Determination of Critical Thinking Dispositions and Communication Skills of Gifted Middle School Students

Yıl 2023, , 335 - 367, 28.09.2023

Güliz Kaymakcı , Nurver Şahin Düğenci , Nurgül Korkmaz

https://doi.org/10.53048/johass.1357412

Cited By: 1

Öz

The purpose of the study is to determine the critical thinking dispositions and communication skills of gifted students, and to investigate whether these students’ critical thinking dispositions and communication skills vary significantly by some demographic variables. This study used the descriptive survey model. The sample, which was determined by using maximum variation sampling, consists of 326 gifted students attending BİLSEMs. To collect data, the “California Critical Thinking Disposition Inventory”, the “Communication Skills Evaluation Scale” with “Information Form” were used. In the analysis, descriptive statistics, t-test, ANOVA and correlation analysis techniques were employed. It was seen that the critical thinking level of the students is medium and communication skills level is high. Their critical thinking does not vary significantly by the variables of gender, birth order, grade level and family type. However, their level of critical thinking was determined to vary significantly by the variables of the number of siblings and mother’s/father’s education level. Their communication skills vary significantly by the variables of gender, grade level, mother’s/father’s education level and the number of siblings but does not vary significantly by the variables of birth order and family type.

Anahtar Kelimeler

Critical thinking disposition, communication skill, middle school, BİLSEM

Kaynakça

• Açıkgöz-Ayrancı, S. (2011). İlköğretim öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileriyle matematik başarıları arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi. http://hdl.handle.net/20.500.12575/81989
• Akar, C., & Kara, M. (2020). Critical thinking attitude and some other variables in predicting students’ democratic attitudes. International Journal of Contemporary Educational Research, 7(2), 226-245. https://doi.org/10.33200/ijcer.686662
• Akçam, A. (2019). Ortaokul öğrencilerinin iletişim becerileri ve Türkçe dersine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi.
• Akçam, A. ve Türkyılmaz, M. (2019). Ortaokul Öğrencilerinin İletişim Becerileri Üzerine Bir İnceleme. International Journal of Language Academy, 7(4), 64-79. http://dx.doi.org/10.18033/ijla.37417
• Akıllı, N. (2012). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve yaratıcılık düzeylerinin değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
• Akınoğlu, O. (2001). Eleştirel düşünme becerilerini temel alan fen bilgisi öğretiminin öğrenme ürünlerine etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Aktuğ, G. (2010). Çocuk Eğitim evlerinde Barındırılan Ergenlerin İletişim ve Sosyal Beceri Düzeylerinin İncelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Alfarah, Y. F. (2013). Communication skills among gifted students in Jordan, Gifted and Talented International, 28(1), 255-262. https://doi.org/10.1080/15332276.2013.11678420
• Altan, G. (2020). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin bazı demografik özelliklere göre incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Aşkar, A. (2015). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve bu eğilimleri etkileyen faktörler [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi.
• Atalay, Z. Ö. (2014). Farklılaştırılmış sosyal bilgiler öğretiminin üstün zekâlı öğrencilerin akademik başarı, tutum, eleştirel düşünme ve yaratıcılıklarına etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Ataman, A. (Ed.). (2009). Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitime Giriş (2. Baskı). Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Ay Ş. ve Akgöl, H. (2008). Eleştirel düşünme gücü ile cinsiyet, yaş ve sınıf düzeyi. Kuramsal Eğitimbilim (Journal of Theoretical Educational Science), 1(2), 65-75. https://dergipark.org.tr/tr/pub/akukeg/issue/29373/314325
• Bal, M. (2011). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Problem Çözme Becerileri İle Eleştirel Düşünme Eğilimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Baloğlu, M. (2004). Yüksek ve düşük başarılı öğrencilerin eleştirisel düşünce becerisi puanları açısından farklılıkları. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(7), 79-85. https://dergipark.org
• Baran, G. ve Uzak, N. (2021). Ergenlerde iletişim becerileri ve problem çözme becerilerinin incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (11), 315-342. https://doi.org/10.21733/ibad.910937
• Bayındır, G. (2015). Critical Thinking Dispositions of Primary School Secondary Stage Students [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Baykoç Dönmez, N. (2004). Bilim Sanat Merkezleri’nin kuruluşu ve işleyişinde yapılması gereken düzenlemeler. A. Kulaksızoğlu, A. E. Bilgili ve M. R. Şirin (Ed), 1. Türkiye üstün yetenekli çocuklar kongresi, üstün yetenekli çocuklar bildiriler kitabı (s. 69–84) içinde. Çocuk Vakfı.
