Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Personelin Afetlere Hazırlık Algıları ile Kaygı Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 3, 267 - 283, 31.12.2024

Hilal Akman Dömbekci , Şengül Sağlam , Gamze Kırlı

https://doi.org/10.22139/jobs.1501941

Öz

Afet; toplumun olağan yaşam düzenini bozan, yanıt verme ve uyum sağlama kapasitesini aşarak, dış yardım gereksinimi doğuran, can ve mal kaybıyla sonuçlanan ekolojik olaylardır. Kaygı ise genel olarak yaygın bir tehdide odaklanan geleceğe yönelik, uzun etkili bir tepki olarak kabul edilirken, korku, açıkça tanımlanabilir ve spesifik bir tehdide karşı uygun, şimdiki zamana yönelik ve kısa ömürlü bir tepkidir. Bu çalışmada, hastane öncesi acil sağlık hizmetlerinde çalışan personelin afetlere hazırlık algıları ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmanın evrenini Kocaeli ilinin Gebze ve Çayırova ilçesinde hizmet vermekte olan 11 adet 112 Acil Sağlık Hizmetleri istasyonunda görev yapmakta olan 165 hastane öncesi acil sağlık çalışanından oluşmaktadır. Araştırma gerekli evren ve örneklem hesaplaması yapılarak 111 hastane öncesi acil sağlık çalışanı ile gerçekleştirilmiştir. Toplanan verilerin analizinde SPSS programı kullanılmıştır. Yapılan analizlere göre dikkat çeken bulgular; katılımcıların %36,9’u (41 kişi) 35-50 yaş arası olduğu; %65,8’i (73 kişi) kadın olduğu; %52,3’ü (58 kişi) evli olduğu; %40,5’i (45 kişi) lisans mezunu olduğu %50.5’inin (56 kişi) gelir durumunun asgari ücretin iki katı olduğu tespit edilmiştir. Araştırma kapsamında yapılan korelasyon analizi sonucunda afet hazırlık algısı ve kaygı düzeyi arasında negatif yönlü düşük seviyede anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda, araştırmaya katılan hastane öncesi acil sağlık hizmeti çalışanlarının medeni durumları, eğitim durumu ve cinsiyetleri ile ölçek ortalaması ve alt boyutları arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmezken gelir durumu ve yaşları arasında anlamlı farklılık tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Afet Hazırlık Algısı, Kaygı Durumu, Hastane Öncesi 112 Acil Sağlık Hizmetleri

Etik Beyan

Araştırma için SÜ. Sağlık Bilimleri Fakültesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulundan 2023/1192 sayı ve numaralı izin alınmıştır. Araştırma için Kocaeli İl Sağlık Müdürlüğü’nden ve Kocaeli Acil Sağlık Hizmetleri Başkanlığından yazılı izin alınmıştır.

Destekleyen Kurum

yok

Teşekkür

yok

Investigation of the Relationship Between Disaster Preparedness Perceptions and Anxiety Levels of Personnel Working in Pre-Hospital Emergency Health Services

Öz

Disaster; These are ecological events with loss of life and property that disrupt the normal life of society continue to respond, adapt, and generate foreign aid products. While anxiety is generally considered a future-oriented, long-acting response focused on a widespread threat, fear is an appropriate, present oriented and short-lived response to a clearly identifiable and specific threat. This study aims to examine the relationship between disaster preparedness perceptions and anxiety levels among personnel working pre-hospital emergency health services. The population of the research consists of 165 pre-hospital emergency healthcare workers working in 11 112 Emergency Health Services stations serving in Gebze and Çayırova districts of Kocaeli province. The research was conducted with 111 pre-hospital emergency healthcare workers by making the necessary calculations for population and sample size. The SPSS program was used to analyze the collected data. According to the analysis, notable findings are; 36.9% of the participants (41 people) were between the ages of 35-50; 65.8% (73 people) were women; 52.3% (58 people) were married; It was determined that 40.5% (45 people) had a bachelor’s degree and 50.5 % (56 people) had an income twice the minimum wage. As a result of the correlation analysis conducted within the scope of the research, a negative, low-level significant relationship was detected between the perception of disaster preparedness and the level of anxiety. As a result of the research, the rates regarding the marital status, education status and gender of the pre-hospital emergency healthcare workers participating in the service were recorded, and when no significant difference could be detected between the lower values, a significant difference was detected between their income status and age.

