BİREYLERİN MOBİL SAĞLIK UYGULAMASI KULLANIM DURUMU ve E-SAĞLIK OKURYAZARLIĞI İLİŞKİSİ

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 1, 1 - 15, 30.04.2023

Emin Kaya , Erdal Eke

https://doi.org/10.22139/jobs.1159206

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı; mobil sağlık uygulamalarının kullanım sıklıklarını belirleyerek mobil sağlık uygulaması kullanımının e-Sağlık okuryazarlığıyla olan ilişkisini ortaya koymak ve kullanıcıların mobil sağlık uygulamalarını tercih nedenlerini, ihtiyaç duydukları mobil sağlık uygulamalarının neler olduğunu ve mevcut uygulamalara yönelik endişe düzeylerini belirlemektir.
Yöntem: Çalışmadaki veriler Norman ve Skinner (2006) tarafından geliştirilerek Gencer (2017) tarafından Türkçe’ye uyarlanan “E-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği” ile toplanmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistik, bağımsız örneklem t testi, tek yönlü varyans analizi ve korelasyon analizi kullanılmıştır. Veriler %95 güven aralığında (p=0,05) analiz edilmiştir.
Bulgular: Katılımcıların %93,51’i sağlık ihtiyaçlarını karşılamak için farklı kategorilerde mobil sağlık uygulaması kullanmayı tercih etmekte olup, e-Sağlık okuryazarlığı düzeylerinin tüm kategorilerde iyi ve genel olarak 3,76 ortalama ile yüksek seviyelerdedir. Katılımcıların yaş ve cinsiyetine göre e-sağlık okuryazarlığı düzeylerinde anlamlı fark bulunmamasına karşılık eğitim durumu ve çalışma durumlarına göre anlamlı fark bulunmaktadır. Katılımcıların yaklaşık %56’sı mobil sağlık uygulaması kullanırken veri gizliliği ve güvenliği konularında endişe duymadığını ifade ederken, %30’u kararsız olduğunu, %14’ü ise endişelendiğini belirtmektedir.
Sonuç: Araştırmanın sonuçlarına göre çalışmaya katılan bireylerde mobil sağlık uygulamalarının kullanımı oldukça yaygın olup en sık tercih edilen mobil sağlık uygulamaları arasında çevrim içi randevu alma uygulamaları gelmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dijital Sağlık, E-Sağlık, Mobil Sağlık, Dijital Sağlık Okuryazarlığı, E-Sağlık Okuryazarlığı

THE RELATIONSHIP OF INDIVIDUALS USE OF MOBILE HEALTH APPLICATION AND E-HEALTH LITERACY

Öz

Aim: The aim of this study is to determine the frequency of use of mobile health applications and to establish the relationship between the use of mobile health applications and e-Health literacy. Additionally, the study aims to identify the reasons why users prefer mobile health applications, the types of mobile health applications they need, and their level of concern regarding current applications.
Method: The data in this study was collected using the "e-Health Literacy Scale" developed by Norman and Skinner (2006) and adapted to Turkish by Gencer (2017). Descriptive statistics, independent samples t-test, one-way analysis of variance, and correlation analysis were used in the data analysis. The data were analyzed with a confidence interval of 95% (p=0.05).
Findings: 93.51% of the participants prefer to use mobile health applications in different categories to meet their health needs, and their e-health literacy levels are good in all categories and generally high with a mean of 3.76. While there was no significant difference in e-health literacy levels of the participants based on age and gender, there was a significant difference based on educational and employment status. Approximately 56% of the participants expressed no concern about data privacy and security when using mobile health applications, while 30% were undecided and 14% expressed concerns.
Results: According to the results of the research, the use of mobile health applications is quite common among the participants, and online appointment booking applications are among the most preferred mobile health applications.

