Sağlık Çalışanlarında Presenteizm (İşte Varolamama) ve İş Performansı (Görev Performansı / Bağlamsal Performans) Üzerindeki Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 25 Sayı: 1, 7 - 13, 01.03.2022

Emine Tuğba Şahin Aysun Kanbur

https://doi.org/10.54614/JANHS.2022.872792

Cited By: 1

Öz

Amaç: Araştırmanın amacı presenteizmin iş performansı (görev performansı ve bağlamsal performans) üzerindeki etkisinin değerlendirilmesidir.

Yöntemler: Araştırma, gerekli izinler alınarak Kastamonu Dr. Münif İslamoğlu Devlet Hastanesi bünyesinde çalışan hekim ve hemşirelerin katılımı ile yürütülmüştür. Araştırma verilerinin toplanmasında anket tekniğinden yararlanılmıştır. Anketin oluşturulmasında katılımcıların presenteizm yönelimlerini belirlemek amacıyla “Stanford Presenteizm Ölçeği (SPS-6)” ve katılımcıların iş performanslarını belirlemek üzere ise “İş Performansı Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma hipotezleri korelasyon analizi ve regresyon analizinden yararlanılarak test edilmiştir.

Bulgular: Elde edilen bulgular presenteizm (işte varolamama) ve iş performansı üzerindeki etkisini görev performansı ve bağlamsal performans açısından ortaya koymaktadır. Beklenilenin aksine araştırmaya konu olan örneklemde presenteizmin iş performansı ve boyutları olarak görev performansı ve bağlamsal performans üzerinde anlamlı ve pozitif etkisi olduğu tespit edilmiştir.

Sonuç: Presenteizm ve performans ilişkisinin çok yönlü ve karmaşık yapısı içerisinde bu araştırmadan elde edilen bulgular presenteizmin iş performansı üzerindeki pozitif etkisini vurgulayan niteliktedir. Presenteizm ile performans arasındaki pozitif yönlü ilişki presenteizmin bir problem olarak ele alınması gerçeğini ortadan kaldırmamalıdır.

Anahtar Kelimeler

Presenteizm, iş performansı, görev performansı, bağlamsal performans

Presenteeism in Healthcare Professionals and its Effect on Job Performance (Contextual Performance / Task Performance)

Öz

Objective: The purpose of the research is to evaluate the effect of presenteeism on job performance (task performance and contextual performance).

Methods: The research is conducted with the involvement of doctors and nurses working in Kastamonu Dr. Münif İslamoğlu State Hospital with getting the required permissions. For collecting the data of the research, questionnaire technique is used. In the questionnaire, “Stanford Presenteeism Scale (SPS-6)” is used to identify the presenteeism tendency of the participants. Furthermore, “Job Performance Scale” is used to determine their job performance. The hypotheses of the research were tested with correlation analysis and regression analysis.

Results: The findings reveal the effect of presenteeism on job performance in terms of task performance and contextual performance. Contrary to what was expected, it was determined that presenteeism had a significant and positive effect on job performance and task performance and contextual performance as its dimensions in the sample subject to the study.

Conclusion: Within the versatile and complex structure of the relationship between presenteeism and performance, the findings obtained from this research emphasize the positive effect of presenteeism on job performance. The positive relationship between presenteeism and performance should not eliminate the fact that presenteeism is treated as a problem.

