Obezite Cerrahisi Sonrası Hastaların Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Yeme Tutumları ve Kilo Durumlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2022, , 36 - 44, 01.03.2022

Süheyla Yaralı , Nazlı Hacıalioğlu Tülay Kılınç

https://doi.org/10.54614/JANHS.2022.1005922

Cited By: 1

Öz

Amaç: Bu araştırma obezite cerrahisi sonrası hastaların sağlıklı yaşam biçimi davranışları, yeme tutumları ve kilo durumlarını değerlendirmek amacı ile yapılmıştır.

Yöntemler: Tanımlayıcı ve kesitsel nitelikte tasarlanan araştırma, Şubat-Ekim 2019 tarihleri arasında Atatürk Üniversitesi Araştırma Hastanesi’nde yürütülmüştür. Araştırmaya genel cerrahi kliniğine son 5 yılda başvurarak sleeve gastrektomi yapılan toplam 103 hasta alınmıştır. Verilerin toplanmasında Soru Formu, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları (SYBD) II Ölçeği ve Üç Faktörlü Beslenme Anketi kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde frekans, ortalama, yüzde, Kruskal Walllis, Mann-Whitney U, one way anova ve independent t testleri kullanılmıştır.

Bulgular: Çalışmada hastaların SYBD toplam puan ortalaması 131,64 ± 21,32 olarak belirlenmiştir. Eğitim durumu yüksek olan, ameliyat sonrası kilo vermeye ve egzersize devam eden, BKİ’ne göre normal kiloda olan, diyetisyen desteği alan hastaların; SYBD toplam puan ortalaması, fiziksel aktivite ve beslenme alt boyut puan ortalamaları yüksek bulunmuştur (P < ,05). Ameliyatın üzerinden 1-2 yıl geçen hastaların SYBD toplam puanı ve beslenme alt boyut puan ortalaması; ameliyat sonrası SYBD hakkında bilgilendirilen hastaların SYBD toplam puan ve fiziksel aktivite alt boyut puan ortalamasının yüksek olduğu belirlenmiştir (P < ,05). Eğitim durumu yüksek olan hastaların; bilinçli yemeği kısıtlama puanı, kilo vermesi 12-18 aydan sonra duran hastaların; açlığa duyarlılık alt boyut puanı, sağlık problemi nedeni ile ameliyat olan hastaların; kontrolsüz yeme alt boyut puanları anlamlı olarak yüksek bulunmuştur (P < ,05). Hastaların %40,8’inin ameliyatın 12-18. ayından sonra en düşük kiloya ulaştığı, %41,7’sinin ameliyat sonrası obez seviyesine düştüğü ve %44,7’sinin ameliyat sonrası kilo almadığı saptanmıştır.

Sonuç: Obezite cerrahisi sonrası hastaların sağlıklı yaşam biçimi davranışları, yeme tutumları ve kilo durumlarının değerlendirilmesinin önemli olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Obezite cerrahisi, Sağlıklı yaşam biçimi, Yeme tutumu, Kilo durumu

Evaluation of the Healthy Lifestyle Behaviors, Eating Attitudes and Weight Status of Patients After Obesity Surgery

Öz

Objective: This study was conducted to evaluate healthy lifestyle behaviors, eating attitudes and weight of patients after obesity surgery.

Methods: The research, which was designed as descriptive and cross-sectional was carried out at Atatürk University Research Hospital between February and October 2019. The study was completed with a total of 103 patients who applied to the general surgery clinic in the last 5 years and underwent sleeve gastrectomy. Questionnaire, Healthy Lifestyle Behaviors (HLSB) II Scale and Three-Factor Nutrition Questionnaire were used to collect data. Frequency, mean, percentage, Kruskal Walllis, Mann-WhitneyU, one way anova and independent t tests were used to evaluate the data.

