0-6 Yaş Psikososyal Gelişim Dönemi Tutumları Ölçeği’nin Geliştirilmesi ve Eğitim Müdahalesiyle Ölçeğin İlk Uygulaması

Yıl 2022, Cilt: 25 Sayı: 2, 95 - 100, 30.06.2022

Ayşegül Dönmez Esra Engin Gülseren Keskin Zehra Baykal Akmeşe Tuğba Durmuş

https://doi.org/10.5152/JANHS.2022.911136

Öz

Amaç: Bu araştırmada amaç 0-6 Yaş Psikososyal Gelişim Dönemi Tutumları Ölçeği’nin (0-6 PGDTÖ) geliştirilmesi ve eğitim müdahalesiyle ölçeğin ilk uygulamasını yapmaktır.

Yöntemler: Araştırma metodolojik ve girişimsel bir araştırmadır. Ölçek araştırmacılar tarafından geliştirilmiştir. İzmir ilinde hizmet veren iki ana okul öğrencilerinin annelerine ölçek uygulanmıştır
(n=151). Ölçeğin zamana karşı değişmezliğini ölçmek için ölçek 30 anneye yeniden uygulanmıştır. Etik kurul, araştırma yeri ve araştırmaya katılmayı kabul eden bireylerden izin alındıktan sonra,
eğitim öncesi veri toplama araçları uygulanmıştır. Eğitim sonrası ölçekler yeniden uygulanmıştır.

Bulgular: Ölçeğin geçerlilik çalışması için içerik geçerliliği yöntemi uygulanmıştır. Uzman görüşleri arasında fark olmadığı saptanmıştır (P=,810). Ölçeğin güvenirlik çalışması aşamasında, ölçekte yer alan 30 maddenin toplam puan korelasyonları incelenmiş olup, 0,20 korelasyon sınırının altında olan maddeler ölçekten çıkarılmıştır. Ölçek bu hali ile 18 maddede bırakılmıştır. Ölçeğin iç tutarlılık analizlerinde ise Cronbach Alpha değeri 0,74 olarak bulunmuştur, bu doğrultuda ölçeğin kabul edilebilir düzeyde iç tutarlılık gösterdiği saptanmıştır. Ölçeğin zamana karşı değişmezliği için test-tekrar test arasındaki ilişki anlamlı (P=,000) bulunmuştur. Eğitim sonrası 0-6 PGDTÖ puan ortalaması yükselmiştir.

Sonuç: Ölçek Türk toplumu için geçerli ve güvenilir bir ölçektir. Annelerin eğitim sonrası 0-6 PGDTÖ puan ortalaması yükselmiştir

Anahtar Kelimeler

Çocuk, eğitim, anne, psikososyal gelişim

Development of the 0-6 Years Old Psychosocial Development Attitudes Scale and the First Application of the Scale Through Educational Intervention

Öz

Objective: The aim of this study was to develop the 0-6 Age Psychosocial Development Period Attitudes Scale and to make the first application of the scale with an educational intervention.

Methods: This is a methodological and educational intervention study. The scale was developed by the researchers. The scale was first administered to 151 mothers of children who were attending 2 kindergartens in the province of İzmir (n=151). The scale was then administered to 30 mothers to measure the invariance of the scale against time. After Ethical Committee approval was taken and the necessary permissions were taken from the institution the study was performed in and from the investigators, the scales were administered before education and again after education.

Results: Content validity was used to determine the validity of the scale. No differences were found between the opinions of the experts (P=.810). During the reliability study of the scale, the
total score correlations of the 30 items on the scale were examined, and the items that were below the .20 correlation limit were removed from the scale. This left the scale with 18 items. The
internal consistency analyses of the scale determined a Cronbach’s alpha value of 0.74, an acceptable level of internal consistency. A significant relationship between the test–retest (P=.000) was
found for the invariance of the scale against time. The mean PDPAS score rose after the training.

Conclusion: This scale is a valid and reliable scale for Turkish society. The mean scale score rose after the training.

