Siyasal Partizanlık, Hileli Seçim Bölgesi Taksimatı ve Oy Kayırmacılığı: Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye’den Uygulama Örnekleri

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 71 - 84, 30.12.2022

Serdar Yay

Öz

Bir siyasi parti veya aday lehine seçim bölgelerinin manipüle edilerek belirlenmesine Massachusetts eyaleti valisi Elbridge T. Gerry'e atıfla Türkçe literatürde "hileli seçim bölgesi taksimatı" olarak tercüme edilebilecek "gerrymandering" adı verilmektedir. Gerrymandering hem siyasal partizanlığa hem de oy kayırmacılığına önemli bir örnek olarak görülebilir. Bu çalışmada gerrymandering tarihsel süreçte ortaya çıkışı ile birlikte değerlendirilmekte, amacının yanı sıra türleri ve etkileri detaylıca ele alınmaktadır. Çalışmada ayrıca gerrymanderingin uygulanmasına dair bazı örnekler sunulmakta ve kavramın ortaya çıktığı ABD ile Türkiye'den geçmişten günümüze gerrymandering örnekleri verilmektedir. Dünya'da ve Türkiye'de geçmişten günümüze devam edegelen seçim hilesi tartışmaları göz önünde bulundurulduğunda, bu durumun uzunca yıllar daha devam edeceği anlaşılmakta, bu çalışma ile söz konusu tartışmalara bir katkı sağlamak amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hileli Seçim Bölgesi Taksimatı, Siyasal Partizanlık, Oy Kayırmacılığı

Political Partisanship, Gerrymandering and Vote Preference: The Case of USA and Turkey

Öz

The determination of electoral districts by manipulation in favor of a political party or candidate is called "gerrymandering", which can be translated as "fraudulent electoral district division" in Turkish literature, referring to the governor of Massachusetts state Elbridge T. Gerry. Gerrymandering can be seen as an important example of both political partisanship and nepotism. In this study, gerrymandering is evaluated together with its emergence in the historical process, its types and effects are discussed in detail as well as its purpose. In addition, some examples of the application of gerrymandering are presented and examples of gerrymandering are given from the past to the present from the USA where the concept emerged, and Turkey. Considering the ongoing election fraud debates in the World and at Turkey from the past to the present, it is understood that this situation will continue for many more years, and this study aims to contribute to these discussions.

