KÜRESELLEŞME GÜCÜNE KARŞILIK AİLE İŞLETMELERİNDE PROFESYONEL YÖNETİM

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 2, 1 - 14, 01.07.2018

Necati Kalkan

Öz

Girişimci bir aile ferdi tarafından kurulan işletmeler, önce bireysel patron işletmeleri olarak adlandırılırken, zamanla şirketin büyümeye başlaması ile de aile şirketlerine dönüşmekte ve kurumsallaşabilmektedir. İşletmelerdeki bu kurumsallaşabilme çabası beraberinde çeşitli büyüme sorunlarını da getirmektedir. Bu sorunların nasıl ve ne şekilde çözüleceği ise, bu sorunların oluşmadan engellenmesinde saklıdır. İşletmenin sistematik olarak yönetilmesinin etkileri ve bu sistematik yönetime ek olarak ta geleneksel aile tipi yöneticilikten çıkıp, eğitim alan yöneticilik mesleğini edinen kişilerin işletmelerde yer olmaya başlaması aile işletmelerinin büyümesine neden olmuştur. Kuruluş safhasında kişi ya/da kişiler tarafından yapılan ve ilk günlerde basit örgütsel davranış biçimleri ile başarı kazanan aile işletmeleri zamanla günün süratle farklılaşan ve karmaşık hale gelen pazar şartlarına uyum sağlamakta güçlük çekmeye başlamışlardır. Bu aşamada Bilgiye duyulan ihtiyaç, teknolojideki süratli farklılaşma, rekabetin yoğun yaşandığı pazar ve çevre şartlarının gündelik değişmesi ile beraber işletmelerin kuruluş safhalarındaki yapısını yetersiz kılmaktadır. Bu koşullarda işletmelerin sürekliliklerini ve performanslarını en üst seviyeye getirmeye yönelik bir yapılanmanın ve yönetim tipinin zorunluluğu kendini göstermektedir. Profesyonel duruma ulaşma ve bunu harekete geçirici olan kurumsallaşma, küçük işletmelerin faaliyetlerini daha kuvvetli sürdürmeleri ve stratejik planlarına ulaşmadaki performansları, kurumsallaşma seviyesi ile orantılı olacaktır. Kurumsallaşma ve küresel bazda rekabet her türden işletmeyi, varlıklarını devam ettirebilmeleri açısından oldukça zorlamaktadır. Yoğun rekabet ortamı aile işletmelerinin rekabet edebilmelerini, ticari faaliyetlerini sürdürebilmelerini ve gelecek nesillere devredilebilmelerini ancak yeniden yapılanmaları ile mümkün kılacaktır. Bu bağlamda, profesyonel yönetim ve kurumsallaşma aile işletmelerinin varlıklarının devamı açısından stratejik önem taşımaktadır. Küreselleşen dünyada işletmelerin yaşamlarını sürdürmeleri; geçmişlerindeki kuruluş biçimleri ve tecrübeleri ile beraber, içinde bulundukları zamanın şartlarına uyum sağlamasına ve geleceğini de küresel yapıya uyumlu duruma getirecek plan yapmasına da bağlıdır. Küresel yapıya uyum sağlama hızı ve seviyesi, işletmenin kurumsal olarak yönetilmesi yaklaşımını benimsemesi, profesyonel işletme yöneticileri tarafından örgütlenmesi ve yönlendirilmesi ile ilişkilidir. Bu çalışma, aile işletmelerinde yönetimin profesyonel hale gelmesinin, kurumsallaşma ve küreselleşme çerçevesinde açıklanmasını ve değişik yönetim biçimleri ile etkileşmesinin bulunup bulunmadığını meydana çıkaracaktır. İşletmenin içinde bulunduğu durumu iyi analiz etme ve kurumsallaşma sürecini iyi yönetebilme melekeleri yanında küreselleşmenin gücüne karşılık aile şirketlerinin yaşamalarının sürekliliğini nasıl sağlanabileceği hakkında yol gösterici olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Aile işletmeleri, Kurumsallaşma Küreselleşme, Profesyonel yönetici

PROFESSIONAL MANAGEMENT IN GLOBALIZATION FAMILIY BUSINESS

Öz

Enterprises established by an entrepreneur family member are firstly referred to as individual boss enterprises, but over time, as the company begins to grow, they become family businesses and become institutionalized This institutionalization effort in businesses brings with it various growth problems. How these problems are solved and how they are solved is prevented by these problems. The effects of the systematic management of the business and the introduction of these systematic management in addition to the traditional family management and the acquisition of the management profession by the acquiring management profession have led to the growth of family businesses. Family businesses that have been established by individuals or individuals at the stage of establishment and succeeded in simple organizational behavior in the first days have begun to struggle to adapt to market conditions that have rapidly differentiated and become complicated with time. At this stage, the need for information, the rapid differentiation in technology, the intense competition of the market and the everyday changes of environmental conditions together make the structure of the enterprises inadequate. Under these conditions, the necessity of a structure and management type to maximize the continuity and performance of the enterprises is manifest itself.Achieving professionalism and activating it will be proportionate to the level of institutionalization, institutionalization of small businesses, stronger activities of their operations and their performance in reaching their strategic plans. Institutionalization and competition on a global basis make it very difficult for businesses to manage their assets in any way. The intense competitive environment will allow family businesses to compete, sustain their commercial activities and be able to be transferred to future generations through restructuring. In this context, professional management and institutionalization are of strategic importance for the continuity of the assets of family businesses.To maintain the lives of businesses in the globalizing world; together with the forms of organization and experiences of their past, to conform to the conditions of the time they are in, and to make a plan that will bring the future into harmony with the global structure. The pace and level of adaptation to the global structure is related to the organization and orientation of the business executive by adopting the corporate governance approach. This study will reveal whether the professionalization of management in family businesses is explained within the context of institutionalization and globalization and whether there is any interaction with different forms of government. İt will guide the way in which the enterprise can better analyze the situation in which it is located and manage the institutionalization process well, as well as how to maintain the continuity of the lives of family companies in exchange for their angels.