Results: In the study, it was determined that the mean HLSB scale total score of the patients was 131.64± 21.32. It was found that the mean HLSB scale total score, physical activity and nutrition sub-dimension score averages of the patients with a high education level, who continued to lose weight and exercise after surgery, had a normal weight according to BMI, and received dietitian support were found to be high (P < .05). The mean HLSB scale total score and nutrition sub-dimension score averages of the patients 1-2 years after the operation, and the mean HLSB scale total and physical sub-dimension scores of the patients who were informed about the healthy lifestyle changes after the surgery were found to be significantly higher (P < .05).
The conscious food restriction score of the patients with high educational status, the sensitivity to hunger sub-dimension score of the patients whose weight loss stopped after 12-18 months, and the uncontrolled eating sub-dimension score of the patients who had surgery due to health problems were found to be high (P< .05). It was determined that 40.8% of the patients decrease to their lowest weight 12-18 months after the surgery, 41.7% were obese after the surgery and 44.7% did not gain weight after the surgery.

Conclusion: It has been observed that it is important to evaluate healthy lifestyle behaviors, eating attitudes and weight status of patients after bariatric surgery.

Anahtar Kelimeler

Obesity surgery, Healthy lifestyle, Eating attitude, weight status

Kaynakça

• 1. World Health Organization. Preventing and managing the global epidemic of obesity. https://www.who.int/nutrition/publications/obesity/WHO_TRS_894/en/.Erişim Erişim Tarihi: 17.07.2018.
• 2. World Health Organization. Obesity and overweight Fact Sheet. http://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight. Erişim Tarihi: 17.07.2018.
• 3. Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölge Ofisi. Türkiye hane halkı sağlık araştırması: Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Risk Faktörleri Prevalansı 2017 (STEPS). 2018: 103.
• 4. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Obezite Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Daire Başkanlığı, Obezitenin Yol Açtığı Sağlık Problemleri https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/obezite/obezitenin-yol-actigi-saglik-problemleri.html. Erişim Tarihi: 20.07.2018.
• 5. Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği. Obezite Tanı ve Tedavi Kılavuzu 6. Baskı. Ankara: Miki Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti; 2018. p.11-16.
• 6. World Health Organization. Noncommunicable diseases. http://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/noncommunicable-diseases. Erişim Tarihi: 23.07.2018.
• 7. Pınar R. Obezlerde Depresyon, Benlik Saygısı ve Beden İmajı: Karşılaştırmalı Bir Çalışma. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi.2002;6(1):30-41.
• 8. Latner JD, Barile JP, Durso LE, O’Brien KS. Weight And Health-Related Quality of Life: The Moderating Role of Weight Discrimination and İnternalized Weight Bias. Eating Behaviors. 2014;15(4):586-590. [Crossref]
• 9. O’Brien KS, Latner JD, Puhl RM, et al. The Relationship Between Weight Stigma and Eating Behavior is Explained By Weight Bias İnternalization and Psychological Distress. Appetite. 2016;102:70-76. [Crossref]
• 10. Phelan SM, Burgess DJ, Yeazel MW, Hellerstedt WL, Griffin JM, van Ryn M. Impact of Weight Bias and Stigma on Quality of Care and Outcomes for Patients With Obesity. Obesity Reviews. 2015;16:319-326. [Crossref]
• 11. Yetkin İ, Çimen AR. Obezite ve Güncel Tedavi Yöntemleri. Meslek İçi Sürekli Eğitim Dergisi. 2010;24:68-77.