Anahtar Kelimeler

Gerrymandering, Political Partisanship, Vote Preference

Kaynakça

• Aktan, C. C. (1992). Politik Yozlaşma ve Kleptokrasi (1980-1990 Türkiye Deneyimi). İstanbul: AFA Yayınları.
• Aktan, C. C. (1994). Temiz Toplum ve Temiz Siyaset. İzmir: T Yayınları.
• Aktan, C. C. (2017). Demokrasi Eleştirisi ve Demarşi. Ankara: Orion Kitabevi.
• Aktan, C. C. (2022). Hileli seçim bölgesi taksimatı (gerrymandering): Kamu tercihi perspektifi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi. 14 (1): 1-20.
• Anderson, A. & Dahlstrom, W. (1990). Technological gerrymandering: How computers can be used in the redistricting process to comply with judicial criteria. The Urban Lawyer. 22 (1): 59-77.
• Ansolabehere S. & Palmer, M. (2016). A two-hundred-year statistical history of the gerrymander. Ohio State Law Journal. 77 (4): 741-762.
• Cox, A. B. & Holden, R. T. (2011). Reconsidering racial and partisan gerrymandering. The University of Chicago Law Review. 78 (2011): 553-604.
• Duignan, B. (2022). Gerrymandering. (Erişim: 22.10.2022), https://www.britannica.com/topic/gerrymandering
• Engstrom, E. J. (2016). Partisan Gerrymandering and The Construction of American Democracy. U.S.A: The University of Michigan Press.
• Erçel, K. (2017). ABD'ye Özgü Kavramlar Sözlüğü: "Gerrymander". (Erişim: 22.10.2022), https://birikimdergisi.com/haftalik/8244/abd-ye-ozgu-kavramlar-sozlugu-gerrymander.
• Fair Districts PA, (2021). About Gerrymandering. (Erişim: 22.10.2022), https://www.fairdistrictspa.com/the-problem/about-gerrymandering.
• Griffith, E. (1907). The Rise and Development of the Gerrymander. Chicago: Scott, Foresman.
• Honner, P. (2017). The Math Behind Gerrymandering and Wasted Votes. (Erişim: 22.10.2022), https://www.quantamagazine.org/the-math-behind-gerrymandering-and-wasted-votes-20171012/#.
• Hunter, T. (2011). The first gerrymander? Patrick Henry, James Madison, James Monroe and Virginia's 1788 congressional districting. Early American Studies. 9 (3): 781-820.
• Karamustafaoğlu, T. (1970). Seçme Hakkının Demokratik İlkeleri. Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Kırıt, E. (2010). Gerrymandering ve demokratik seçimler üzerine. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi. 16 (1-2): 15-38.
• Mcgann, A. J., Smith, C. A., Latner, M. & Keena, A. (2016). Gerrymandering in America: The House of Representatives, the Supreme Court, and the Future of Popular Sovereignty. Cambridge: Cambridge University Press.
• Ormanoğlu, H. D. (2019). Demokratik sistemlerde temsilde adalet ilkesinin gerçekleştirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi
• Pierce, O., Larson, J. & Beckett, L. (2011). Redistricting, a Devil's Dictionary. (Erişim: 22.10.2022), https://www.propublica. org/article/redistricting-a-devils-dictionary.
• Ruiz, M. P. (2019). The Erosion of Democracy: Gerrymandering in the United States. Dissertations and Theses. UNI. 954. (Erişim: 22.10.2022), https://scholarworks.uni.edu/etd/954
• Safi, İ. & Kurşuncu, T. (2019). Siyasal partizanlığın bir göstergesi olarak seçim hileleri ve Türkiye'deki bazı uygulamaları. İktisadi, İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi. 4 (8), 46-71.
• Sartori, G. (1997). Karşılaştırmalı Anayasa Mühendisliği: Yapılar, Özendiriciler ve Sonuçlar üzerine Bir İnceleme. (Çev: E. Özbudun). Ankara: Yetkin Yayınları.
• Stephanopoulos, N. & McGhee, E. (2014). Partisan gerrymandering and the efficiency gap. Public Law and Legal Theory Working Paper No: 493.
• Şataf, C., Toprak, D. & Yay, S. (2014). Türkiye'de 6360 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun Getirdiği Yeni Mali Düzenlemeler. 2. Uluslararası Davraz Kongresi: Küresel Sorunlar ve Çözüm Arayışları. Isparta. 773-800.
• Şener, T. (2020). Siyaset, Medya ve Seçmen. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Şener, T. (2021). Siyasal İletişim Bağlamında Siyasal Manipülasyonun Değerlendirilmesi. İçinde: Teori ve Uygulamada Kamu Yönetimi ve Siyaset Alanında Yaşanan Bilimsel Gelişmeler. (Ed: Ş. Karabulut). Ankara: Gazi Kitabevi. 251-271.
• YSK. (2021). (Erişim: 22.10.2022), https://www.ysk.gov.tr/
• Teziç, E. (2014). Anayasa Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• The Boston Gazette. (2012). Library of Congress Newspaper, Serials and Government Publications Division.
• Tunç, H., Erdoğan, M., Yurtlu, F., Ölmez, G. & Çıtak, H. A. (2014). Seçim Sistemleri ve Türkiye'de (Gerrymandering) Seçim Hilesi Uygulamaları. Ankara: Adalet Yayınevi.
• Whyte, N. & Riley, J. (2000). A Note on Gerrymandering. (Erişim: 22.10.2022), https://www.ark.ac.uk/elections/ggerrymandering.htm.
• White, B. R. (1985). U.S. Reports: Davis v. Bandemer, 478 U.S. 109. [Periodical] Retrieved from the Library of Congress, (Erişim: 22.10.2022), https://www.loc.gov/item/usrep478109/
• Wikipedia (2021). Gerrymandering in the United States. (Erişim: 22.10.2022), https://en.wikipedia.org/wiki/Gerrymandering_in_the_United_States
• Wikipedia (2022). Gerrymandering. (Erişim: 22.10.2022), https://en.wikipedia.org/wiki/Gerrymandering#/media/File:The_Gerry-Mander_Edit.png.
• Yavaşgel, E. (2014). Temsilde Adalet ve Siyasal İstikrar Açısından Seçim Sistemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.