Anahtar Kelimeler

Perception of Disaster Preparedness, State of Anxiety, Pre-Hospital 112 Emergency Health Services

Kaynakça

• Alzahrani, F., & Yiannis, K. (2017). Emergency nurse disaster preparedness during mass gatherings: A cross-sectional survey of emergency nurses’ perceptions in hospitals in Mecca, Saudi Arabia. BMJ Open, 7, e013563.
• Annual Disaster Statistical Review, (2016). The numbers and trends- World | ReliefWeb [Internet]. (Erişim Adresi: https://reliefweb.int/report/world/annual-disaster-statistical-review-2016- numbers-and-trends). APA (Erişim tarihi 17.12.2023), (Erişim Adresi: https://www.apa.org/topics/anxiety).
• Aslantaş, O., & Tabuk, M. (2021). 112 İl ambulans servisi personelinin afete hazır olma durumu ve hazırlık algısı: Balıkesir ili örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(1), 44-55. DOİ: https://doi.org/10.37989/gumussagbil.793961.
• Barlow, DH. (2002). Anxiety and its Disorders: The Nature and Treatment of Anxiety and Panic. 2nd ed. New York: Guilford Press.
• Benedek, D. M., Fullerton, C., & Ursano, R. J. (2007). First responders: Mental health consequences of natural and human-made disasters for public health and public safety workers. Annu. Rev. Public Health, 28, 55-68.
• Carleton, E., & Barling, J. (2017). Sleep, work, and well-being,” in The Handbook.
• Chen, S., Bagrodia, R., Charlotte, C. P., Laura, M., & George, A. B. (2020). Anxiety and resilience in the face of natural disasters associated with climate change: A review and methodological critique. Journal of Anxiety Disorders, 76. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2020.102297.
• Çakmak, H., Er, R. A., Öz, Y. C., & Aker, A. T. (2010). Kocaeli ili 112 acil yardım birimlerinde çalışan personelin Marmara depreminden etkilenme ve olası afetlere hazırlık durumlarının saptanması. Akademik Acil Tip Olgu Sunumlari Dergisi, 9(2), 1-6.
• Çelebi, İ., & Uçku, Ş. R. (2017). Kayseri 112 acil sağlık hizmetlerinde görev yapan sağlık personelinin deprem bilgi düzeyi ve etkileyen etmenler. Hastane Öncesi Dergisi, 2 (2), 91-103.
• Dimitrova, M., & Snair, M. (2024). Classifying disaster risk reduction strategies: Conceptualizing and testing a novel integrated approach. Globalization and Health, 20(7), 1-15. https://doi.org/10.1186/s12992-023-01006-8.
• Dölek, İ. (2016). Türkiye’de doğal afetler. İçinde: Türkiye’nin Fiziki Coğrafyası, 311-364.
• Ekşi, A. (2016). Kitlesel Olaylarda Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri Yönetimi. İzmir: Kitapana Yayınevi
• Grange, J. T., & Corbett, S. W. (2002). Violence against EMS personnel. Prehosp Emerg. 6, 86–190.
• Gökçay, G., & Bağış, KO. (2022). Hastane öncesi acil sağlık hizmetleri çalışanlarının mesleki kaygı ve afetlere hazırlık algılarının incelenmesi. Uluslararası Hakemli Akademik Spor, Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi, 45(Özel Sayı), 144-160.
• Gündüz, T., & Öntürk Akyüz, H. (2022). Acil sağlık hizmetleri çalışanlarının afet bilinci konusundaki durumlarının incelenmesi- Batman örneği. Hastane Öncesi Dergisi, 7 (2), 191-206.
• İlhan, N., Aykal, D., & Erbaş Özil, M. (2024). Deprem sonrasında kullanılan geçici barınma birimlerinin yerleşim düzeni bağlamında ergonomik analizi. Journal of Architectural Sciences and Applications, 9(Special Issue), 245-269. https://doi.org/10.30785/mbud.1334397.
• Kalaycı, Ş. (2008). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Khairina, I., Nelwati, N., Maisa, E., A., & Rahman, D. (2023). Disaster preparedness assessment in emergency department: A cross-sectional study. Disaster Emerg Med J, 8(3), 134-140.
• Kerkez, M., & Öztürk, M. H. (2023). Examining the relationship between the pre-hospital incident scene management of the paramedic students and their anxiety levels and perception of leadership. International Emergency Nursing, 71, 101354.
• Khirekar, J., Badge, A., Bandre, G. R., & Shahu, S. (2023). Disaster preparedness in hospitals. Cureus, 15(12), e50073. https://doi.org/10.7759/cureus.50073.
• Leech, N. L., Barrett, K. C., & Morgan, G. A. (2005). SPSS for intermediate statistics: use and interpretation (7th ed). Lawrence Erlbaum Associates.
