Klinik Araştırma
BibTex RIS Kaynak Göster

Investigation of Ergonomic Risks That Nurses are Exposed to in the Working Environment

Yıl 2022, Cilt: 25 Sayı: 3, 126 - 131, 30.09.2022
https://doi.org/10.5152/JANHS.2022.764405

Öz

Objective: This research was conducted to determine the ergonomic risks that nurses are
exposed to in the working environment.

Methods: The research was conducted in a state hospital between December 2019 and February
2020. Data were collected from 144 nurses working in a state hospital. Introductory features form
consisting of 13 questions and ergonomic risks form consisting of 42 questions were used in data
collection.

Results: It was determined that more than half of the nurses used non-ergonomic postures during patient care activities, 96.5% stood for a long time during working hours, and 22.2% had a
musculoskeletal disease. Especially in the 30-39 age group and in women, the presence of musculoskeletal system disease was detected. It was found that the rate of low back pain in nurses
working in the intensive care unit was higher than those working in other units.

Conclusion: It has been determined that long-term working hours and challenging working conditions in nurses cause many health problems. Providing ergonomics training at regular intervals,
regular health checks and making arrangements in the workplace according to ergonomic principles are the measures that can be taken to protect the health of nurses.

Kaynakça

  • 1. Kurtay KG, Gökmen Y, Dağıstanlı HA, Topaklı RS. Askeri ergonomi çalışmaları için literatür taraması. Int J Eng Res Dev. 2021;13(3):58-74. [CrossRef]
  • 2. Akpınar T, Çakmakkaya BY, Batur N. Ofis çalışanlarının sağlığının korunmasında çözüm önerisi olarak ergonomi bilimi. Balkan Yakın Doğu Sosyal Bilimler Derg. 2018;4(2):76-98.
  • 3. İlçe A. Yoğun Bakım ünitesinde ergonomik faktörlerin bakıma etkileri. Turk Klin Intern Med Nurs-Spec Top. 2009;5(3):57-63.
  • 4. Özel N. Hemşirelerin çalışma ortamında ergonomi kurallarına uyumun belirlenmesi. Tez Marmara Univ. 2005.
  • 5. Parlar S. Sağlık çalışanlarında göz ardı edilen bir durum: Sağlıklı çalışma ortamı. TSK Koruyucu Hekimlik Bul. 2008;7(6):547-554.
  • 6. International Council of Nurses. Position statements. Occupational Health and Safety for Nurses. https://www.icn.ch (Erişim Tarihi: 15.02.2020).
  • 7. Rosa D, Terzoni S, Dellafiore F, Destrebecq A. Systematic review of shift work and nurses’ health. Occup Med (Lond). 2019;69(4):237-243. [CrossRef]
  • 8. Reed LF, Battistutta D, Young J, Newman B. Prevalence and risk factors for foot and ankle musculoskeletal disorders experienced by nurses. BMC Musculoskelet Disord. 2014;15(1):196. [CrossRef]
  • 9. Saygun M. Sağlık çalışanlarında iş sağlığı ve güvenliği sorunları. TAF Prev Med Bull. 2012;11(4):373-382. [CrossRef]
  • 10. Papadopoli R, Bianco A, Pepe D, Pileggi C, Pavia M. Sharps and needle-stick injuries among medical residents and health care professional students: pattern and reporting in Italy-A cross-sectional analytical study. Occup Environ Med. 2019;76(10):739-745. [CrossRef]
  • 11. Aras D, Uskun E. Hemşirelerin çalışma ortamı riskleri ve yaşam kalitesi ile ilişkisi. Tıp Araştırmaları Derg. 2015;13(2):62-69.
