüel İyi Oluş Ölçeği” ve “Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Değerlendirme Testi (CAT)” kullanılarak toplanmıştır. Elde edilen veriler; sayı, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, Kolmogorov-Smirnov testi, Mann-Whitney U testi, Kruskal-Wallis testi ve Spearman korelasyon analizi yöntemleri kullanılarak değerlendirilmiştir.
Bulgular: Araştırmaya katılan hastaların yaş ortalaması 65.28 ± 7.26 olup, yarıdan fazlası erkek (%52.8), evli (%90), çalışmıyor (%74.8) ve ilköğretim mezunudur (%79.8). Çalışmaya katılan bireylerin Üç Faktörlü Spiritüel İyi Oluş Ölçeği puan ortalamaları 136.06 ± 8.14, CAT puan ortalamaları ise 11.57 ± 3.97’dir. Kronik obstrüktif akciğer hastalarının spiritüel iyi oluşları ile yaşam kalitesi arasında pozitif yönde ve zayıf düzeyde bir ilişki olduğu tespit edilmiştir (r = .150, p = .050).
Sonuç: Bu çalışmada, KOAH’lı bireylerin yaşam kalitesinin ve spiritüel iyi oluş düzeyinin yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, hastaların spiritüel iyi oluşu düzeyi ile yaşam kalitesi arasında pozitif bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda, KOAH hastalarının bütüncül bakım süreçlerinde spiritüel iyi oluşu destekleyici müdahalelerin entegrasyonunun, yaşam kalitesinin artırılmasına katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

kronik obstrüktif akciğer hastalığı , yaşam kalitesi , spiritüel , hemşirelik , KOAH