Anahtar Kelimeler

Presenteeism, job performance, task performance, contexual performance

Kaynakça

• 1. Çiftçi B. İşte Var Ol(Ama)ma Sorunu ve İşletmelerin Uygulayabileceği Çözüm Önerileri. Çalışma ve Toplum. 2010;1:153-174.
• 2. Seçkin Aİ, Çakmak YY. Presenteizm ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki: Spor Genel Müdürlüğü Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Bus Manag Studies Int J. 2019;7(4):1291-1310. [Crossref]
• 3. Lowe GS. Here in Body, Absent in Productivity. Canadian HR Reporter - The National Journal of Human Resource Management, 2002; December 2.
• 4. İşcan ÖF, Moç T. Çalışanların Presenteizm (İşte Sözde Var Olma) Davranışlarının İşe Yabancılaşmalarına Etkisi: Bir Kamu Kurumu Örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi. 2018;10(3):379-402. [Crossref]
• 5. Kaplanseren S, Nart S. Psikolojik Güçlendirme ve Presenteeism İlişkisinde Örgütsel İletişimin Aracılık Etkisi: Y Kuşağı Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi. 2020;18(38):913-941. [Crossref]
• 6. Demirbulat Ö, Bozok D. Presenteeism (İşte Varolamama) ile Yaşam Doyumu, Fiziksel ve Ruhsal İyilik Halinin Etkileşimine Yönelik Seyahat Acentası İşgörenleri Üzerinde Bir Araştırma. KMUSEKAD. 2015;16(27):7-13.
• 7. Gilbreath B, Karimi L. Supervisor Behavior and Employee Presenteeism. IJHCS. 2012;7(1):114-131.
• 8. Yalım D. Hastayız Yine de Ofisteyiz: İnsan Kaynaklarında Yeni Eğilimler. İstanbul: Hayat Yayıncılık, 2005.
• 9. Hansen CD, Andersen JH. Going Ill To Work-What Personal Circumstances, Attitudes and Work-Related Factors are Associated with Sickness Presenteeism? Soc Sci Med. 2008;67(6):956-964. [Crossref]
• 10. Firns I, Travaglione A, O’Neill G. Absenteeism in Times of Rapid Organizational Change. Strategic Change. 2006;15:113-128. [Crossref]
• 11. Schultz AB, Chen CY, Edington DW. The Cost and Impact of Health Conditions on Presenteeism to Employers. Pharmacoeconomics.2009;27(5):365-378. [Crossref]
• 12. Çiçeklioğlu H, Taşlıyan M. Eğitim Kurumu Çalışanlarının Presenteeism (İşte Var Olamama) Algılarının Performanslarına Olan Etkisi ve Sosyo-Demografik Özellikler Açısından İncelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi. 2019;14(20):22-53. [Crossref]
• 13. Baker-McClearn D, Greasley K, Dale J, Griffith F. Absence Management and Presenteeism: The Pressures on Employees to Attend Work and The Impact of Attendance on Performance. Hum Resour Manag J. 2010;20(3):311-328. [Crossref]
• 14. Doğan H. Örgütsel Adalet Algısı ile İş Performansı Arasındaki İlişki. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2018;20(2):26-45.
• 15. Borman WC, Motowidlo SJ. Expanding the Criterion Domain to Include Elements of Contextual Performance. In N. Schmitt & W.C. Borman (Eds.), Personnel Selection in Organizations. San Francisco, Ca: Jossey Bass, 1993.
• 16. Ünlü O, Yürür Ş. Duygusal Emek, Duygusal Tükenme ve Görev/Bağlamsal Performans İlişkisi: Yalova’da Hizmet Sektörü Çalışanları ile Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2011;37:183-207.
• 17. Akbaş Tuna, A. Örgütsel Kısıtların Görev Performansı ve Bağlamsal Performans Üzerindeki Etkisinde Örgütsel Özdeşleşmenin Aracılık Rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi. 2020;12(2):1834-1847. [Crossref]
• 18. Özer E, Özdoğan ON. Personel Güçlendirmenin İşgörenlerin İş Performansına Etkisi: Afyonkarahisar Örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi. 2019;11(2):1205-1224. [Crossref]
• 19. Gök S, Akgemci̇ T. Farklı İnançlara Sahip Çalışanlar Açısından Çalışma Ahlâkı Değerlerinin İş Performansı Üzerindeki Etkisi. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi. 2020;6(1):41-60. [Crossref]