Anahtar Kelimeler

Digital Health, E-Health, Mobile Health, Digital Health Literacy, E-Health Literacy

Kaynakça

• Ball, M. J., & Lillis, J. (2001). E-Health: Transforming the physician/patient relationship. International Journal of Medical Informatics, 61(1), 1-10. https://doi.org/10.1016/S1386-5056(00)00130-1
• Ekinci, Y., Tutgun Ünal, A., ve Tarhan, N. (2021). Dijital Sağlık Okuryazarlığı Üzerine Bir Alanyazın İncelemesi. Bayterek Uluslararası Akademik Araştırmalar Dergisi. https://doi.org/10.48174/buaad.42.1
• Eysenbach, G. (2001). What is e-Health? Journal of Medical Internet Research, 3(2), e20. https://doi.org/10.2196/jmir.3.2.e20
• Fahy, N., ve Williams, G. A. (2021). Use of digital health tools in Europe. World Health Organization. https://apps.who.int/iris/handle/10665/345091
• Fatehi, F., Samadbeik, M., ve Kazemi, A. (2020). What is Digital Health? Review of Definitions. Studies in Health Technology and Informatics. IOS Press. Netherlands. https://doi.org/10.3233/SHTI200696
• Gencer, Z. (2017). Norman ve Skinner’ın E-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeğinin Kültürel Uyarlaması İçin Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. https://doi.org/10.17064/iuifd.333165
• Hsu, W., Chiang, C., ve Yang, S. (2014). The Effect of Individual Factors on Health Behaviors Among College Students: The Mediating Effects of eHealth Literacy. Journal of Medical Internet Research, 16(12), e287. http://dx.doi.org/10.2196/jmir.3542
• Iqbal, M. (2022). App Download Data (2022). Business of Apps. https://www.businessofapps.com/data/app-statistics/
• Istepanian, R. S. H., Jovanov, E., ve Zhang, Y. T. (2004). Guest Editorial Introduction to the Special Section on M-Health: Beyond Seamless Mobility and Global Wireless Health-Care Connectivity. IEEE Transactions on Information Technology in Biomedicine, 8(4), 405-414. https://doi.org/10.1109/TITB.2004.840019
• Istepanian, R. S. H., ve Woodward, B. (2017). m-Health: Fundamentals and Applications. IEEEPress. Canada.
• Istepanian, R. S. H. (2022). Mobile Health (m-Health) in Retrospect: The Known Unknowns. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(7), 3747. https://doi.org/10.3390/ijerph19073747
• Jha, A. K., DesRoches, C. M., Campbell, E. G., Donelan, K., Rao, S. R., Ferris, T. G., Shields, A., Rosenbaum, S., ve Blumenthal, D. (2009). Use of Electronic Health Records in U.S. Hospitals. New England Journal of Medicine, 360(16), 1628-1638. https://doi.org/10.1056/NEJMsa0900592
• Kaplanoğlu, E. (2014). Mesleki Stresin Temel Nedenleri ve Muhtemel Sonuçları: Manisa İlindeki SMMM’ler Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (64), 131-150. doi: 10.25095/mufad.396494
• Narayanan, K., ve Bakshi, A. (2021). History and Future of Digital Health. Itihaasa Research and Digital. https://itihaasa.com/
• Neter, E., ve Brainin, E. (2012). eHealth Literacy: Extending the Digital Divide to the Realm of Health Information. Journal of Medical Internet Research, 14(1), e19. https://doi.org/10.2196/jmir.1619
• Norman, C. D., ve Skinner, H. A. (2006). eHealth Literacy: Essential Skills for Consumer Health in a Networked World. Journal of Medical Internet Research, 8(2), e9. https://doi.org/10.2196/jmir.8.2.e9
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (6th ed.). Boston, MA: Pearson.
• TÜİK. (2021). Çocuklarda Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması, 2021. Türkiye İstatistik Kurumu. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Cocuklarda-Bilisim-Teknolojileri-Kullanim-Arastirmasi-2021-41132
• Vaart, R. van der, & Drossaert, C. (2017). Development of the Digital Health Literacy Instrument: Measuring a Broad Spectrum of Health 1.0 and Health 2.0 Skills. Journal of Medical Internet Research, 19(1), e27. https://doi.org/10.2196/jmir.6709
• WHO. eHealth. Erişim Tarihi: 16.07.2022. http://www.emro.who.int/health-topics/ehealth/
• WHO. (1998). Health Promotion Glossary (s. 10). World Health Organization. https://apps.who.int/iris/rest/bitstreams/60968/retrieve
• WHO. (2011). M-Health: New Horizons for Health through Mobile Technologies. World Health Organization.
• WHO. (2019). Guideline: Recommendations on Digital Interventions for Health System Strengthening. World Health Organization.
• Yılmaz, M., ve Candan, F. (2020). Pandemiden İnfodemiye Medyada COVID-19’un Seyri Üzerine Bir Değerlendirme. Kıbrıs Araştırmaları Dergisi, 21(46), 41-59.