Causality Research Between Economic Freedom Index and BIST Financial Index: An Analysis with Vector Error Correction Model

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 445 - 456, 30.12.2023

İsmail Ceyhan , Mehmet Akif Peçe , Çağatay Sinoplu

Öz

The level of economic freedom in a country's economic system is an important criterion for lending institutions. In this context, the causality relationship between the Economic Freedom Index and the BIST Mali (XUMAL) index has been analyzed to determine the situation in Turkey. In the analysis, annual averages of BIST Mali index, gross domestic product, economic freedom index data, economic freedom index sub-components; property rights, government integrity, tax burden, government expenditures, business freedom, monetary freedom, trade freedom, investment freedom and financial freedom data were used as variables. The data of these variables between 2000-2021 were included in the scope of the analysis and causality analysis based on the Vector Error Correction Model was applied. As a result of the analysis, a unidirectional causal relationship was found between the annual averages of the BIST Financial index and trade freedom.

Anahtar Kelimeler

BIST Financials Index, Engle Granger Cointegration Approach, Economic Freedom Index, Vector Error Correction Model

Ekonomik Özgürlük Endeksi İle BİST Mali Endeksi Arasında Nedensellik Araştırması: Vektör Hata Düzeltme Modeli İle Analiz

Öz

ir ülkenin ekonomik sistemindeki ekonomik özgürlük düzeyi kredi sağlayan kurumlar açısından önemli bir kriterdir. Bu bağlamda Türkiye’deki durumun tespiti amacıyla Ekonomik Özgürlük Endeksi ile BİST Mali (XUMAL) endeksi arasındaki nedensellik ilişkisi analiz edilmiştir. Analizde BİST Mali endeksi yıllık ortalamaları, gayri safi yurtiçi hâsıla, ekonomik özgürlük endeksi verileri, ekonomik özgürlük endeksi alt bileşenlerinden; mülkiyet hakları, devlet dürüstlüğü, vergi yükü, devlet harcamaları, iş özgürlüğü, parasal özgürlük, ticaret özgürlüğü, yatırım özgürlüğü ve finansal özgürlük verileri değişken olarak kullanılmıştır. Bu değişkenlerin 2000-2021 yılları arasındaki verileri analiz kapsamına alınmış ve Vektör Hata Düzeltme Modeline dayalı nedensellik analizi uygulanmıştır. Yapılan analiz sonucunda BİST Mali endeksi yıllık ortalamaları ile ticaret özgürlüğü arasında tek yönlü nedensel bir ilişki tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

BİST Mali Endeksi, Ekonomik Özgürlük Endeksi, Engle Granger Eş-bütünleşme Yaklaşımı, Vektör Hata Düzeltme Modeli

