Integrated coastal zone plans and spatial planning relations, an evaluation of a case study on İzmit Bay and Bursa provinc

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 1 - 11, 24.02.2021

Burcu Değerli , Adem Erdem Erbaş

https://doi.org/10.26809/joa.6.1.01

Öz

Abstract
Coastal areas have always been an indispensable area for humankind due to the opportunities they offer. The sustainability
of the coastal areas, which have social and economic meanings for human activities, has been endangered as they are
exposed to huge pressures owing to the rapid depletion of resources. It is necessary to well-organized integrated coastal
zone management that adressess environmental, economic and social dimensions with a holistic approach as well as
spatial planning in order to sustainability of coastal areas. In this context, integrated coastal zone plans and spatial
planning relations in Turkey were evaluated through case study on Izmit Bay and Bursa Province within the frame
of principles of integrated coastal zone management as a comparative table. As a result of this study, it was seen that
decisions are developed only for the land sections, and there are no provisions regarding aquatic ecosystem and water
resources management for marine sections in the integrated coastal area plans of Izmit Bay and Bursa Province where
anthropogenic effects are intense. The awareness of the actors involved in the process should be provided first in order
to constitute a management model for consistence and coordination between institutions and administration that have
authority and responsibility in the coastal areas and the sectors in business on the coastal areas.

Anahtar Kelimeler

Coastal Zone Management,, Integrated Coastal Zone Plans, Spatial Plans

Bütünleşik kıyı alanları planları ve mekânsal planlama ilişkisi, İzmit Körfezi ve Bursa ili örneği üzerinden bir değerlendirme

Öz

Kıyı alanları, sunduğu fırsatlar ile insanoğlu için her zaman vazgeçilmez bir yer olmuştur. Beşeri faaliyetler için sosyal
ve ekonomik anlamlar içeren kıyı alanlarının, kaynakların hızla tüketilmesinden dolayı büyük baskılara maruz kalmış
ve sürdürülebilirlikleri tehlike altına girmiştir. Kıyı alanlarının sürdürülebilirliğinin sağlanabilmesi için mekânsal
planlamanın yanı sıra çevresel, ekonomik ve toplumsal boyutların holistik bir yaklaşımla ele alındığı, iyi organize edilmiş
bir bütünleşik kıyı alanları yönetimine de ihtiyaç duyulmaktadır. Bu bağlamda, çalışma kapsamında İzmit Körfezi ve Bursa
İli Bütünleşik Kıyı Alanları Planları üzerinden Türkiye’de bütünleşik kıyı alanları planları ve mekânsal planlama ilişkisi
bütünleşik kıyı alanları yönetimi ilkeleri çerçevesinde karşılaştırmalı bir tablo şeklinde değerlendirilmiştir. Bu çalışmanın
sonucunda antropojenik etkilerin yoğun yaşandığı İzmit Körfezi ve Bursa ili bütünleşik kıyı alanları planlarında, sadece
kara bölümleri için kararlar geliştirildiği, deniz bölümleri için sucul ekosistem ve su kaynakları yönetimine ilişkin
hükümlerin bulunmadığı görülmüştür. Kıyı alanlarında yetki ve sorumluluğu olan kurumlar ve idareler ile kıyıda faaliyet
gösteren sektörler arası uyum ve eşgüdüme yönelik yönetim modelinin oluşturulması için süreçte yer alan aktörlerin
öncelikle farkındalığı sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Kıyı Alanları Yönetimi,, Bütünleşik Kıyı Alanları Planları,, Spatial Plans

