AFYONKARAHİSAR’IN NÜFUS COĞRAFYASI ÖZELLİKLERİ

Yıl 2020, , 401 - 426, 15.08.2020

Fatih Ayhan

https://doi.org/10.26809/joa.5.030

Öz

Afyonkarahisar, Ege Bölgesi’nin İç Batı Anadolu Bölümü’nde ve ulaşım açısından önemli bir kavşak noktasında yer almaktadır. Cumhuriyet Dönemi’nin ilk nüfus sayımının yapıldığı 1927 yılında Afyonkarahisar 258.743 kişilik nüfusuyla ülkenin en kalabalık 18. ili olurken 2019 yılına gelindiğinde nüfusu 729.483’e ulaşmış ancak ülke içinde 31. sıraya gerilemiştir. Oldukça dağlık bir yapıya sahip olan Afyonkarahisar ekonomik açıdan gelişimini istenen düzeyde sağlayamadığından dolayı başta İzmir ve çevresindeki iller ile İstanbul ve Ankara gibi büyükşehirlere göç vermiştir. Ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanan ilde 2019 yılı itibariyle nüfusun yaklaşık %40,2’si kırsal bölgede yaşamaktadır.

Bu çalışmada Afyonkarahisar ilinin nüfusuna ait bir takım özellikler nüfus coğrafyası kapsamında incelenmiştir. Bu kapsamda ilin sahip olduğu nüfusun Cumhuriyet Dönemi boyunca gelişimi, yıllar itibariyle artış hızları, kırsal - kentsel oranları, cinsiyet ve yaş yapısı, yaşanan göçler ve il içerisindeki dağılışı sayım yılları boyunca incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Afyonkarahisar, Nüfus, Yerleşme

THE FEATURES OF POPULATION GEOGRAPHY OF AFYONKARAHİSAR

Öz

Afyonkarahisar is located in the inner West Anatolian part of the Aegean region and at an important junction point in terms of transportation. In 1927, when the first census of the republican period was carried out, while Afyonkarahisar was the 18th most populous city in the country with a population of 258.743 people, by 2019, its population reached 729.483 but declined to 31st in the country. Afyonkarahisar, which has a very mountonious structure, Since it could not provide its economic development at the desired level, it send imigrants primarily to İzmir and its surrounding cities metropolitan cities such as İstanbul and Ankara. In the province, whose economy is based on agriculture and animal husbandry, approximately 40.2% of the population lives in rural areas as of 2019.In this study, some characteristics of the population of the city of Afyonkarahisar have been examined within the scope of population geography. In this context, development of the population of the province during the republic period, growth rates over the years, rural-urban rates, gender and age structure, migrations and thedistribution in the province was examined during the census years.

