Access Challenges and the Future of E-Export for Turkish SMEs in International E-Commerce Markets

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 327 - 347, 30.12.2023

Mehmet Salih Öksüz , Abdullah Önden , Mert Eker

Öz

The primary aim of this research is to determine the level of access that small and medium-sized enterprises (SMEs), which are either engaged in international e-commerce activities or aim to do so in their future plans, have to international e-commerce markets. In line with the research's objective, the study examines the potential barriers that these enterprises encounter or may encounter in their e-export activities. The study aims to evaluate the enterprises' situations in the face of these barriers in the context of their ability to access international e-commerce markets. The data set used in the research was obtained through a survey method. A total of 132 surveys were conducted with enterprises in Yalova and Kocaeli provinces that are either engaged in e-export activities or aim to do so, and these were collected via email and telephone. Factor analysis was initially used to analyze the data, followed by the application of Kruskal Wallis and Mann-Whitney U tests. According to the research results, it was found that the e-export problems faced by enterprises differ based on independent variables at the factor level. Among these variables are the proportion of annual sales revenue from e-export, the status of making sales in international marketplaces, the channels where marketing ayöntemctivities are conducted, and the geography where e-export is performed or targeted. It was found that each of these variables shows differences in one, several, or all of the sub-dimensions of general e-export problem perception, logistics, market, and product or country practices.

Anahtar Kelimeler

E-Export, Global Markets, E-Commerce, International Competition

Türkiye’deki KOBİ'lerin Uluslararası E-Ticaret Pazarlarına Erişim Engelleri ve E-İhracatın Geleceği Üzerine Bir Araştırma

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, uluslararası e-ticaret faaliyetleri gerçekleştiren veya gelecek planlamalarında gerçekleştirme hedefi olan küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin, uluslararası e-ticaret pazarlarına erişim sağlayabilme düzeylerinin belirlenmesidir. Araştırmanın amacı doğrultusunda işletmelerin e-ihracat faaliyetlerinde karşılaştıkları ya da karşılaşabilecekleri potansiyel engellerin, araştırmaya konu olan işletmeler kapsamında incelenmesi ve bu engeller karşısındaki durumlarının tespit edilmesinin, söz konusu işletmelerin uluslararası e-ticaret pazarlarına erişim sağlayabilmeleri bağlamında değerlendirilebileceği düşünülmüştür. Araştırmada kullanılan veri seti anket yöntemi ile elde edilmiştir. Yalova ve Kocaeli illerinde e-ihracat faaliyetlerini sürdüren veya e-ihracat yapmayı hedefleyen işletmelerle yapılan 132 anket, e-posta ve telefon aracılığıyla elde edilmiştir. Araştırmada, verileri analiz etmek için öncelikle faktör analizi kullanılmış ardından da Kruskal Wallis ve Mann-Whitney U testleri uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, işletmelerin yaşadıkları e-ihracat sorunlarının bağımsız değişkenlere göre faktör bazında farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Söz konusu değişkenler arasında işletmelerin yıllık satış hasılasındaki e-ihracat oranı, uluslararası pazar yerlerinde satış yapma durumu, pazarlama çalışmalarının gerçekleştirdiği kanal ve e-ihracat gerçekleştirilen veya hedeflenen coğrafya yer almaktadır. Bu değişkenlerin her birinin, genel e-ihracat sorunları algısı, lojistik, pazar ve ürün veya ülke uygulamaları alt boyutlarının hepsinde, birinde ya da birkaçında farklılık gösterdikleri tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