Kaynakça

• VRUPA BİRLİĞİ. (2014). Directive 2014/89/EU of The European Parliament and of The Council of 23 July 2014, Official Journal of the European Union. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32014L0089&from=EN adresinden alınmıştır. [28.09.2020]
• AVRUPA KOMİSYONU, ÇEVRE, NÜKLEER GÜVENLİK VE SİVİL KORUMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. (1999). Towards a European Integrated Coastal Zone Management (ICZM) Strategy: General Principles and Policy Options. Avrupa Komisyonu: Brüksel.
• BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, (1993). Report of The United Nations Conference on Environment and Development, Volume I. Birleşmiş Milletler: New York
• ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI, (2015a). Bursa İli Bütünleşik Kıyı Alanları Planı Plan Açıklama Raporu. Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü: Bursa https://webdosya.csb.gov.tr/db/mpgm/editordosya/file/BKAP/BURSA%20BKAP/BKAP_PLAN_ACIKLAMA_RAPORU.pdf adresinden alınmıştır. [Erişim tarihi: 20.09.2020]
• ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI. (2015b). Bursa İli Bütünleşik Kıyı Alanları Planı Plan Hükümleri. Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü: Bursa https://webdosya.csb.gov.tr/db/mpgm/editordosya/file/BKAP/BURSA%20BKAP/PLAN_HUKUMLERI.pdf adresinden alınmıştır. [Erişim tarihi: 20.09.2020]
• ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI. (2015c). Bursa İli Bütünleşik Kıyı Alanları Planı Plan Paftası. Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü: Bursa https://webdosya.csb.gov.tr/db/mpgm/editordosya/file/BKAP/BURSA%20BKAP/BURSA_BKAP_duzeltme_09_10_2015_BUTUNCUL_v02.jpg adresinden alınmıştır. [Erişim tarihi: 20.09.2020]
• ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI. (2015d). İzmit Körfezi Bütünleşik Kıyı Alanları Planı Plan Açıklama Raporu. Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü: İzmit https://webdosya.csb.gov.tr/db/mpgm/editordosya/file/BKAP/IZMIT%20KORFEZI%20(KOCAELI%20_YALOVA)/IKBKAP_AciklamaRaporu_v02.pdf adresinden alınmıştır. [Erişim tarihi: 20.09.2020]
• ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI. (2020a). https://mpgm.csb.gov.tr/kiyi-alanlarinda-yer-alan-faaliyetler-i-84352 adresinden alınmıştır. [Erişim tarihi: 08.09.2020]
• ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI. (2020b). İzmit Körfezi Bütünleşik Kıyı Alanları Planı Plan Paftaları. Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü: İzmit https://webdosya.csb.gov.tr/db/mpgm/icerikler/izmit_bkay_91_1_kisim_9_3-20200706100022.jpg ve https://webdosya.csb.gov.tr/db/mpgm/icerikler/izmit_bkay_91_2_kisim_9_3mxd-20200706100050.jpg adreslerinden alınmıştır. [Erişim tarihi: 20.09.2020]
• ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI. (2020c). İzmit Körfezi Bütünleşik Kıyı Alanları Planı Plan Hükümleri. Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü: İzmit https://webdosya.csb.gov.tr/db/mpgm/icerikler/izm-t-bkap-plan-hukumler--20200706095839.pdf adresinden alınmıştır. [Erişim tarihi: 20.09.2020]
• GÜLBİTTİ, M. & ÖZÜDURU, B. (2020). Türkiye’de Bütünleşik Kıyı Alanları Yönetimi Süreçlerinin Stratejik Mekansal Planlama Süreçleri ile İlişkili Olarak Değerlendirilmesi. Planlama Dergisi, 30(1), 36-53
• HOYLE, S. (2000). Global and Local Change on the Port-City Waterfront, Geographical Review 90 (3), 395-417.
• KARİM, S. & HOQUE, R. (2009). Integrated Coastal Zone Management And Sustainable Development of Coastal Area: A Short Overview of International Legal Framework. Mokness, E., Dahl, E., Stottrup, J. (Ed.), Integrated Coastal Zone Management içinde (s. 170-177). Blackwell Publishing Ltd.: Singapore
• KURT, S. (2015). Türkiye’de Kıyı Kullanımına Yönelik Yasa ve Düzenlemelerin Tarihi Seyri, Doğu Coğrafya Dergisi 20(33), 91-110
• OLSEN, S., B. (2009). A Practitioner’s Perspective on Coastal Ecosystem Governance. . Mokness, E., Dahl, E., Stottrup, J. (Ed.), Integrated Coastal Zone Management içinde (s. 253-265). Blackwell Publishing Ltd. : Singapore
• RESMİ GAZETE. (1972). 1602 Sayılı İmar Kanununda Bazı Değişikliklerin Yapılması Hakkında Kanun. Sayı: 14251 Tarih: 20.07.1972
• RESMİ GAZETE. (1982). Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, Sayı: 17844. Tarih: 20.10.1984
• RESMİ GAZETE. (1990). 3621 Sayılı Kıyı Kanunu, Sayı: 20495 Tarih: 17.04.1990
• RESMİ GAZETE. (2014). Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği. Sayı: 29030. Tarih: 14.06.2014
• SCHULTZ-ZEHDEN, A., WEIG, B. & LUKIC, I. (2018). Maritime Spatial Planning and the EU’s Blue Growth Policy: Past, Present and Future Perspectives, Zuacha, J., Gee, K. (Ed.), Maritime Spatial Planning, Past, Present and Future içinde (s. 121-149), Switzerland: Cham, Palgrave Macmillan
• SHıPMAN, B. & STOJANOVıC, T. (2007). Facts, Fictions, and Failures of Integrated Coastal Zone Management in Europe. Coastal Management 35, 375-398
• SOLMAZ, S. (2017). Geçmişten Günümüze Türkiye Kıyı Politikaları ve Türkiye Kıyılarında Yaşanan Mülkiyet Sorunları, TC Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Uzmanlık Tezi, Ankara
• SÖYLEMEZ, E., ÇAKIR, Ö., GÖKALP, T. & NAL, S. (2018). Türkiye’de Bütünleşik Kıyı Alanları Yönetimi ve Planlaması Yaklaşımında Yaşanan Değişim Süreci ve Sonuçları Açısından Bir Değerlendirme, 9. Kıyı Mühendisliği Sempozyumu, Adana
• TÜMERTEKIN, E. (1994). Beşeri Coğrafya, İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul
• UNEP. (2008). Protocol on Integrated Coastal Zone Management in The Mediterranean. Priority Actions Programme Regional Activity Centre.
• URL-1 https://mpgm.csb.gov.tr/izmit-korfezi-kocaeli---yalova-butunlesik-kiyi-alanlari-plani-ky-bkap-i-82284 adresinden alınmıştır. [Erişim tarihi: 22.09.2020]
• ZUACHA, J. & GEE, K. (2018). Maritime Spatial Planning, Past, Present and Future, Switzerland: Cham, Palgrave Macmillan