• Lindberg, H., & Sundelius, B. (2013). Whole-of-society disaster resilience: The swedish way. In the McGraw-Hill Homeland Security Handbook; McGraw- Hill: New York, USA, 1295-1319.
• Naimi, S., & Tufan, T. (2021). Olası İstanbul depremi ile yapılan kentsel dönüşüm çalışmaları ve alınan önlemlerin irdelenmesi. AURUM Journal of Engineering Systems and Architecture, 5(1), 89-108.
• Neşe, A., & Gündoğan, R. (2022). Hastane öncesi acil sağlık hizmetleri çalışanlarında mesleki kaygı düzeyinin iş doyumu üzerindeki etkisi: Adıyaman ili örneği. Hastane Öncesi Dergisi, 7 (3), 289-301.
• Ogedegbe, C., Nyirenda, T., DelMoro, G., Yamin, E., & Feldman, J. (2012). Health care workers and disaster preparedness: Barriers to and facilitators of willingness to respond. Int. J. Emerg. Med. 5, 29.
• Okan, F., Porsuk, S. K., Yıldırım, M., Dursun, B., Toğuşlu, İ., & Yanık, F. (2023). 112 acil sağlık hizmetleri çalışanlarının afetlere hazırlık algısı. Afet ve Risk Dergisi, 6(2), 562-574.
• Orkunoğlu Şahin, I. F. (2017). Doğal afet risk yönetiminde dünya bankası modeli. Finans Politik &Ekonomik Yorumlar, 54(628), 71-89.
• Özdamar K. (2004). Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi. Kaan Kitabevi.
• Özer, M. (2023). Education Policy Actions by the Ministry of National Education after the Earthquake Disaster on February 6, 2023 in Türkiye. Bartin University Journal of Faculty of Education, 12(2). 1-14.
• Özkan Ulucan, E., & Daşbaş, S. (2023). Hastane öncesi acil sağlık hizmetlerinde tıbbi sosyal hizmet: Türkiye’ye yönelik bir model önerisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12 (3), 1474-1487.
• Öztekin, S. D., Larson, E. E., Akahoshi, M., & Öztekin, İ. (2016). Japanese nurses' perception of their preparedness for disasters: Quantitative survey research on one prefecture in Japan. Japan journal of nursing science, 13(3), 391-401.
• Paton, D., & Buergelt, PT. (2019). Transformation and Adaptation: Ideas for Reframing Approaches to Disaster Risk Reduction, Int. J. Environ. Res. Public Health. 16, 2594.
• UNDRR (United Nations Office for Disaster Risk Reduction). (2022). Disaster terminology. (Erişim Adresi: https://www.preventionweb.net/understanding-disaster-risk.) (Erişim Tarihi: 10.08.2024).
• Sert, H., Gülbahar Eren, M., Koç, F., & Yürümez, Y. (2023). Depression, anxiety, stress, and job performance among Turkish nurses in the early post-earthquake period, International Nursing Review, 1-13. https://doi.org/10.1111/inr.12920.
• Sevinç Postacı, E., Uysal, İ., Aytuğ Koşan, AM. & Toraman, Ç. (2020). Acil Sağlık Çalışanları İçin Mesleki Kaygı Ölçeğinin Geliştirilmesi. Tıp Eğitimi Dünyası, 19(58), 102-115.
• Sezgin, A. (2022). Hastane Öncesi Sağlık Personelinin Hizmet İçi Eğitiminde Simule Hasta Uygulamasının Acil Olgu Yönetimindeki Etkinliğinin Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Sims, A., & Owen, D. (1993). Psychiatry, Bailliere tindall Limit, London, 88-97
• Sultan, M., A., S., Sorensan, J. L., Carlström, E., Mortelmans, L., & Khorram-Monesh, A. (2020). Emergency healthcare providers perceptions of preparedness and willingness to work during disasters and public health emergencies. Healthcare, 8(4), 1-14. https://doi.org/10.3390/healthcare8040442.
• Şahin, M. (2019). Korku, kaygi ve kaygi (anksiyete) bozuklukları. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(10), 117-135.
• Şahin, C. & Sipahioğlu, Ş. (2002). Doğal Afetler ve Türkiye. Eğitim Yayınları: Ankara.
• Tercan, B., & Şahinöz, S. (2021). Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Personelin Afetlere Hazırlık Algılarını Belirlemeye Yönelik Ölçek Geliştirme: Metodolojik Bir Çalışma. Hastane Öncesi Dergisi, 6(3), 367-379.
• Turale S. (2008). How prepared are nurses and other health professionals to cope in and manage disaster situations? Nurs Health Sci. 10(3):165-6. doi: 10.1111/j.1442-2018.2008.00402.x. PMID: 18786055.
• UUNISDER, U. (2009). Terminology on disaster risk reduction. Erişim Adresi: https://www.undrr.org/publication/2009-unisdr-terminology-disaster-risk-reduction
• Walczyszyn, M., Patel, S., Oron, M., & Mina, BA. (2016). Perceptions of hospital medical personnel on disaster preparedness. F1000Research, 5.
• Yazıcıoğlu, Y., & Erdoğan, S., (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Detay Yayıncılık.