• 12. Yıldız Ş, Alphan E, Batar N. Sleeve Gastrektomi Operasyonu Geçirmiş Hastaların Yeme Tutum ve Davranışlarını ile Beden Kütle İndeksi Değişiminin Değerlendirilmesi. Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi. 2020;10(2):136-144.
• 13. Akkayaoğlu H, Çelik S. Eating attitudes, perceptions of body image and patient quality of life before and after bariatric surgery. Appl Nurs Res. 2020;53:151270. [Crossref]
• 14. Akyüz N, Çavdar İ. Sindirim Sisteminin Cerrahi Hastalıkları ve Bakımı. Akyolcu N, Kanan N, Aksoy G, editörler. Cerrahi Hemşireliği II. 2. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevi; 2019. p.155-242.
• 15. Kalarchian MA, Marcus MD. Psychosocial Interventions Pre and Post Bariatric Surgery. Eur Eat Disord Rev. 2015;23(6):457-462. [Crossref]
• 16. Kaçmaz N, Ersü A, Gök Balcı U, Öngel K. Sağlıklı Yaşam ve Obezite Cerrahisi: Olgu Sunumu. Smyrna Tıp Dergisi. 2013:38-40.
• 17. Berry EM. Health-Related Quality of Life Changes and Weight Reduction After Bariatric Surgery vs. A Weightloss Program. Isr J Psychiatry. 2013;50(3):194-200.
• 18. Soares FL, Bissoni de Sousa L, Corradi-Perini C, Ramos da Cruz MR, Nunes MG, Branco-Filho AJ. Food Quality in the Late Postoperative Period of Bariatric Surgery: An Evaluation Using The Bariatric Food Pyramid. Obes Surg. 2014;24(9):1481-1486. [Crossref]
• 19. Bastos ECL, Barbosa EMWG, Soriano GMS, Vasconcelos SML, Santos EA. Determinants of Weight Regain After Bariatric Surgery. Arq Bras Cir Dig. 2013;26(1):26-32. [Crossref]
• 20. Güney E. Obezite. Alpoğuz C, editör. Aile Hekimliği Tanı ve Tedavi Kılavuzları. 1. Baskı. Ankara: HYB Basım Yayın; 2010. p.342-46.
• 21. Livhits M, Mercado C, Yermilov I, et al. Preoperative Predictors of Weight Loss Following Bariatric Surgery: Systematic Review. Obes Surg.2012; 22(1):70-89. [Crossref]
• 22. Sağlam F, Güven H. Obezitenin Cerrahi Tedavisi. Eur Arc Med Res.2014;30(Ek sayı 1):60-65.
• 23. Çalmaz A, Yılmazel G, Altay B. Üniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Davranışları ve Ruhsal Sağlık Durumu Arasındaki İlişki. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;6(1):85-93. [Crossref]
• 24. Walker SN, Sechrist KR, Pender NJ. The Health Promoting Lifestyle Profile development and psychometric characteristics. Nurs Res. 1987;36(2): 76-80.
• 25. Bahar Z, Beşer A, Gördes N, Ersin F, Kıssal A. Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II’nin Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2008;12(1):1-13.
• 26. Stunkard AJ, Messick S. The three-factor eating questionnaire to measure dietary restraint, disinhibition and hunger. J Psychosomatic Res. 1985;29(1):71-83 [Crossref]
• 27. Kıraç D, Kaspar EÇ, Avcılar T, ve ark. Obeziteyle İlişkili Beslenme Alışkanlıklarının Araştırılmasında Yeni Bir Yöntem “Üç Faktörlü Beslenme Anketi”. MUSBED. 2015;5(3):162-169.
• 28. Herring LY, Stevinson C, Davies MJ, et al. Changes in Physical Activity Behaviour and Physical Function After Bariatric Surgery: A Systematic Review and Meta-Analysis. Obes Rev. 2016;17:250-261. [Crossref]
• 29. King WC, Bond DS. The Importance of Preoperative and Postoperative Physical Activity Counseling in Bariatric Surgery. Exerc Sport Sci Rev. 2013;41(1):26-35. [Crossref]
• 30. Yüksel A. Bariatrik cerrahi operasyonu geçiren morbid obez bir hastanın 3 yıl sonraki beslenme durumu: olgu sunumu. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2016;1(1):39-45.
• 31. Galioto R, Gunstad J, Heinberg LJ, Spitznagel MB. Adherence and Weight Loss Outcomes in Bariatric Surgery: Does Cognitive Function Play A Role? Obes Surg. 2013;23:1703-1710. [Crossref]
