ETİK LİDERLİK DAVRANIŞLARININ ÖRGÜTSEL ADALET ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: HASTANEDE BİR UYGULAMA

Yıl 2014, Cilt: 2 Sayı: 2, 53 - 69, 28.05.2015

Fatih Şantaş

Öz

Bu araştırmanın amacı yöneticilerin etik liderlik davranışlarının sağlık çalışanlarının örgütsel adalet algıları üzerindeki etkilerini ortaya koymaktır. Araştırmanın verileri Yozgat ilinde bulunan devlet hastanesinde çalışan 204 sağlık çalışanına uygulanan anket yoluyla toplanmıştır. Çalışmada etik liderlik davranışlarını ölçmek için, etik liderliği iklimsel, iletişimsel, davranışsal ve karar verme olmak üzere dört boyutta değerlendiren Etik Liderlik Ölçeği kullanılmış; örgütsel adalet algılamaları ise prosedürel, etkileşimsel ve dağıtımsal adalet boyutlarından oluşan Örgütsel Adalet Ölçeği ile değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre, etik liderlik boyutları örgütsel adaletin her üç boyutunu da etkilemektedir. Sonuçlar etik liderlik boyutlarının, prosedürel adalete ilişkin varyansın %47,7'sini, etkileşimsel adalete ilişkin varyansın %57,1'ini ve dağıtımsal adalete ilişkin varyansın %43'ünü açıkladığını göstermektedir. 