E-ihracat, E-ticaret, Global pazarlar, Uluslararası rekabet

Kaynakça

• Ari, Y. O. (2019). Türkiye’de ve Dünyada Sınır Ötesi Elektronik Ticaret. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2), 11-22.
• Aydın, A. C., & Süygün, M. S. (2021). Küçük ve orta ölçekli işletmelerin ihracat sorunları: Mersin ilinde bir uygulama. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(4), 1411-1430.
• Bafra, T. (2019). Türkiye’de e-ticaret ve e-İhracat: Gelişim potansiyeli ve lojistik süreçler. UTİKAD Yayınları.
• Bozdağlıoğlu, E. Y. & Özpınar, Ö. (2011). Doğrudan yabancı yatırımın ihracata etkisi: teorik bir yaklaşım. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 11-28.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi, 32(32), 470-483.
• Büyüköztürk, Ş. (2005). Veri analizi el kitabi. Ankara: Pegem Yayincilik.
• Can, A. (2018). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, Ö. (2021), Covid-19 Salgınının Türkiye’deki İşletmelere Etkileri: Sorunlar, Dönüşümler, Olanaklar. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35(3), 833-863. https://doi.org/10.16951/atauniiibd.797740
• Chandra, A., Paul, J., & Chavan, M. (2020). Internationalization Barriers of SMEs From Developing Countries: A Review and Research Agenda. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 26(6), 1281-1310.
• Coşkun, N. (2004). Elektronik ticaretin gelişiminde temel dinamikler ve gelişimi önündeki engeller. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2), 243-258.
• Çetin, S., Genç, E., Köse, M. S., Topcu, Y. E., & Karlı, H. (2021). KOBİ’lerin İhracat Engelleri: Bartın İli Örneği. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(23), 207-231.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları (Vol. 2). Ankara: Pegem Akademi.
• De Mooij, M. (2019). Consumer Behavior and Culture: Consequences for Global Marketing and Advertising. Consumer Behavior and Culture, 1-472.
• Doğan, Ö., Marangoz, M., & Topoyan, M. (2003). İşletmelerin iç ve dış pazarda rekabet gücünü etkileyen faktörler ve bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 114-139.
• Dursun, T., & Gürsev, S. (2016). Pazarlamada Dağıtım Kanalları Yönetimi ve Lojistik Merkezlerin Gelişiminde Kümeleme Yaklaşımı. Öneri Dergisi, 12(45), 555-568.
• Elbistanli, Ö., Davran, M. K., & Emeksiz, Ö. F. (2020). Gaziantep İli Antepfıstığı İhracat Pazarlama Organizasyonu. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(74), 724-749.
• Elibol, H. (2005). Bilişim Teknolojileri Kullanımının İşletmelerin Organizasyon Yapıları Üzerindeki Etkileri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 155-162.
• Erbaşlar, G. & Dokur Ş. (2012). Elektronik ticaret e-ticaret: Genel bilgiler hukuksal düzenlemeler belge düzeni ve muhasebe işlemleri (Geliştirilmiş 2. Baskı). Ankara: Nobel.
• Gaweł, A., Mroczek-Dąbrowska, K., & Pietrzykowski, M. (2023). Digitalization and Its Impact on the Internationalization Models of SMEs. Artificiality and Sustainability in Entrepreneurship, 19-40.
• Gelder, K. V. (2023). Cross-border business-to-consumer (B2C) e-commerce market value worldwide in 2021 and 2030. (Erişim Tarihi: 01.09.2023), https://www.statista.com/statistics/1296796/global-cross-border-ecommerce-market-value/
• Gürbüz, S. & Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: Felsefe – Yöntem – Analiz. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hidiroglu, D. (2021). Entrance level business strategies in export for beginner exporters: a field study in Turkey. PressAcademia Procedia (PAP),13, 84-90.
• Hokkacı, İ. (2011). İnternette Pazarlama ve Reklam. Lulu Database.
• Johanson, J., & Vahlne, J. E. (2015). The Uppsala internationalization process model revisited: From liability of foreignness to liability of outsidership. In International business strategy (pp. 33-59). Routledge.
• Kadıoğlu, C. T. (2022). Un Sanayi Sektöründe İhracat Sorunları ve Çözüm Önerileri: Keşifsel Bir Araştırma. Social Sciences Studies Journal (Sssjournal), 5(41), 4387-4398.
• Kalalı, G. (2021). Türkiye’de e-ticaret ve işletmelerin uluslararası rekabetçiliğini geliştirmek için kullandıkları ihracat odaklı e-ticaret uygulamaları. Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Nuri Yazgan Üniversitesi.
