Sürdürülebilirlik Raporlaması: BİST Mali Endeks Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 1, 62 - 96, 13.01.2025

Nilüfer Yücedağ Erdinç , Süheyla Yeryakmaz , Mert Alibay

Öz

Firmalar son yıllarda sürdürülebilirlik raporlamasını, sürdürülebilirlik hedeflerine ilişkin performansın iletilmesi ve raporlanmasında bir araç olarak kullanmaktadır. Bu durum kurumsal dünyada raporlamanın değeri ve gelişimi konusunda giderek artan bir farkındalık oluşmasına yol açmıştır. Bu çalışmada BİST Mali Endekste yer alan 136 mali kuruluşun 2022 yılı sürdürülebilirlik ve entegre raporları ile kurumsal web sitelerinde yer alan raporlardan faydalanarak, sürdürülebilirlik faaliyetleri irdelenmiştir. Üçlü sürdürülebilirlik raporlaması kapsamında çalışmada içerik analizi uygulanmıştır. Analiz ile BİST Mali Endekste (XUMAL) yer alan ve verilerine kesintisiz olarak ulaşılan 112 mali kuruluş, 47 unsur baz alınarak incelenmiş ve firmaların sürdürülebilir faaliyetlerinin ne düzeyde olduğu araştırılmıştır. Çalışmada BİST XUMAL’da yer alan mali kuruluşlar içerisinde genel olarak bankaların en yüksek skora sahip olduğu tespit edilmiştir. Diğer yandan bankalar, sosyal sürdürülebilirlik boyutunda yer alan alt kategorilerden İnsan Hakları ve Toplum unsurlarının tamamına raporlarında yer vermemiş, endekste yer alan holdingler ve yatırım firmalarında ise bu alt kategori unsurlarının tamamı raporlanmıştır. Sürdürülebilirlik raporlamasında yer alan ekonomik, çevresel ve sosyal olarak tanımlanan üç ana boyut içerisinde araştırmaya dahil edilen mali kuruluşlar en fazla ekonomik boyut unsurlarını raporlamışlardır.

Anahtar Kelimeler

sürdürülebilirlik, mali sektör, içerik analizi

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

1919B012221017

Sustainability Reporting: A Review on BIST Financial Index

Öz

In recent years, firms have been using sustainability reporting to communicate and report performance related to sustainability targets. This has increased awareness of the value and development of reporting in the corporate world. In this study, the sustainability activities of 136 financial institutions included in the BIST Financial Index were examined using the 2022 sustainability and integrated reports and the reports on their corporate websites. Content analysis was applied in the study within the scope of triple sustainability reporting. With the analysis, 112 financial institutions included in the BIST Financial Index (XUMAL) and whose data were accessed uninterruptedly were examined based on 47 elements and the level of sustainable activities of the companies was investigated. In the study, it was determined that banks generally had the highest score among the financial institutions included in BIST XUMAL. On the other hand, banks did not include all of the Human Rights and Society elements from the subcategories in the social sustainability dimension in their reports, while all of these subcategory elements were reported in the holdings and investment firms included in the index. Among the three main dimensions defined as economic, environmental and social in sustainability reporting, the financial institutions included in the research reported the economic dimension elements the most.