Anahtar Kelimeler

Family business, Institutionalization Globalization, Professional manager

Kaynakça

• KAYNAKÇA - AKDOĞAN Habib, SEYREK Ismail, “Aile İşletmelerinde Profesyonel Yöneticilik ve Çorum Örneği”, İstanbul, İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları Aile İşletmeleri Kongre Kitabı 1, 2004, s. 275-285. - AKTEL, M. Küreselleşme Süreci ve Etki Alanları, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF, Y.2002, C6 - ALAYOĞLU, Nihat, (2003), Aile Şirketlerinde Yönetim ve Kurumsallaşma, Müsiad Yayınları, İstanbul. - ARANOFF, C., WARD. J. L 2000 ‘’Family Business Values’’ Family Business Leadership Series 12-17, Georgia. -ATEŞ, Ö. Aile Şirketlerinde Değişim ve Süreklilik, Ankara Sanayi Odası Yayını, Ankara, 2005 -Atilla İclal, Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma ve Kurumsal Yönetim Uygulamaları, Seçkin yayınları, İstanbul 2016, s.73 - DUNCAN H. Meldrum 2000 Country Risk and Foreign Direct Investment, Business Economics, January,33 -DULUPÇU, M.A. Küresel Rekabet Gücü: Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme, Nobel yayın Dağıtım, Ankara, 2001 -ELİF Türkan Aslan, Aile Şirketlerinde Profesyonel Yöneticinin İkilemleri, Sosyal Bilimler Enstitisü, Süleyman Demirel Üniversitesi,Isparta 2006,s.2(Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi) -ERDOĞMUŞ, N. Aile İşletmeleri: Yönetim Devri ve İkinci Kuşağın Yetiştirilmesi, İGİAD Yayınları, İstanbul, 2007 -GÜMÜŞTEKİN, Gülten E. 2004 “Aile İşletmelerinin Yapısal Analizi ve Tokat İli Aile İşletmelerinde Uygulama”, 1. Aile İşletmeleri Kongresi, İstanbul Kültür Üniversitesi, 17-18 Nisan 2004. -İLTER, H. Metin, (2001), Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma ve Kobi’lerin Yönetim -İnovasyon Kavramı ve İnovasyonun Önemi ,Fırat Kalkınma Ajansı,fka.gov.tr,(Erişim Tarihi:22/04/2018) -KARPUZOĞLU, Ebru, (2000), Büyüyen ve Gelişen Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma, Hayat Yayınları, Birinci Baskı, İstanbul -KIRIM, Arman, (2001), Aile Şirketlerinin Yönetimi, Sistem Yayıncılık, İkinci Baskı, İstanbul Sorunları’’, Kültür Üniversitesi I. Aile İşletmeleri Kongresi Bildiri Kitabı, 17–18 Nisan, İstanbul - Kurumsallaşma Kavramına Süreç Yaklaşımı, http:www.hasanbaltalar.com (Erişim Tarihi:25/04/2018) -KOSTOVA, Tatyana., (1999), ‘‘Transnational Transfer of Strategic Organizational Practices : A Contextual Perspective’’, The Academy of Management Review, Newyork, 24(2), 308-324 - ÖZTÜRK, A. Küreselleşen Dünya’da Yöneticilik, YKB Yayınları, İstanbul, 1998 -ŞİMŞEK, M.., ÖĞÜT, A., EMİNİ, F.T 2004 Küreselleşme Sürecinde Aile İşletmelerinin Yönetsel ve Örgütsel Üstünlükleri ve Sınırlılıkları: Yapısal ve İşlevsel Bir Analiz, 12. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Bursa ‘‘Aile İşletmeleri ve Yönetim -SEYMEN Oya Aytemiz ve BOLAT Tamer (ed.), Küreselleşme ve Çok Uluslu İşletmecilik, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2005, s.4 -ŞİMŞEK, M.., ÖĞÜT, A., EMİNİ, F.T 2004 Küreselleşme Sürecinde Aile İşletmelerinin Yönetsel ve Örgütsel Üstünlükleri ve Sınırlılıkları: Yapısal ve İşlevsel Bir Analiz, 12. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Bursa https://tr.wikipedo.org/wiki.ok-uluslu-