  • 12. İnce BS. Hemşire güvenliği: Çalışma ortamı ve riskler. Ege Univ Hemşirelik Fak Derg. 2008;24(3):61-71.
  • 13. Tainter CR, Levine AR, Quraishi SA, et al. Noise levels in surgical ICUs are consistently above recommended standards. Crit Care Med. 2016;44(1):147-152. [CrossRef]
  • 14. Yazıcı SÖ, Kalaycı I. Hemşirelerin çalışma ortam ve koşullarının değerlendirilmesi. Mühendislik Bilimleri Tasarım Derg. 2015;3(3):379-383.
  • 15. Clari M, Garzaro G, Maso MD, et al. Upper limb work-related musculoskeletal disorders in operating room nurses: A multicenter crosssectional study. J Environ Public Health. 2019;16(16):2844.
  • 16. Çağlayan Ç, Etiler N. Türkiye’de kadın işçilerin mesleksel sağlığı. Mesleki Sağlık Güvenlik Derg. 2015;9(33):23-31.
  • 17. Dıraçoğlu D. Sağlık personelinde kas-iskelet sistemi ağrıları. Turk Klin J Med Sci. 2006;26(2):132-139.
  • 18. Kuo WY, Huang CC, Weng SF, et al. Higher migraine risk in health care professionals than in general population: A nationwide population based cohort study in Taiwan. J Headache Pain. 2015;16(1):102. [CrossRef]
  • 19. Smith DR, Mihashi M, Adachi Y, Koga H, Ishitake T. A detailed analysis of musculoskeletal disorder risk factors among Japanese nurses. J Saf Res. 2006;37(2):195-200. [CrossRef]
  • 20. Smedley J, Trevelyan F, Inskip H, Buckle P, Cooper C, Coggon D. Impact of ergonomic intervention on back pain among nurses. Scand J Work Environ Health. 2003;29(2):117-123. [CrossRef]
  • 21. Kurumatani N, Koda S, Nakagiri S, et al. The effects of frequently rotating shift work on sleep and the family life of hospital nurses. Ergonomics. 1994;37(6):995-1007. [CrossRef]
  • 22. Abdalkader RH, Hayajneh FA. Effect of night shift on nurses working in intensive care units at Jordan University hospital. Eur J Sci Res. 2008;23(1):70-86.
  • 23. Çalık KY, Aktaş S, Bulut HK, Anahar EÖ. Vardiyalı ve nöbet sistemi şeklindeki çalışma düzeninin hemşireler üzerine etkisi. Sağlık Bilimleri Meslekleri Derg. 2015;2(1):33-45.
  • 24. Wang Y, Xie J, Yang F, et al. The prevalence of primary headache disorders and their associated factors among nursing staff in North China. J Headache Pain. 2015;16(1):4. [CrossRef]
  • 25. Giv MD, Sani KG, Alizadeh M, Valinejadi A, Majdabadi HA. Evaluation of noise pollution level in the operating rooms of hospitals: a study in Iran. Interv Med Appl Sci. 2017;9(2):61-66. [CrossRef]
  • 26. Watson JA, Kinstler A, Vidonish WP, et al. Impact of noise on nurses in pediatric intensive care units. Am J Crit Care. 2015;24(5):377-384. [CrossRef]
  • 27. Dianat I, Sedghi A, Bagherzade J, Jafarabadi MA, Stedmon AW. Objective and subjective assessments of lighting in a hospital setting: Implications for health, safety and performance. Ergonomics. 2013;56(10):1535-1545.[CrossRef]
  • 28. Pınar R. Work-related musculoskeletal disorders in Turkish hospital nurses. Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2010;30(6):1869-1875. [CrossRef]
  • 29. Choobineh A, Movahed M, Tabatabaie SH, Kumashiro M. Perceived demands and musculoskeletal disorders in operating room nurses of Shiraz city hospitals. Ind Health. 2010;48(1):74-84. [CrossRef]
  • 30. Gül A, Üstündağ H, Kahraman B, Purisa S. Hemşirelerde kas i̇skelet ağrılarının değerlendirilmesi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi. 2014;1(1):1-10.