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Akdoğan, A. ve Demirtaş, Ö. (2014). Etik Liderlik Davranışlarının Etik İklim Üzerindeki Etkisi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 107-123.
• Aronson, E. (2001). Integrating Leadership Styles and Ethical Perspectives. Canadian Journal of Administrative Sciences, 18(4), 244-256.
• Arslantaş, C. ve Dursun, M. (2008). Etik Liderlik Davranışının Yöneticiye Duyulan Güven ve Psikolojik Güçlendirme Üzerindeki Etkisinde Etkileşim Adaletinin Dolaylı Rolü. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 111-128.
• Arslantürk, G. ve Şahan, S. (2012). Örgütsel Adalet ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin Manisa İl Emniyet Müdürlüğü Örnekleminde İncelenmesi. Polis Bilimleri Dergisi, 14(1),135-159.
• Aykanat, Z. ve Yıldırım, A. (2012). Etik Liderlik ve Örgütsel Adalet İlişkisi: Teorik ve Uygulamalı Bir Araştırma. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 260-274.
• Bass, B. M. (1985). Leadership and Performance Beyond Expectations. Free Press, New York.
• Bolat, T. ve Seymen, O. A. (2003). Örgütlerde İş Etiğinin Yerleştirilmesinde Dönüşümcü Liderlik Tarzının Etkileri Üzerine Bir Değerlendirme. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9, 59-85.
• Brown, M. E. ve Trevino, L. K. (2006). Ethical Leadership: A Review and Future Directions. The Leadership Quarterly, 17, 595-616.
• Brown, M. E., Trevino, L. K. ve Harrison, D. A. (2005). Ethical Leadership: A Social Learning Perspective for Construct Development and Testing. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 97, 117-134.
• Doğan, H. (2002). İşgörenlerin Adalet Algılamalarında Örgüt İçi İletişim ve Prosedürel Bilgilendirmenin Rolü. Ege Akademik Bakış Dergisi, 2(2),71-78.
• Gül, H. ve İnce, M. (2014). Etik Liderlik ve Örgütsel Adalet Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Araştırma. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 127-150.
• Gürbüz, S. ve Mert, İ. S. (2009). Örgütsel Adalet Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenilirlik Uygulaması: Kamuda Görgül Bir Çalışma. Amme İdaresi Dergisi, 42(3), 117-139.
• Irak, D. U. (2004). Örgütsel Adalet: Ortaya Çıkışı, Kuramsal Yaklaşımlar ve Bugünkü Durumu. Türk Psikoloji Yazıları, 7(13), 25-43.
• Işık, O., Uğurluoğlu, Ö. ve Akbolat, M. (2012). Sağlık Kuruluşlarında Örgütsel Adalet Algılarının Örgütsel Bağlılığa Etkisi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(2), 254-265.
• İçerli, L. (2010). Örgütsel Adalet: Kuramsal Bir Yaklaşım. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1), 67-92.
• İşcan, Ö. F. ve Naktiyok, A. (2004). Çalışanların Örgütsel Bağdaşımlarının Belirleyicileri Olarak Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Adalet Algıları. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 59(1), 181-201.
• Judge, T. A. ve Colquitt, J. A. (2004). Organizational Justice and Stress: The Mediating Role of Work-Family Conflict. Journal of Applied Psychology, 89(3), 395-404.
• Kalshoven, K., Hartog, D. N. & De Hoogh A. H. B. (2010). Ethical Leadrship at Work Questionnaire (ELW): Development and Validation of A Multidimensional Measure. The Leadership Quarterly, 22, 51-69.
• Luthans, F. (1981). Organizational Behavior. USA: McGRAW-HILL Book Company.
• Mayer, D. M., Aquino, K., Greenbaum, R. L. ve Kuenzi, M. (2012). Who Displays Ethical Leadership, and Why Does It Matter? An Examination of Antecedents and Consequences of Ethical Leadership. Academy of Management Journal, 55(1), 151-171.
• Mayer, D. M., Kuenzi, M., Greenbaum, R., Bardes, M. ve Salvador, R. (2009). Organizational Behavior and Human Decision Processes, 108, 1-13.
• Monahan, K. (2012). A Review of the Literature Concerning Ethical Leadership in Organizations. Emerging Leadership Journeys, 5(1), 56-66.
• Moorhouse, J. (2002). Desired Characteristics of Ethical Leaders in Business, Educational, Political and Religious Organizations from East Tennessee: A Delphi Investigation. PhD Thesis, East Tennessee State University, School of Graduate Studies, Department of Educational Leadership and Policy Analysis, Tennessee.
• Neubert, M. J., Carlson, D. S., Kacmar, K. M., Roberts, J. A. ve Chonko, L. B. (2009). The Virtuous Influence of Ethical Leadership Behavior: Evidence from the Field. Journal of Business Ethics, 90, 157-170.
• Niehoff, B.P. ve Moorman, R.H. (1993). Justice as a Mediator of the Relationship between Methods of Monitoring and Organizational Citizenship Behavior. Academy of Management Journal, 36(3), 527-556.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan Örgütsel Adaletin Bireylerarası Saldırgan Davranışlar Üzerindeki Etkilerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21, 77-96.
• Pillai, R., Scandura, T. A. ve Williams, E. A. (19999. Leadership and Organizational Justice: Similarities and Differences across Cultures. Journal of International Business Studies, 30(4), 763-779.
• Poole, W. L. (2007). Organizational Justice as A Framework for Understanding Union-Management Relatios Education. Canadian Journal of Educaiton, 30(3), 725-748.
• Sezgül, İ. (2010). Liderlik ve Etik: Geleneksel, Modern ve Postmodern Liderlik Tanımları Bağlamında Bir Değerlendirme. Toplum Bilimleri Dergisi, 4(7), 239-251.
• Teyfur, M., Beytekin, O. F. ve Yalçınkaya, M. (2013). İlköğretim Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik Özellikleri İle Okullardaki Örgütsel Güven Düzeyinin İncelenmesi: İzmir İl Örneği. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 84-106.
• Topaloğlu, I. G. (2010). İşgörenlerin Adalet ve Etik Algıları Açısından Örgütsel Güven ile Örgütse Bağlılık İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Yönetimi Anabilim Dalı, Ankara.
• Töremen, F. (2001). Öğrenen Okul, Nobel Yayınevi, Ankara.
• Trevino, L. K., Brown, M. ve Hartman, L. P. (2003). A Qualitative Investigation of Executive Ethical Leadership: Perceptions from Inside and Outside the Executive Suite. Human Relations, 59(1), 5-37.
• Turhan, M. (2007). Genel ve Mesleki Lise Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışlarının Okullardaki Sosyal Adalet Üzerindeki Etkisi. Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Elazığ.
• Uğurlu, C. T. (2009). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık düzeylerine Yöneticilerinin Etik Liderlik ve Örgütsel Adalet Davranışlarının Etkisi: Hatay İli Örneği. Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Malatya.
• Uğurlu, C. T. ve Üstüner, M. (2011). Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeylerine Yöneticilerinin Etik Liderlik ve Örgütsel Adalet Davranışlarının Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 434-448.
• Yaman, A. (2010). İç Denetçinin Yeni Rolü: Etik Liderlik. Denetişim, 5, 9-16.
• Yeşiltaş, M., Çeken, H. ve Sormaz, Ü. (2012). Etik Liderlik ve Örgütsel Adaletin Örgütsel Sapma Davranışları Üzerindeki Etkisi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28, 18-39.
• Yıldırım, A. (2010). Etik Liderlik ve Örgütsel Adalet İlişkisi Üzerine Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Karaman.
• Yılmaz, E. (2005). Etik Liderlik Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Pamukkale Üniversitesi, XVI. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri Kitabı, 808-814.
• Yılmaz, E. (2006). Okullardaki Örgütsel Güven Düzeyinin Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik Özellikler ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Konya.
• Yılmaz, G. (2004). İnsan Kaynakları Uygulamalarına İlişkin Örgütsel Adalet Algısının Çalışanların Tutum ve Davranışları Üzerindeki Etkisi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İnsan Kaynakları Yönetimi Anabilim Dalı, İstanbul.
• Yukl, G. (2002). Leadership in Organization. Prentice-Hall International, Inc. New Jersey.
• Zhu, W., May, D. R. ve Avolio, B. J. (2004). The Impact of Ethical Leadership Behavior on Employee Outcomes: The Roles of Psychological Empowerment and Authentcity. Journal of Leadership & Organizational Studies, 11(1), 16-26.