Teşekkür

Bu çalışmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden Ankara Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesinde tedavi gören KOAH hastalarına teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Akbolat, A. (2023). Kronik hastalara psikolojik iyi oluş odaklı manevi destek (S. Kartal, Ed.). Sonçağ Akademi.
• Alpi, S. V., Garavito, A., Padilla, M., & Quiceno, J. M. (2018). Health-related quality of life, anxiety, depression and spiritual wellbeing in patients chronic obstructive pulmonary disease. Rev Agent Clin Psic, 27(3), 413-23.
• An, J., Zhou, H., Yang, T., Duan, C., Bao, C., Wan, C., ... & Wen, F. (2021). Relationship of psychological factors with daily activities and quality of life in patients with chronic obstructive pulmonary disease in a Chinese rural population. Annals of palliative medicine, 10(2), 1675-1684.
• Arslan, C., & Ünsar, S. (2021). Kronik obstrüktif akciğer hastalarında dispne algısı ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 24(1), 42-50.
• Aydın, A., Işık, A., & Kahraman, N. (2020). Mental health symptoms, spiritual well‐being and meaning in life among older adults living in nursing homes and community dwellings. Psychogeriatrics, 20(6), 833-843.
• Beia, T., Kielmann, K., & Diaconu, K. (2021). Changing men or changing health systems? A scoping review of interventions, services and programmes targeting men’s health in sub-Saharan Africa. International journal for equity in health, 20, 1-16.
• Bouloukaki, I., Christodoulakis, A., Margetaki, K., & Tsiligianni, I. (2024). Association of Lifestyle Behaviors with Quality of Life in Patients with COPD: A Cross-Sectional Study in Primary Care. Journal of Clinical Medicine, 13(16), 4793.
• David, R., Singh, S., Ribeiro, N., & Gomes, D. R. (2022). Does spirituality influence happiness and academic performance?. Religions, 13(7), 617.
• Demir Gökmen, B., & Fırat, M. (2022). KOAH hastalarında hastalık algısı, ölüm kaygısı ve öz bakım gücü ilişkisinin incelenmesi.
• Ekşi, H, & Kardaş, S. (2017). Spiritual well-being: Scale development and validation. Spiritual Psychology and Counseling, 2(1), 73-88.
• Global initiative for chronic obstructive lung disease. Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease 2021 Report, (2021) [online]. https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2020/11/GOLD-REPORT-2021-v1.0-11Nov20_WMV.pdf. 04 Aralık 2021
• Höhn, A., Gampe, J., Lindahl-Jacobsen, R., Christensen, K., & Oksuyzan, A. (2020). Do men avoid seeking medical advice? A register-based analysis of gender-specific changes in primary healthcare use after first hospitalisation at ages 60+ in Denmark. J Epidemiol Community Health, 74(7), 573-579.
• Jones, P., Harding, G., Wiklund, I., Berry, P., & Leidy, N. (2009). Improving the process and outcome of care in COPD: development of a standardised assessment tool. Primary Care Respiratory Journal, 18(3), 208-215.
• Karagülle, Ç., & Çiçek, S. C. (2020). Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan bireylerin hastalık algısının yaşam kalitesine etkisi. Turkish Journal of Science and Health, 1(2), 36-49.
• Kılınç, G., Yıldız, E., & Kavak, F. (2019). Orjinal Makale KOAH’lı hastalarda psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. J Psychiatric Nurs, 10(2), 111-116.
• Koenig, H. G. (2015). Religion, spirituality, and health: a review and update. Advances in mind-body medicine, 29(3), 19-26.
• Korkut, F. (2012). İyilik hali yıldızı modeli, uygulanması ve değerlendirilmesi. International Journal of Eurasia Social Sciences, 2012(9), 24-33.
• Köktürk, N., & Adına, K. Ç. G. (2017). Türk Toraks Derneği’nin GOLD 2017 kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) raporuna bakışı.
• Li, N., Li, X., Liu, M., Wang, Y., & Wang, J. (2023). Sex differences in comorbidities and mortality risk among patients with chronic obstructive pulmonary disease: a study based on NHANES data. BMC Pulmonary Medicine, 23(1), 481.
• Löffler, C. S., & Greitemeyer, T. (2023). Are women the more empathetic gender? The effects of gender role expectations. Current Psychology, 42(1), 220-231.
• Marshall, D. C., Al Omari, O., Goodall, R., Shalhoub, J., Adcock, I. M., Chung, K. F., & Salciccioli, J. D. (2022). Trends in prevalence, mortality, and disability-adjusted life-years relating to chronic obstructive pulmonary disease in Europe: an observational study of the global burden of disease database, 2001–2019. BMC Pulmonary Medicine, 22(1), 289.
• Mirici, A. (2020). KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı). Göğüs Hastalıkları, 3.
• Özdemir, Ç., & Karataş, G. (2024). KOAH Hastalarında Yorgunluk Düzeyi ve Spiritüel İyi Oluş. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(4), 1775-1784.
• Özdemir, Ö., & Yılmaz, M. (2024). Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) and Evidence-Based Psychosocial Interventions. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 16(3), 439-450.
• Paloutzian, R. F., & Ellison, C. W. (1982). Loneliness, spiritual well-being and the quality of life. Loneliness: A sourcebook of current theory, research and therapy, 1(1), 224-37.
• Rassoulian, A., Gaiger, A., & Loeffler-Stastka, H. (2021). Gender differences in psychosocial, religious, and spiritual aspects in coping: a cross-sectional study with cancer patients. Women’s health reports, 2(1), 464-472.
• Rosenblad, A. K., Klarare, A., Rapaport, P., Mattsson, E., Gaber, S. N., & Women’s Advisory Board for Inclusion Health. (2024). Health literacy and its association with mental and spiritual well-being among women experiencing homelessness. Health Promotion International, 39(2), daae019.
• Silva, M. S. D., Kimura, M., Stelmach, R., & Santos, V. L. C. D. G. (2019). Quality of life and spiritual well-being in chronic obstructive pulmonary disease patients. Revista da Escola de Enfermagem da USP, 43, 1187-1192.
• Silveyra, P., Fuentes, N., & Rodriguez Bauza, D. E. (2021). Sex and gender differences in lung disease. In Lung Inflammation in Health and Disease, Volume II (pp. 227-258). Cham: Springer International Publishing.
• Ståhl, E., Lindberg, A., Jansson, S. A., Rönmark, E., Svensson, K., Andersson, F., ... & Lundbäck, B. (2005). Health-related quality of life is related to COPD disease severity. Health and quality of life outcomes, 3(1), 1-8.
• Tiemensma, J., Gaab, E., Voorhaar, M., Asijee, G., & Kaptein, A. A. (2016). Illness perceptions and coping determine quality of life in COPD patients. International journal of chronic obstructive pulmonary disease, 2001-2007.
• Türk Dil Kurumu (TDK), Türk Dil Kurumu sözlükleri. Ankara: Türk Dil Kurumu. [online] https://sozluk.gov.tr/ Erişim tarihi: 10 Ocak 2022.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2020). Ölüm ve ölüm nedeni istatistikleri, 2019. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/bulten/index?p=olum-ve-olum-nedeni-istatistikleri-2019-33710
• Widada, W. (2024). The Relationship Between Spirituality and Quality of Life in COPD Patients at Citra Husada Hospital Jember. Curatio: Journal of Advanced and Specialized Nursing, and Care Planning, 1(1), 24-35.
• World Health Organization (WHO). What is chronic obstructive pulmonary disease (COPD). [online]. https://www.who.int/news-room/questions-and-answers/item/cardiovascular-diseases-chronic-obstructive-pulmonary-disease-(COPD) Erişim tarihi: 08 Aralık 2021.
• Yaden, D. B., Batz-Barbarich, C. L., Ng, V., Vaziri, H., Gladstone, J. N., Pawelski, J. O., & Tay, L. (2022). A meta-analysis of religion/spirituality and life satisfaction. Journal of Happiness Studies, 23(8), 4147-4163.
• Yoshizawa, T., Makram, A. M., Nakamura, S., Elsheikh, R., Makram, E. M., Huy, N. T., & Moji, K. (2023). Spirituality, quality of life, and general health: a cross-sectional study. medRxiv, 2023-05.
• Yorgancıoğlu, A., Polatlı, M., Aydemir, Ö., Demirci Yılmaz, N., Kırkıl, G., Atış Naycı, S. ve ark. (2012). KOAH değerlendirme testinin Türkçe geçerlilik ve güvenilirliği. Tüberküloz ve Toraks, 60(4), 314-320.