  • 31. Aydemir İ, Yaşar GY. Ergonomik tasarımın sağlık çalışanları ve hasta güvenliğine etkisi. Sağlık Hemşirelik Yönetimi Derg. 2016;3(3):174-184.
  • 32. Abolfotouh SM, Mahmoud K, Faraj K, Moammer G, ElSayed AE, Abolfotouh MA. Prevalence, consequences and predictors of low back pain among nurses in a tertiary care setting. Int Orthop. 2015;39(12):2439-2449. [CrossRef]
  • 33. Nourollahi M, Afshari D, Dianat I. Awkward trunk postures and their relationship with low back pain in hospital nurses. Work. 2018;59(3):317-323. [CrossRef]
  • 34. Botha WE, Bridger RS. Anthropometric variability, equipment usability and musculoskeletal pain in a group of nurses in the Western Cape. Appl Ergon. 1998;29(6):481-490. [CrossRef]
  • 35. Tinubu BM, Mbada CE, Oyeyemi AL, Fabunmi AA. Work-related musculoskeletal disorders among nurses in Ibadan, South-West Nigeria: A cross-sectional survey. BMC Musculoskelet Disord. 2010;11(1):12. [CrossRef]
  • 36. Güler T, Yıldız T, Önler E, Yıldız B, Gülcivan G. Hastane ergonomik koşullarının hemşirelerin mesleki kas i̇skelet sistemi rahatsızlıkları üzerine etkisi. International Anatolia Academic Online. 2017;3(1):1-7.
  • 37. Keyserling WM, Brouwer M, Silverstein BA. A checklist for evaluating ergonomic risk factors resulting from awkward postures of the legs, trunk and neck. Int J Ind Ergon. 1992;9(4):283-301. [CrossRef]
  • 38. Maul I, Läubli T, Klipstein A, Krueger H. Course of low back pain among nurses: A longitudinal study across eight years. Occup Environ Med. 2003;60(7):497-503. [CrossRef]
  • 39. Jang R, Karwowski W, Quesada PM, et al. Biomechanical evaluation of nursing tasks in a hospital setting. Ergonomics. 2007;50(11):1835-1855. [CrossRef]
  • 40. Ovayolu O, Ovayolu N, Genc M, Col-Araz N. Frequency and severity of low back pain in nurses working in intensive care units and influential factors. Pak J Med Sci. 2014;30(1):70-76. [CrossRef]
  • 41. Leblebicioğlu H, Bayraktar D, Khorshtd L, Sarıtaş N. Bir devlet hastanesinde çalışan hemşirelerde bel ağrısına bağlı fonksiyonel yetersizlik ve i̇lişkili faktörler. Uluslararası Hakemli Hemşirelik Araştırmaları Derg. 2018:61-81.
  • 42. Retsas A, Pinikahana J. Hemşireler arasında elle yapılan taşıma faaliyetleri ve yaralanmalar: Avustralya'da yapılan bir hastane çalışması. İleri Hemşirelik Derg. 2000;1(4):875-883.
  • 43. Ayaz S, Doğan R. Hemşirelerin egzersiz davranışları, öz yeterlilik düzeyleri ve i̇lişkili faktörler. Anadolu Hemşirelik Sağlık Bilimleri Derg. 2015;18(4):287-295.
  • 44. Sayılan AA, Öztekin SD. Ameliyathane hemşirelerinin vücut postürleri ve i̇lişkili faktörler. Gümüşhane Univ Sağlık Bilimleri Derg. 2018;7(1):23-27.
  • 45. Esin MN, Sezgin D. Yoğun bakım ortamında çalışan güvenliği: Yoğun bakım hemşirelerinin çalışma ortamı ve mesleki riskleri. Yoğun Bakım Hemşireliği Derg. 2012;16(1):14-20.
  • 46. Karaca ŞB, Aydın G. Yoğun bakım ve ameliyathane çalışanlarında kas i̇skelet sistem ağrıları. Ank Eğitim Araştırma Hastanesi Tıp Derg. 2019;52(3):196-200.
  • 47. Bjorvatn B, Pallesen S, Moen BE, Waage S, Kristoffersen ES. Migraine, tension-type headache and medication-over use headache in a large population of shift working nurses: a cross-sectional study in Norway. BMJ Open. 2018;8(11):e022403. [CrossRef]