Anahtar Kelimeler

Afyonkarahisar, Population, Settlement

Kaynakça

• ALİAĞAOĞLU, A., 2004, Afyonkarahisar Şehir Coğrafyası, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya ABD, Ankara.
• Coğrafya Harita, www.cografyaharita.com (13.02.2020)
• ÇOBAN, A., 2016, Çorum’un Nüfus Coğrafyası Özellikleri, Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı:33, s. 410-438.
• DOĞAN, M., 2011, Mengen Havzası’nın Nüfus Gelişimi ve Sorunları, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Dergisi, Sayı:23, ss:19-23, İstanbul.
• DOĞAN, M., 2011, Türkiye’de Uygulanan Nüfus Politikalarına Genel Bakış, Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı:23, ss: 293-307.
• DOĞANAY, H., 1991, Türkiye’de İç Göçler ve Başlıca Sonuçları, Atatürk Ünv. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:2, Sayı:2, ss:139-149.
• DOĞANAY, H., 2014, Türkiye Beşeri Coğrafyası, Pegem Akademi, Ankara.
• DPT, (2008), Türkiye’de İç Göçler ve Göç Edenlerin Nitelikleri (1965-2000), Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Ankara.
• EMECEN, F., 1988, “Afyonkarahisar”, TDV İslam Ansiklopedisi, 1. Cilt, ss:443-446.
• HOŞGÖREN, Y., 1994, Türkiye’nin Gölleri, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı:29, ss:19-51.
• KARADEMİR, D., & DOĞAN, M., 2019, Suriyeli Mültecilerin Mekânsal Analizi: Şanlıurfa Örneği, Coğrafya Dergisi Journal of Geography, Sayı: 39, ss: 111-124.
• Meteoroloji Genel Müdürlüğü, www.mgm.gov.tr adresinden 19.01.2020 tarihinde ulaşılmıştır.
• ÖZDEMİR, M.A., & KERVANKIRAN, İ., 2012, Afyonkarahisar İlinin Turizm Gelişimi ve Çekicilikleri, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: XIV, Sayı:1, Haziran 2012, ss:123-142.
• ÖZGÜR, E. M., 1999, Türkiye Nüfusunun Yaş Yapısı, Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Sayı:7, ss:159-174, Ankara.
• Resmi Gazete, www.resmigazete.gov.tr adresinden 21.04.2020 tarihinde ulaşılmıştır.
• SERTKAYA DOĞAN, Ö., 2018, “Nüfus Coğrafyası” Beşeri ve Ekonomik Coğrafya, ss:27-55, Pegem Akademi, Ankara.
• ŞAHİN, C., 2016, Türkiye Nüfusu, Kanat M.H. (Ed), Türkiye Coğrafyası ve Jeopolitiği, Nobel Akademik Yayıncılık, ss:220-248.
• TAŞ, B., & YAKAR, M., 2009, Afyonkarahisar İlinde Yerleşmelerin Yükselti Basamaklarına Göre Dağılışı, Coğrafi Bilimler Dergisi, 7. Cilt, 2. Sayı, ss:145-161.
• TEPEALTI, F., 2019, Avrupa Birliği’ne Yönelik Türkiye Geçişli (Transit) Göç Hareketleri ve Türkiye’nin Düzensiz Göçle Mücadelesi, Doğu Coğrafya Dergisi, Haziran 2019, Sayı:41, ss: 125-140.
• TÜİK, (2019), Bitkisel Üretim İstatistikleri, www.tuik.gov.tr (02.03.2020)
• TÜİK, (2019), Nüfus İstatistikleri, www.tuik.gov.tr (13.03.2020)
• TÜİK, (2019), Hayvancılık İstatistikleri, www.tuik.gov.tr (21.02.2020)
• TÜMERTEKİN, E., & ÖZGÜÇ, N., 2009, Beşeri Coğrafya İnsan Kültür, Mekan, Çantay Kitap, İstanbul.
• UÇAR, H., 2007, Çevre Sorunları Açısından Afyonkarahisar, Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• YAZICI, H. & KOCA, N., & KÜRŞAT KOCA, M., 2010, Coğrafi Faktörlerin Mülki Yapılanma Üzerindeki Etkilerine Bir Örnek: Afyonkarahisar İli, Amme İdaresi Dergisi, Cilt:43, Sayı:3, ss: 109-124.
• YAKAR, M., & SARAÇLI, S., & YAZICI, H., 2010, Afyonkarahisar İlinde İller Arası Göçlerin Gelişmişlik Endeksleriyle Analizi, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı:24, ss:255-272.
• YAKAR, M., & YAZICI, H., 2009, Afyonkarahisar Kentinde Göçlerin Seçkinlik Yaklaşımı İle Analizi (1990-2000), SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:20, ss:155-172.
• YILMAZ, M., 2016, Türkiye’nin Değişen Nüfus Yapısı: Nedenler, Değişim, Sonuçlar ve Gelecek, Çantay Kitabevi, İstanbul.
• YÜCEŞAHİN, M., 1996, Türkiye’de İllere Göre Cinsiyet Oranları, Ankara Üniversitesi, Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Sayı:5, Ankara, S:267-290.