• 20. Demirbilek İ, Karabay ME, Görmüş İ. Türk Sigorta Şirketlerinde Çalışanların Proaktif Kişilik Özelliklerinin Bağlamsal ve Görev Performanslarına Etkisinin Araştırılması. IJER. 2020;28:101-117. [Crossref]
• 21. Jawahar JIM, Carr D. Conscientiousness and Contextual Performance. J Manag Psychol. 2007;22(4):330-349. [Crossref]
• 22. Fisher GB, Hartel CE. Evidence for Crossvergence in the Perception of Task and Contextual Performance: A Study of Western Expatriates Working in Thailand. Cross Cultural Management: An International Journal. 2004;11(2):3-15. [Crossref]
• 23. Eugene FSR, Alvarez K, Thompson LF. The Construct Validity of Conceptual and Operational Definitions of Contextual Performance and Related Constructs. Hum Resour Manag J. 2009;19:104-116. [Crossref]
• 24. Mohammed S, Mathieu JE, Bartlett AL. Technical-Administrative Task Performance, Leadership Task Performance, and Contextual Performance: Considering The Influence of Team-and Task-Related Composition Variables. J Organ Behav. 2002;23(7):795-814. [Crossref]
• 25. Borman WC. The Concept of Organizational Citizenship. Curr Dir Psychol Sci. 2004;13(6):238-241. [Crossref]
• 26. Motowidlo SJ, Borman WC, Schmit MJ. A Theory of Individual Differences in Task and Contextual Performance. Human Performance. 1997;10(2):71-83. [Crossref]
• 27. Aslan M, Doğan S. Dışsal Motivasyon, İçsel Motivasyon ve Performans Etkileşimine Kuramsal Bir Bakış. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi. 2020;11(26):291-301.
• 28. Schaufeli W, Salanova M, Gonzalez-Roma V, Bakker AB. The Measurement of Engagement and Burnout: A Two Sample Confirmatory Factor Analytic Approach. The Journal of Happiness Studies. 2002;3:71-92. [Crossref]
• 29. Bakker AB, Demerouti E. Towards a Model of Work Engagement. Career Development International. 2008;13(3):209-223. [Crossref]
• 30. Sonnentag S. Recovery, Work Engagement, and Proactive Behavior: A New Look at the Interface between Nonwork and Work. J Appl Psychol. 2003;88(3):518-528. [Crossref]
• 31. Eyiusta MC. İşgörenlerin Güçlendirme Algılarının Sorumluluk Üstlenme Davranışları Üzerindeki Etkisi: İşe Adanmışlık ve İş Tatmini Değişkenlerinin Aracılık Rolü. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2015;43:68-78.
• 32. Schaufeli BW, Taris WT, Rhenen VW. Workaholism, Burnout, and Work Engagement: Three of a Kind or Three Different Kinds of Employee Well-Being? Applied Psychology: An International Review.2008;57(2):173-203. [Crossref]
• 33. Kanbur E, Kanbur A. Presenteizm ile İşe Adanmışlık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Eurasian Conference on Language & Social Sciences, Antalya, 2018.
• 34. Pilette PC. Presenteeism in Nursing: A Clear and Present Danger to Productivity. J Nurs Admin. 2005;35(6):300-303. [Crossref]
• 35. Ferreira AI, Martinez LF. Presenteeism and Burnout among Teachers in Public and Private Portuguese Elementary Schools. IJMHR. 2012;23(20):4380-4390. [Crossref]
• 36. Çoban Ö, Harman S. Presenteeism: Nedenleri, Yarattığı Örgütsel Sorunlar ve Çözüm Önerileri Üzerine Bir Alanyazın Taraması. Selçuk Üniversitesi, İİBF Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi.2012;12:157-178.
• 37. Demirgil Z, Mücevher HM. Meslek Yüksekokullarında Presenteeism: İdari ve Akademik Personel Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz. MAKU SOBED. 2017;9(21):237-253. [Crossref]
• 38. Yılmaz GY, Günay G. Presenteeism ve İş Stresinin Çalışan Performansına Etkisi: Tekstil Sektöründe Bir Uygulama. SSRJ. 2020;9(1):91-106.
• 39. Shan G, Wang S, Wang W, Guo S, Li Y. Presenteeism in Nurses: Prevalence, Consequences, and Causes From the Perspectives of Nurses and Chief Nurses. Front Psychiatry. 2021;11:1-10. [Crossref]