Hemşirelerin Çalışma Ortamında Maruz Kaldıkları Ergonomik Risklerin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 25 Sayı: 3, 126 - 131, 30.09.2022
https://doi.org/10.5152/JANHS.2022.764405

Öz

Amaç: Bu araştırma, hemşirelerin çalışma ortamında maruz kaldıkları ergonomik risklerin
belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.

Yöntemler: Araştırma, Aralık 2019 – Şubat 2020 tarihleri arasında bir devlet hastanesinde yürütülmüştür. Veriler devlet hastanesinde çalışan 144 hemşireden toplanmıştır. Veri toplamada
55 sorudan oluşan “Tanıtıcı Özellik ve Ergonomik Riskler Formu” kullanılmıştır.

Bulgular: Hemşirelerin yarısından fazlasının hasta bakım faaliyetleri sırasında ergonomik olmayan duruşları kullandığı, %96,5’inin çalışma saatleri boyunca uzun süre ayakta kaldığı, %22,2’sinin
bir kas-iskelet sistemi hastalığına sahip olduğu ve özellikle 30-39 yaş grubunda ve kadınlarda
kas-iskelet sistemi hastalığı varlığı saptanmıştır. Yoğun bakım biriminde çalışan hemşirelerde bel
ağrısı görülme oranının diğer birimlerde çalışanlara göre daha yüksek olduğu bulunmuştur.

Sonuç: Hemşirelerde uzun süreli çalışma saatlerinin ve zorlayıcı çalışma koşullarının birçok sağlık
sorununa neden olduğu saptanmıştır. Düzenli aralıklarla ergonomi eğitimi verilmesi, düzenli sağlık kontrollerinin yapılması ve işyerinde ergonomik ilkelere göre düzenlemelerin yapılması hemşirelerin sağlığını korumak için alınabilecek önlemlerdir.