Kaynakça

• Ahmed, S., Mushtaq, M., Fahlevi, M., Aljuaid, M., & Saniuk, S. (2023). Decomposed and composed effects of economic freedom on economic growth in south Asia. Heliyon, 9(2), e13478. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e13478
• Akkaya, M. (2019). Gelişen piyasalarda doğrudan yabancı sermaye yatırımı, ekonomik özgürlük ve ekonomik büyüme ilişkisi. TESAM Akademi Dergisi, 6(1), 283–303. https://doi.org/10.30626/TESAMAKADEMI.528021
• Bjørnskov, C. (2016). Economic freedom and economic crises. European Journal of Political Economy, 45, 11–23. https://doi.org/10.1016/J.EJPOLECO.2016.08.003
• Blau, B. M., Brough, T. J., & Thomas, D. W. (2014). Economic freedom and the stability of stock prices: A cross-country analysis. Journal of International Money and Finance, 41, 182–196. https://doi.org/10.1016/J.JIMONFIN.2013.12.001
• Borsa İstanbul (2023). Bist Mali Endeks. (Erişim: 19.09.2023), https://www.borsaistanbul.com/tr/endeks-detay/258/bist-mali
• Campbell, N. D., Heriot, K. C., Jauregui, A., & Mitchell, D. T. (2012). Which state policies lead to U.S. firm exits? Analysis with the economic freedom index. Journal of Small Business Management, 50(1), 87–104. https://doi.org/10.1111/J.1540-627X.2011.00345.X
• Carlsson, F., & Lundström, S. (2002). Economic freedom and growth: Decomposing the effects. Public Choice, 112(3–4), 335–344. https://doi.org/10.1023/A:1019968525415/METRICS
• Chortareas, G. E., Girardone, C., & Ventouri, A. (2013). Financial freedom and bank efficiency: Evidence from the European Union. Journal of Banking and Finance, 37(4), 1223–1231. https://doi.org/10.1016/J.JBANKFIN.2012.11.015
• Eldomiaty, T. I., Al Qassemi, T. B. F., Mabrouk, A. F., & Abdelghany, L. S. (2016). Institutional quality, economic freedom and stock market volatility in the MENA region. Macroeconomics and Finance in Emerging Market Economies, 9(3), 262–283. https://doi.org/10.1080/17520843.2015.1093011
• Güney, T. (2017). Türkiye ve BRICS ülkelerinde ekonomik özgürlüğün ekonomik büyüme üzerindeki etkisi. International Review of Economics and Management, 5(2), 30–47. https://doi.org/10.18825/iremjournal.315949
• Gwartney, J. D., Lawson, R. A., & Holcombe, R. G. (1999). Economic freedom and the environment for economic growth. Journal of Institutional and Theoretical Economics (JITE) / Zeitschrift Für Die Gesamte Staatswissenschaft, 155(4), 643–663. http://www.jstor.org/stable/40752161
• Heckelman, J. C. (2000). Economic freedom and economic growth: A short-run causal investigation. Journal of Applied Economics. 3(1), 71-91 https://doi.org/10.1080/15140326.2000.12040546
• Herranz, E. (2017). Unit root tests. Wiley Interdisciplinary Reviews: Computational Statistics, 93:e1396. https://doi.org/10.1002/WICS.1396
• Islam, S. (1996). Economic freedom, per capita income and economic growth. Applied Economics Letters, 3(9), 595–597. https://doi.org/10.1080/135048596356032
• Kangallı, S. G., Uyar, U., & Buyrokoğlu, S. (2014). OECD ülkelerinde ekonomik özgürlük: Bir kümeleme analizi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 6(3), 95–109.
• Kılcı, E. N. (2019). Analysis of the relationship between economic freedom index and stock market indices; evidence from Turkey. Maliye ve Finans Yazıları, 111, 117–134. https://doi.org/10.33203/MFY.491636
• Külünk, İ. (2018). Türkiye’de ekonomik büyüme ve karbon salınımı ilişkisi: Engle-granger eşbütünleşme analizi (1960-2013). Journal of Management and Economics Research, 16(1), 193-205. https://doi.org/10.11611/yead.384784
• Öz, V. (2019). Türkiye’de işsizliğin belirleyicilerinin vektör hata düzeltme modeli ile analizi. https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/375821/yokAcikBilim_10315556.pdf?sequence=-1&isAllowed=y
• Özsağır, A., & Çütcü, İ. (2016). İnovasyon-dış ticaret arasındaki nedensellik ilişkisi: Vektör hata düzeltme modeli ile Türkiye analizi (1980-2013). Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 10(2), 119–132.
• Pala, F. (2020). Ekonomik özgürlüğün borsa performansı üzerindeki etkisinde demokrasi indeksinin aracı rolü. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 11 (Ek), 132-146.
• Scully, G. W. (2002). Economic freedom, government policy and the trade-off between equity and economic growth. Public Choice, 113, 77–96.
• Şit, A. (2022). Ekonomik özgürlük endeksi borsa ilişkisinin değerlendirilmesi: MIST ülkeleri üzerine bir araştırma. Research of Financial Economic and Social Studies, 1(1). https://doi.org/10.29106/fesa.1072209
• Takım, A. (2010). Türkiye’de GSYİH ile ihracat arasındaki ilişki: Granger nedensellik testi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 315–330.
• Türen, U., Gökmen, Y., & Dilek, H. (2011). Ekonomik özgürlük endeksinin yurt dışına doğrudan yabancı yatırım yapan Türk sermayesinin ülke seçim kararına etkisi var mıdır? Maliye Dergisi, 161.
• Üre, S., Karaköy, Ç., Emsen, Ö. S., & Sadeghzadeh, K. (2019). OECD ülkelerinde borsa ve ekonomik özgürlük ilişkileri. 3. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi.
• Yenipazarlı, A. (2010). Ekonomik özgürlükler ve ekonomik büyüme üzerine etkisi: Türkiye üzerine bir zaman serisi analizi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.