• 32. Cena H, Giuseppe RD, Biino G, et al. Evaluation of Eating Habits and Lifestyle in Patients With Obesity Before and After Bariatric Surgery: A Single Italian Center Experience. Springer Plus. 2016;5:1467. [Crossref]
• 33. Kumsar AK, Pakyüz SÇ. Metabolik Sendromlu Kadınlarda Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının ve İlişkili Faktörlerin Belirlenmesi. JERN. 2015;12(1):19-24.
• 34. İpek E. Türkiye’de Obezitenin Sosyoekonomik Belirleyicileri. UİİİD. 2019;(25):57-70. [Crossref]
• 35. Sevinçer GM, Coşkun H, Konuk N, Bozkurt S. Bariatrik Cerrahinin Psikiyatrik ve Psikososyal Yönleri. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar.2014;6(1):32-44.
• 36. Diplom AF, Rose M, Ordemann J, Klapp BF, Ahnis A. Changes in Self-Reported Eating Patterns After Laparoscopic Sleeve Gastrectomy: A Pre-Post Analysis and Comparison With Conservatively Treated Patients With Obesity. SOARD. 2017;1(2):129-137. [Crossref]
• 37. Kruseman M, Leimgruber A, Zumbach F, Golay A. Dietary, Weight, and Psychological Changes Among Patientswithz Obesity, 8 Years After Gastric Bypass. JAND. 2010;110(4):527-534. [Crossref]
• 38. Kiewiet RM, Durian MF, Cuijpers L, Hesp F, Vliet A. Quality of Life After Gastric Banding in Morbidly Obese Dutch Patients: Long Term Follow-Up Obesity. Res Clin Pract. 2008;2:151-158. [Crossref]
• 39. Egberts K, Brown WA, Brennan L, O’Brien PE. Does Exercise Improve Weight Loss After Bariatric Surgery? A Systematic Review. Obes Surg. 2012;22:335-341. [Crossref]
• 40. Keren D, Matter I, Lavy A. Lifestyle Modification Parallels to Sleeve Success. Obes Surg. 2014;24:735-740. [Crossref]
• 41. Arslan C, Ceviz D. Ev Hanımı ve Çalışan Kadınların Obezite Prevalansı ve Sağlıklı Yaşam Biçimi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2007;21(5):211-220.
• 42. Lakka TA, Laaksonen DE. Physical Activity in Prevention and Treatment of the Metabolic Syndrome. Appl Physiol Nutr Metab.2007;32:76-88. [Crossref]
• 43. Jakicic JM, Davis KK, Garcia DO, Verba S, Pellegrini C. Objective Monitoring of Physical Activity in Overweight and Obese Populations. Phys Ther Rev. 2010;15:163-169. [Crossref]
• 44. Lauti M, Kularatna M, Hill AG, Cormick AD. Weight Regain Following Sleeve Gastrectomy:A Systematic Review. Obes Surg. 2016;26:1326-1334. [Crossref]
• 45. Usta E, Aygin D. Bariatrik Cerrahide Uygulanan Kapsamlı Eğitim ve Danışmanlık Hizmeti: Yeme Özellikleri ve Fiziksel Aktivite Düzeyine Etkisi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2020;10(3):310-318. [Crossref]
• 46. Nijamkin MP, Campa A, Sosa J, Baum M, Himburg S, Johnson P. Comprehensive Nutrition and Lifestyle Education İmproves Weight Loss and Physical Activity in Hispanic Americans Following Gastric Bypass Surgery: A Randomized Controlled Trial. JAND. 2012;112(3):382-390. [Crossref]
• 47. Douglas TD, Stephens JW, Barry J, Lee MD, Wilkinson LL. The Influence of Attachment Orientation on Weight Loss, Eating Behaviour and Otherhealth Outcomes Among Patients Undergoing Bariatric Surgery: A Systematic Scoping Review. Appetite. 2019;147:104504. [Crossref]
• 48. Tayfun A, Turganbaeva N, Isakova D. Üniversite Öğrencilerinin Yeme Davranışları Üzerine Bir Araştırma. JOTAGS. 2021;9(1):366-376. [Crossref]
• 49. Serin Y, Şanlıer N. Duygusal Yeme, Besin Alımını Etkileyen Faktörler ve Temel Hemşirelik Yaklaşımları. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi.2018;9(2):135-146.
• 50. Zunker C, Karr T, Saunders R, Mitchell JE. Eating Behaviors Post-Bariatric Surgery: A Qualitative Study of Grazing. Obes Surg.2012;22(8):1225-1231. [Crossref]
• 51. Magro DO, Geloneze B, Delfini R, Pareja BC, Callejas F, Pareja JC. Long-Term Weight Regain After Gastric Bypass: A 5-Year Prospective Study. Obes Surg. 2008;18(6):648-651. [Crossref]