Anahtar Kelimeler

sustainability, financial sector, content analysis

Proje Numarası

1919B012221017

Kaynakça

• Abeysekera, I. (2022). A framework for sustainability reporting. sustainability accounting. Management and Policy Journal, Vol. 13 No. 6, 1386-1409
• Adams, C. A., ve Front, G. R. (2008). Integrating sustainability reporting into management practices. Accounting Forum, 32(4), 288–302. https://doi.org/10.1016/j.accfor.2008.05.002
• Benvenuto, M., Aufiero, C., ve Viola, C. (2023). A systematic literature review on the determinants of sustainability reporting systems. Heliyon, 9, 1-14.
• Beyazyol, E. ve Ataman Gökçen, B. (2023). Sürdürülebilirlik raporlaması ve bıst sürdürülebilirlik endeksine tabi şirketlerde bir araştırma. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 18(59), 110-145
• Düzer, M. ve Önce, S. (2017). Kurumsal sürdürülebilirlik raporlaması ve finansal performans: bist’te işlem gören şirketler için karşılaştırmalı bir analiz. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 637-648.
• Elkington, J. (1999). Cannibals with forks: The triple bottom line of 21st-century business. Choice Reviews Online, 36(07), 36-3997 GRI. (2022). Global reporting initiative. https://www.globalreporting.org/standards/
• Gri-Global Reporting Initiative G4 (2013). GRI G4 Sustainability Reporting Guidelines Report. Retrieved from https://www2.globalreporting.org/standards/g4/Pages/default.aspx
• Gunawan, J., Permatasari, P., ve Fauzi, H. (2022). The evolution of sustainability reporting practices in Indonesia. Journal of Cleaner Production, 358, 1-14.
• Kamu Gözetim Kurumu, KGK (2023). Soru ve Cevaplarla Sürdürülebilirlik Raporlaması, Ankara, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Sustainability/Soru_ve_Cevaplarla_Surdurulebilirlik_Raporlamasi_30_05_2023-.pdf
• Karadeniz, E. ve Uzpak, B.D. (2020), Borsa İstanbul sürdürülebilirlik endeksinde sürekli olarak yer alan şirketlerin sürdürülebilirlik faaliyetlerinin analizi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 492-511.
• Kazemi, M.Z., Elamer, A.A., Theodosopoulos, G., ve Khatib, S.F.A.(2023). Reinvigorating research on sustainability reporting in the construction industry: A systematic review and future research agenda. Journal of Business Research,167, 1-18.
• Keleş, D. (2023). Birleşmiş Milletler (BM) sürdürülebilir kalkınma amaçları çerçevesinde Türkiye’de sürdürülebilirlik raporlaması: BİST’e kote edilmiş bazı holding işletmeleri üzerine bir araştırma. İşletme Akademisi Dergisi, 4 (3), 257-270
• KPMG, Survey of Sustainability Reporting 2022, https://assets.kpmg.com/content/dam/kpmg/se/pdf/komm/2022/Global-Survey-of-Sustainability-Reporting-2022.pdf
• Miloud, T. (2024). Corporate governance and CSR disclosure: Evidence from French listed companies. Global Finance Journal, 59, 1-15.
• Narula, S., Puppala, H., Kumar, A., Frederico, G.F., Dwivedy, M., Prakash, ve S., Talwar, V. (2021). Applicability of industry 4.0 technologies in the adoption of global reporting initiative standards for achieving sustainability. Journal of Cleaner Production 305, 1-12.
• Oorschot, K.E. V., Johensen, V.A., Thorup, N.L., ve Aspen, D.M.(2024). Standardization cycles in sustainability reporting within the Global Reporting Initiative. European Management Journal, https://doi.org/10.1016/j.emj.2024.04.001
• Perello-Marin, M.R., Rodriguez, R. R. Ve Alfaro-Saiz, J.J.(2022). Analysing GRI reports for the disclosure of SDG contribution in European car manufacturers. Technological Forecasting & Social Change, 181, 1-10
• Roca, L.C. ve Searcy, C. (2012). An analysis of indicators disclosed in corporate sustainability reports. Journal of Cleaner Production, 20, 103-118
• Suttipun, M. (2012). Triple bottom line reporting in annual reports: A case study of companies listed on the stock exchange of Thailand (SET). Asian Journal of Finance & Accounting, 4(1), 69-92.
• Şahin, Z. ve Çankaya, F. (2018). KOBİ’lerde sürdürülebilirlik raporlaması ve Türkiye örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 117-131.
• Yadava, R.N. ve Sinha, B.(2016). Scoring sustainability reports using GRI 2011 guidelines for assessing environmental, economic, and social dimensions of leading public and private Indian companies, Journal of Business Ethics, Springer, 138(3), 549-558,
• https://www.fortuneturkey.com/fortune-500-turkiye-sirketleri-surdurulebilirlik-yolun-basinda#:~:text=Fortune%20T%C3%BCrkiye%20%26%20CRIF%20T%C3%BCrkiye%20S%C3%BCrd%C3%BCr%C3%BClebilirlik,setine%20sahip%20oldu%C4%9Funu%20ortaya%20koydu.
• https://www.borsaistanbul.com/tr