Kaynakça

  • 1. Kurtay KG, Gökmen Y, Dağıstanlı HA, Topaklı RS. Askeri ergonomi çalışmaları için literatür taraması. Int J Eng Res Dev. 2021;13(3):58-74. [CrossRef]
  • 2. Akpınar T, Çakmakkaya BY, Batur N. Ofis çalışanlarının sağlığının korunmasında çözüm önerisi olarak ergonomi bilimi. Balkan Yakın Doğu Sosyal Bilimler Derg. 2018;4(2):76-98.
  • 3. İlçe A. Yoğun Bakım ünitesinde ergonomik faktörlerin bakıma etkileri. Turk Klin Intern Med Nurs-Spec Top. 2009;5(3):57-63.
  • 4. Özel N. Hemşirelerin çalışma ortamında ergonomi kurallarına uyumun belirlenmesi. Tez Marmara Univ. 2005.
  • 5. Parlar S. Sağlık çalışanlarında göz ardı edilen bir durum: Sağlıklı çalışma ortamı. TSK Koruyucu Hekimlik Bul. 2008;7(6):547-554.
  • 6. International Council of Nurses. Position statements. Occupational Health and Safety for Nurses. https://www.icn.ch (Erişim Tarihi: 15.02.2020).
  • 7. Rosa D, Terzoni S, Dellafiore F, Destrebecq A. Systematic review of shift work and nurses’ health. Occup Med (Lond). 2019;69(4):237-243. [CrossRef]
  • 8. Reed LF, Battistutta D, Young J, Newman B. Prevalence and risk factors for foot and ankle musculoskeletal disorders experienced by nurses. BMC Musculoskelet Disord. 2014;15(1):196. [CrossRef]
  • 9. Saygun M. Sağlık çalışanlarında iş sağlığı ve güvenliği sorunları. TAF Prev Med Bull. 2012;11(4):373-382. [CrossRef]
  • 10. Papadopoli R, Bianco A, Pepe D, Pileggi C, Pavia M. Sharps and needle-stick injuries among medical residents and health care professional students: pattern and reporting in Italy-A cross-sectional analytical study. Occup Environ Med. 2019;76(10):739-745. [CrossRef]
  • 11. Aras D, Uskun E. Hemşirelerin çalışma ortamı riskleri ve yaşam kalitesi ile ilişkisi. Tıp Araştırmaları Derg. 2015;13(2):62-69.
  • 12. İnce BS. Hemşire güvenliği: Çalışma ortamı ve riskler. Ege Univ Hemşirelik Fak Derg. 2008;24(3):61-71.
  • 13. Tainter CR, Levine AR, Quraishi SA, et al. Noise levels in surgical ICUs are consistently above recommended standards. Crit Care Med. 2016;44(1):147-152. [CrossRef]
  • 14. Yazıcı SÖ, Kalaycı I. Hemşirelerin çalışma ortam ve koşullarının değerlendirilmesi. Mühendislik Bilimleri Tasarım Derg. 2015;3(3):379-383.
  • 15. Clari M, Garzaro G, Maso MD, et al. Upper limb work-related musculoskeletal disorders in operating room nurses: A multicenter crosssectional study. J Environ Public Health. 2019;16(16):2844.
  • 16. Çağlayan Ç, Etiler N. Türkiye’de kadın işçilerin mesleksel sağlığı. Mesleki Sağlık Güvenlik Derg. 2015;9(33):23-31.
  • 17. Dıraçoğlu D. Sağlık personelinde kas-iskelet sistemi ağrıları. Turk Klin J Med Sci. 2006;26(2):132-139.
  • 18. Kuo WY, Huang CC, Weng SF, et al. Higher migraine risk in health care professionals than in general population: A nationwide population based cohort study in Taiwan. J Headache Pain. 2015;16(1):102. [CrossRef]
  • 19. Smith DR, Mihashi M, Adachi Y, Koga H, Ishitake T. A detailed analysis of musculoskeletal disorder risk factors among Japanese nurses. J Saf Res. 2006;37(2):195-200. [CrossRef]
  • 20. Smedley J, Trevelyan F, Inskip H, Buckle P, Cooper C, Coggon D. Impact of ergonomic intervention on back pain among nurses. Scand J Work Environ Health. 2003;29(2):117-123. [CrossRef]
  • 21. Kurumatani N, Koda S, Nakagiri S, et al. The effects of frequently rotating shift work on sleep and the family life of hospital nurses. Ergonomics. 1994;37(6):995-1007. [CrossRef]
  • 22. Abdalkader RH, Hayajneh FA. Effect of night shift on nurses working in intensive care units at Jordan University hospital. Eur J Sci Res. 2008;23(1):70-86.
  • 23. Çalık KY, Aktaş S, Bulut HK, Anahar EÖ. Vardiyalı ve nöbet sistemi şeklindeki çalışma düzeninin hemşireler üzerine etkisi. Sağlık Bilimleri Meslekleri Derg. 2015;2(1):33-45.
  • 24. Wang Y, Xie J, Yang F, et al. The prevalence of primary headache disorders and their associated factors among nursing staff in North China. J Headache Pain. 2015;16(1):4. [CrossRef]
  • 25. Giv MD, Sani KG, Alizadeh M, Valinejadi A, Majdabadi HA. Evaluation of noise pollution level in the operating rooms of hospitals: a study in Iran. Interv Med Appl Sci. 2017;9(2):61-66. [CrossRef]
  • 26. Watson JA, Kinstler A, Vidonish WP, et al. Impact of noise on nurses in pediatric intensive care units. Am J Crit Care. 2015;24(5):377-384. [CrossRef]
  • 27. Dianat I, Sedghi A, Bagherzade J, Jafarabadi MA, Stedmon AW. Objective and subjective assessments of lighting in a hospital setting: Implications for health, safety and performance. Ergonomics. 2013;56(10):1535-1545.[CrossRef]