Anahtar Kelimeler

Child, education, mother, psychosocial development

Kaynakça

• 1. Bilge A, Engin E, Keskin G, Akmeşe ZB, Siviloğlu T. Büyüyorum, Çocuk Büyütürken Büyüklere Öneriler. İstanbul Tıp Kitabevi; 2014.
• 2. Senemoğlu N. Gelişim Öğrenme ve Öğretim. Gazi Kitabevi; 2002.
• 3. Yılmaz E, Balat GU. Okul öncesi dönemdeki çocukların annelerinin çocuk yetiştirme tutumları ile ebeveyn öz yeterlilik algılarının incelenmesi. Educ Sci. 2014;9(4):394-402.
• 4. Aksoy AB, Tatlı S. Okul öncesi dönem çocuğu olan babaların çocuklarıyla olan ilişkileri ile babalık rolü algıları arasındaki ilişkinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. ÇAKÜ SBED. 2019;10(1):1-22.
• 5. Telli AA, Özkan H. 3-6 yaş grubu çocuğu olan babaların babalık rolü algısı ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. J Dr Behcet Uz Child Hosp. 2016;6(2):127-134.
• 6. Eylem TÜ. İç göç deneyimi, yerleşim yeri, cinsiyet ve eğitim düzeyi açısından algılanan anababalık. Ank Univ Eğitim Bilimleri Fak Derg. 2019;52(3):713-736.
• 7. Akosmanoğlu E, Bedel A. Okul öncesi eğitim programı ile bütünleştirilmiş aile destek eğitim rehberliğinin (OBADER) annelerin çocuklarına karşı tutumlarına etkisinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi. 2021;5(1):44-65. [CrossRef]
• 8. Teke E, Yılmaz E, Sürücü A. İlkokul öğrencilerinin algıladıkları anne baba tutumları ile sosyal kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. The J Int Ling Soc Educ Sci. 2020;6(1):24-38 . [CrossRef]
• 9. Şanlı D, Öztürk C. Anne babaların çocuk yetiştirme tutumları ve tutumlar üzerine kültürün etkisi. DEUHFED. 2015;8(4):240-246.
• 10. Deniz M, Kapıcıoğlu S, Yüksel B, Özbağır Tİ, Erus SM. Ergenlerde saldırganlık ve sosyal beceri davranışlarının yordayıcısı olarak anne baba tutumları. YSBED. 2018;2(1):1-11.
• 11. Newman J, Gozu H, Guan S, Lee JE, Li X, Sasaki Y. Relationship between maternal parenting style and high school achievement and self–esteem in China, Turkey and USA. J Comp Fam Stud. 2015;46(2):265-288. [CrossRef]
• 12. Kösterelioğlu İ. Effects of parenting style on students' achievement goal orientation: A study on high school students. Educ Policy Anal Strateg Res. 2018;13(4):91-107. [CrossRef]
• 13. Alabay E. Okul öncesi dönem çocuğu olan ebeveynlerin ebeveynlik tutumlarının incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi. 2017;1(2):156-174. [CrossRef]
• 14. Çekiç A, Türk F, Buğa A, Hamamcı Z. Alabama Ebeveyn Davranışları Ölçeği`nin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 2018;17(66):728-743.
• 15. Özyürek A. Okul öncesi çocuğa sahip anne-babalara yönelik “çocuk yetiştirmeye ilişkin anne-baba görüşleri ölçeği” ve “anne-baba tutum ölçeği” geliştirme çalışması. IJECES. 2017;2(1):26-38.
• 16. Dirik G, Yorulmaz O, Karancı AN. Çocukluk dönemi ebeveyn tutumlarının değerlendirilmesi: Kısaltılmış algılanan ebeveyn tutumları-çocuk formu. Türk Psikiyatri Dergisi. 2015;26(2):123-130.
• 17. Karababa A. Çok boyutlu ebeveynlik stillerini değerlendirme ölçeği’nin (ÇESDÖ) (ebeveyn formu) Türkçeye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2019;46(46):108-131. [CrossRef]
• 18. Tavşancıl E. Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Nobel Yayınevi; 2005.
• 19. McNeish D. Thanks coefficient alpha, we’ll take it from here. Psychol Methods. 2018;23(3):412-433. [CrossRef]
• 20. Ögel K, Karadayı G, Şenyuva G, Kanoğlu H. Ergenler için ruhsal sorunlar tarama ölçeği’nin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Düşünen Adam J Psychiatry Neurol Sci. 2012;25:8-16.
• 21. Ajilchi B, Borjali A, Janbozorgi M. The impact of a parenting skills training program on stressed mothers and their children’s selfesteem level. Procedia Soc Behav Sci. 2011;30:316-326. [CrossRef]
• 22. Özyürek A. Anne-baba çocuk yetiştirme tutumları ve üç farklı ölçek geliştirme çalışması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2018;22(2):659-676.
• 23. Pekşen Süslü DP. A study on self-esteem, mother, father, and peer relations as predictors of cyberbullying and cyber-victimization in high school students. J Hum Sci. 2018;15(2):1381-1393. [CrossRef]
• 24. Kol S. The effects of the parenting styles on social skills of children aged 5-6. Malays Online J Educ Sci. 2018;4(2):49-58.
• 25. Küçükturan G. Anne baba tutum ölçeği. Eurasian J Educ Res. 2005;19:238-250.
• 26. Özdemir H, Rezaki M. Depresyon saptanmasında genel sağlık anketi-12. Türk Psikiyatri Dergisi. 2007;18(1):13-21.
• 27. Bennett IM, Schott W, Krutikova S, Behrman JR. Maternal mental health, and child growth and development, in four low-income and middle-income countries. J Epidemiol Community Health. 2016;70(2):168-173. [CrossRef]
• 28. Wildová R, Kropáčková J. Early childhood pre-reading literacy development. Procedia Soc Behav Sci. 2015;191:878-883. [CrossRef]
• 29. Bertan M, Haznedaroğlu D, Koln P, Yurdakök K, Güçiz BD. Ülkemizde erken çocukluk gelişimine ilişkin yapılan çalışmaların derlenmesi (2000-2007). Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi. 2009;52:1-8.
• 30. Abazaoğlu İ. Okul öncesi öğretmenliğine ilişkin genel bir bakış. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. 2015;4(1):2146-2199.
• 31. Derman MT, Başal HA. Cumhuriyetin ilanından günümüze Türkiye’de okul öncesi eğitim ve ilköğretimde niceliksel ve niteliksel gelişmeler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2010;3(11):20-25.
• 32. Peet ED, McCoy DC, Danaei G, et al. Early childhood development and schooling attainment: Longitudinal evidence from British, Finnish and Philippine birth cohorts. PLoS ONE. 2015;10(9):e0137219. [CrossRef]