• Kalaycı, C. (2008). Elektronik Ticaret ve KOBİ’lere Etkileri. International Journal of Economic and Administrative Studies, 1(1), 139-150.
• Kara, M. (2012). E-dış ticarette karşılaşılan sorunlar üzerine bir araştırma: Gıda sektörü örneği. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Fatih Üniversitesi.
• Kara, M. ve Coşkun, A. (2012). E-Dış Ticarette Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri: Gıda Sektörü Örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33, 183-192.
• Katsikeas, C. S., & Morgan, R. E. (1994). Differences in Perceptions of Exporting Problems Based on Firm Size and Export Market Experience. European journal of marketing, 28(5), 17-35.
• Kaya, F. (2013). Dış Ticaret İşlemleri Yönetimi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Kırıcı, A., (2019). KOBİ’lerin İhracat Sorunları ve Devlet Destekleri: Kahramanmaraş Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Kahramanmaraş: T.C. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
• Kocaeli Valiliği, (2023). Kocaeli Ekonomisinde Sanayinin Yeri. (Erişim: 22.05.2023), http://www.kocaeli.gov.tr/kocaeli-ekonomisinde-sanayinin-yeri
• Kogut, B., & Chang, S.J. (1996). Platform Investments and Volatile Exchange Rates: Direct Investment in the U.S. by Japanese Electronic Companies, The Review of Economics and Statistics, Vol. 78, No. 2, pp. 221-231.
• Lee, H., Kelley, D., Lee, J., & Lee, S. (2012). SME survival: The impact of internationalization, technology resources, and alliances. Journal of small business management, 50(1), 1-19.
• Lendle, A., Olarreaga, M., Schropp, S., & Vézina, P. L. (2016). There goes gravity: eBay and the death of distance. The Economic Journal, 126(591), 406-441.
• Liao, Q., & Yu, X. (2023). An Empirical Study on the Impact of Digital Trade Barriers on the Export Benefits of Cross Border E-commerce. içinde Proceedings of the 2nd International Conference on Information Economy, Data Modeling and Cloud Computing, ICIDC 2023, June 2–4, 2023, Nanchang, China.
• Mazzarol, T. (2015). SMEs engagement with e-commerce, e-business and e-marketing. Small Enterprise Research, 22(1), 79-90.
• Önden, A., & Calli, M. K. (2018). Markaların Sosyal Medya Yardım Masası Hesaplarına Yapılan Şikayetlerin Analizi: Yüksek Teknoloji Ürünleri Üzerine Bir Çalışma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(4), 554-574.
• Önden, A., & Kiygi-Calli, M. (2018). The Effects Of Brands' Posts on Social Medıa: Conceptual Framework And Application Method. Research Journal of Business and Management, 5(3), 238-250.
• Öztürk, D., & Karakaş, G. (2017). Kayısı Üretimi ve Pazarlama Sorunları; Malatya İli Örneği. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 2(4), 113-125.
• Porter, M. E., & Heppelmann, J. E. (2014). How smart, connected products are transforming competition. Harvard Business Review, 92(11), 64-88.
• Safari, A., & Saleh, A. S. (2020). Key determinants of SMEs’ export performance: a resource-based view and contingency theory approach using potential mediators. Journal of Business & Industrial Marketing, 35(4), 635-654.
• Seyidoğlu, H. (2013), Uluslararası İktisat Teori Politika ve Uygulama, İstanbul: Güzem Can Yayınları.
• Şahbaz, U., Sökmen, A., & Aytaç, A. (2014). Türkiye’de E-İhracat Fırsatlar ve Sorunlar. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV).
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2018). Using multivariate statistics. Boston: Allyn & Bacon.
• Terzi, N. (2011). The impact of e-commerce on international trade and employment. Procedia-social and behavioral sciences, 24, 745-753.
• TÜSİAD. (2019). E-Ticaretin Gelişimi, Sınırların Aşılması ve Yeni Normlar. (Erişim Tarihi: 01.09.2023). https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/10309-e-ticaretin-gelisimi-sinirlarin-asilmasi-ve-yeni-normlar
• UİB (2021). E-Dış Ticaret Raporu. (Erişim: 25.05. 2023), https://uib.org.tr/tr/kbfile/e-dis-ticaret-raporu
• UNCTAD. (2019). United Nations Conference on Trade and Development - Digital Economy Report 2019. Value Creation and Capture: Implications for Developing Countries.
• Uzunsakal, E., & Yıldız, D. (2018). Alan Araştırmalarında Güvenilirlik Testlerinin Karşılaştırılması ve Tarımsal Veriler Üzerine Bir Uygulama. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 14-28.