  • 28. Pınar R. Work-related musculoskeletal disorders in Turkish hospital nurses. Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2010;30(6):1869-1875. [CrossRef]
  • 29. Choobineh A, Movahed M, Tabatabaie SH, Kumashiro M. Perceived demands and musculoskeletal disorders in operating room nurses of Shiraz city hospitals. Ind Health. 2010;48(1):74-84. [CrossRef]
  • 30. Gül A, Üstündağ H, Kahraman B, Purisa S. Hemşirelerde kas i̇skelet ağrılarının değerlendirilmesi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi. 2014;1(1):1-10.
  • 31. Aydemir İ, Yaşar GY. Ergonomik tasarımın sağlık çalışanları ve hasta güvenliğine etkisi. Sağlık Hemşirelik Yönetimi Derg. 2016;3(3):174-184.
  • 32. Abolfotouh SM, Mahmoud K, Faraj K, Moammer G, ElSayed AE, Abolfotouh MA. Prevalence, consequences and predictors of low back pain among nurses in a tertiary care setting. Int Orthop. 2015;39(12):2439-2449. [CrossRef]
  • 33. Nourollahi M, Afshari D, Dianat I. Awkward trunk postures and their relationship with low back pain in hospital nurses. Work. 2018;59(3):317-323. [CrossRef]
  • 34. Botha WE, Bridger RS. Anthropometric variability, equipment usability and musculoskeletal pain in a group of nurses in the Western Cape. Appl Ergon. 1998;29(6):481-490. [CrossRef]
  • 35. Tinubu BM, Mbada CE, Oyeyemi AL, Fabunmi AA. Work-related musculoskeletal disorders among nurses in Ibadan, South-West Nigeria: A cross-sectional survey. BMC Musculoskelet Disord. 2010;11(1):12. [CrossRef]
  • 36. Güler T, Yıldız T, Önler E, Yıldız B, Gülcivan G. Hastane ergonomik koşullarının hemşirelerin mesleki kas i̇skelet sistemi rahatsızlıkları üzerine etkisi. International Anatolia Academic Online. 2017;3(1):1-7.
  • 37. Keyserling WM, Brouwer M, Silverstein BA. A checklist for evaluating ergonomic risk factors resulting from awkward postures of the legs, trunk and neck. Int J Ind Ergon. 1992;9(4):283-301. [CrossRef]
  • 38. Maul I, Läubli T, Klipstein A, Krueger H. Course of low back pain among nurses: A longitudinal study across eight years. Occup Environ Med. 2003;60(7):497-503. [CrossRef]
  • 39. Jang R, Karwowski W, Quesada PM, et al. Biomechanical evaluation of nursing tasks in a hospital setting. Ergonomics. 2007;50(11):1835-1855. [CrossRef]
  • 40. Ovayolu O, Ovayolu N, Genc M, Col-Araz N. Frequency and severity of low back pain in nurses working in intensive care units and influential factors. Pak J Med Sci. 2014;30(1):70-76. [CrossRef]
  • 41. Leblebicioğlu H, Bayraktar D, Khorshtd L, Sarıtaş N. Bir devlet hastanesinde çalışan hemşirelerde bel ağrısına bağlı fonksiyonel yetersizlik ve i̇lişkili faktörler. Uluslararası Hakemli Hemşirelik Araştırmaları Derg. 2018:61-81.
  • 42. Retsas A, Pinikahana J. Hemşireler arasında elle yapılan taşıma faaliyetleri ve yaralanmalar: Avustralya'da yapılan bir hastane çalışması. İleri Hemşirelik Derg. 2000;1(4):875-883.
  • 43. Ayaz S, Doğan R. Hemşirelerin egzersiz davranışları, öz yeterlilik düzeyleri ve i̇lişkili faktörler. Anadolu Hemşirelik Sağlık Bilimleri Derg. 2015;18(4):287-295.
  • 44. Sayılan AA, Öztekin SD. Ameliyathane hemşirelerinin vücut postürleri ve i̇lişkili faktörler. Gümüşhane Univ Sağlık Bilimleri Derg. 2018;7(1):23-27.
  • 45. Esin MN, Sezgin D. Yoğun bakım ortamında çalışan güvenliği: Yoğun bakım hemşirelerinin çalışma ortamı ve mesleki riskleri. Yoğun Bakım Hemşireliği Derg. 2012;16(1):14-20.
  • 46. Karaca ŞB, Aydın G. Yoğun bakım ve ameliyathane çalışanlarında kas i̇skelet sistem ağrıları. Ank Eğitim Araştırma Hastanesi Tıp Derg. 2019;52(3):196-200.
  • 47. Bjorvatn B, Pallesen S, Moen BE, Waage S, Kristoffersen ES. Migraine, tension-type headache and medication-over use headache in a large population of shift working nurses: a cross-sectional study in Norway. BMJ Open. 2018;8(11):e022403. [CrossRef]
Toplam 47 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Hemşirelik, Sağlık Kurumları Yönetimi
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Şeyma Turan Bu kişi benim 0000-0002-1008-6974

Leyla Khorshıd Bu kişi benim 0000-0001-7101-9014

Yayımlanma Tarihi 30 Eylül 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022 Cilt: 25 Sayı: 3

Kaynak Göster

AMA Turan Ş, Khorshıd L. Hemşirelerin Çalışma Ortamında Maruz Kaldıkları Ergonomik Risklerin İncelenmesi. Journal of Nursology. Eylül 2022;25(3):126-131. doi:10.5152/JANHS.2022.764405

31408