• 40. Wada K, Arakida M, Watanabe R, Negishi M, Sato J, Tsutsumi A. The Economic Impact of Loss of Performance due to Absenteeism and Presenteeism Caused by Depressive Symptoms and Comorbid Health Conditions among Japanese Workers. Ind Health.2013;51(5):482-489. [Crossref]
• 41. Cooper CL, Lu L. Presenteeism at Work. New York: Cambridge University Press, 2018. [Crossref]
• 42. Giæver F, Lohmann-Lafrenz S, Lovseth LT. Why Hospital Physicians Attend Work While İll? The Spiralling Effect of Positive and Negative Factors. BMC Health Serv Res. 2016;16:548. [Crossref]
• 43. Karanika-Murray M, Pontes HM, Griffiths MD, Biron C. Sickness Presenteeism Determines Job Satisfaction via Affective-Motivational States. Soc Sci Med. 2015;139:100-106. [Crossref]
• 44. Krejcie RV, Morgan DW. Determining Sample Size for Research Activities. Educ Psychol Meas. 1970;30:607-610. [Crossref]
• 45. Koopman C, Pelletier KR, Murray JF, Sharda CE, Berger ML, Turpin RS, Hackleman P, Gibson P, Holmes DM, Bendel T. Stanford Presenteeism Scale: Health Status and Employee Productivity. J Occup Environ Med. 2002;44(1):1-12. [Crossref]
• 46. Baysal Aİ, Baysal G, Aksu G, Aksu G. Presenteeism (İşte Varolmama Sorunu) ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki: Adnan Menderes Üniversitesi Akademik Personeli Üzerinde Bir Uygulama. Electronic Journal of Vocational Colleges. 2014; Özel Sayı, 134-52.
• 47. Bağcı Z. Çalışanların İş Doyumunun Görev ve Bağlamsal Performansları Üzerindeki Etkisi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 2014;24:58-72.
• 48. Goodman SA, Svyantek DJ. Person-Organization Fit and Contextual Performance: Do Shared Values Matter. J Vocat Behav. 1999;55:254-75. [Crossref]
• 49. Güneş S, Bayer N, Bulut S. Hemşirelerde Presenteeism Davranışı: Bir Özel Hastane Örneği. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;4(3):199-207. [Crossref]
• 50. Aslan M, Ulupınar F. Hemşirelikte bakım kalitesi ve hasta güvenliği için bir tehlike: İşte var olamama. HEAD. 2020;17(3):267-272.
• 51. Nwosu A, Ossai E, Onwuasoigwe O, Ezeigweneme M, Okpamen J. Burnout and presenteeism among healthcare workers in Nigeria: Implications for patient care, occupational health and workforce productivity. J Public Health Res. 2021;10(1):1900-1907. [Crossref]
• 52. Kandemir A, Şahin B. Determining the level and cost of sickness presenteeism among hospital staff in Turkey. Int J Occup Saf Ergon. 2017;23(4):501-509. [Crossref]
• 53. Çiçeklioğlu H, Taşlıyan M. Eğitim Kurumu Çalışanlarının Presenteeism (İşte Var Olamama) Algılarının Performanslarına Olan Etkisi ve Sosyo-Demografik Özellikler Açısından İncelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi. 2019;14(20):22-53. [Crossref]
• 54. Yılmaz GY, Günay G. Presenteeism ve İş Stresinin Çalışan Performansına Etkisi: Tekstil Sektöründe Bir Uygulama. Social Sciences Research Journal. 2020;9(1):91-106.
• 55. Tangchareonsamut J, Wongrathanandha C, Khamsee S, Aekplakorn,W. Association of work performance with absenteeism and presenteeism among support workers in a medical school hospital, Thailand. Journal of Health Research. 2021; EarlyCite. [Crossref]
• 56. Yalçın B, Sürgevil-Dalkılıç O. İş Yerinde Var Ol (ma) ma (Presenteeism) Durumuna İlişkin Kavramsal Bir İnceleme. Yönetim ve Organizasyon Araştırmaları Dergisi. 2020;5(2):31-56. [Crossref]
• 57. Bakan İ, Doğan İF, Yılmaz YS, Oğuz M. Sağlık Personellerinde Presenteism Algısının Stres ve Performans Üzerindeki Etkisi: Bir Alan Araştırması. The Journal of Academic Social Science Studies. 2018;66:373-386. [Crossref]
• 58. Karanika-Murray M, Biron C. The health-performance framework of presenteeism: Towards understanding an adaptive behaviour. Human Relations. 2020;73(2):242-261. [Crossref]
• 59. Martinez LF, Ferreira AI. Sick at Work: Presenteeism among Nurses in A Portuguese Public Hospital. Stress and Health. 2012;28:297-304.