• Bingöl, G. ve Demir, A. (2011). Amasya sağlık yüksekokulu öğrencilerinin iletişim becerileri. Göztepe Tıp Dergisi, 26(4), 152-159. doi:10.5222/J.GOZTEPETRH.2011.152
• Boran, M. (2016). Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin algılanan problem çözme becerilerinin üstbilişsel farkındalıkları ve eleştirel düşünme eğilimleri açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Mersin Üniversitesi.
• Büyük, M. (2020). Bir grup üniversite öğrencisinin iletişim becerileri ile yaşam doyumları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Gelişim Üniversitesi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri (29. Baskı). Pegem Akademi
• Çağdaş, A. (2004). İletişimin tanımı, önemi ve iletişim modeli. A. Solak (Ed.), İnsan Yolunda (s. 29-50) içinde. Sahara.
• Çağlayan Öztürk, Ç. (2013). Sekizinci sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç, eleştirel düşünme ve yaratıcı düşünme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Can Bilgin, H. (2015). Ortaokul öğrencilerinin bilgisayar oyun bağımlılık düzeyleri ile iletişim becerileri arasındaki ilişki. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi], Pamukkale Üniversitesi.
• Costa, L. A. (Eds). (2001). Developing Minds: A resource book for teaching thinking. ASCD.
• Creswell, J. W. (2012). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research. Pearson Education.
• Cüceloğlu, D. (1993). Yeniden insan insane (49. Baskı). Remzi.
• Dalkılıç, M. (2006). Lise öğrencilerinin ana-baba ve ergen ilişkilerinde algıladıkları problem çözme ve iletişim becerilerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ege Üniversitesi.
• Dalkılıç, M. (2011). İlköğretim öğrencilerinin sportif faaliyetlere katılım düzeyi ve iletişim becerileri arasındaki ilişkilerin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi.
• Davis, G. A., & Rimm, S. B. (1998). Education of the gifted and talented. (4. Eds). Allyn and Bacon.
• Dayı, B. A. (2011). Görsel sanatlar dersinde eleştirel düşünme becerilerinin geliştirilmesine yönelik öğrenci tutumları ve öğretmen görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Demir, K. M. (2006). İlköğretim dördüncü ve beşinci sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler derslerinde eleştirel düşünme düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(3), 155-169. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gefad/issue/6752/90797
• Demirkaya, H. ve Çakar, E. (2012). İlköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin değişkenlere göre incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 13(2), 33–49. https://dergipark.org.tr/tr/pub/egeefd/issue/4903/67208
• Dixon, F. A., Prater, K. A., Vine, H. M., Wark, M. J., Willams, T., Hanchon, T., & Shobe, C. (2004). Teaching to their thinking: a strategy to meet the critical-thinking needs of gifted students. Journal for the Education of the Gifted, 28(1), 56–76. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ682888.pdf
• Ekinci, Ö. (2009). Öğretmen adaylarının empatik ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Enç, M. (1973). Üstün beyin gücü (2. Baskı). Gündüz.
• Ennis, R. H. (1987). A taxonomy of critical thinking dispositions and attitudes. In J. B. Baron & R. J. Sternberg (Eds.), Teaching thinking skills: Theory and practice (pp. 9–26). Freeman.
• Ertaş Kılıç, H. ve Şen, A. İ. (2014). Eleştirel düşünme eğilimi ölçeğini Türkçeye uyarlama çalışması. Eğitim ve Bilim, 39(176), 1-12. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2014.3632
• Eskicumali, A., Kara, N., Arslan, S. ve Uzun, K. (2020). Investigation of communication skills of gifted students in terms of various variables. The Online Journal of Quality in Higher Education, 7(1), 43-48. https://www.tojqih.net/journals/tojqih/articles/v07i01/v07i01-02.pdf
• Facione, P. A., Facione, N. C., & Giancarlo, C. A. F. (1998). The California critical thinking disposition inventory. California Academic.
• Fer, S. ve Cırık, İ. (2007). Yapılandırmacı öğrenme: Kuramdan uygulamaya. Morpa.
• Gölönü, S. ve Karcı, Y. (2010). İletişim meslek lisesi öğrencilerinin iletişim beceri düzeylerinin incelenmesi (Ankara il örneği). Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi, 0(31), 123-140. https://dergipark.org.tr/tr/pub/josc/issue/19022/200612
• Görücü, E. (2014). Altıncı, yedinci ve sekizinci sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ile eleştirel düşünme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
• Hariyanto, H., Yamtinah, S., Sukarmin, S., Saputro, S., & Mahardiani, L. (2019). The analysis of student’s verbal communication skills by gender in the middle school in South Tangerang. In AIP Conference Proceedings, 2202(1), 020064. AIP. https://doi.org/10.1063/1.5141677
• Helt, M., Kelly, E., Boorstein, H., Pandey, J., Herbert, M., Kinsbourne, M., & Fein, D.A. (2008). Can children with autism recover? If so, how?, Neuropsychology Reviews, 18(4), 339-366. doi: 10.1007/s11065-008-9075-9
• Iman, J. N. (2017). Debate ınstruction in EFL Classroom: Impacts on the critical thinking and speaking skill. International Journal of Instruction, 10(4), 87-108. https://doi.org/10.12973/iji.2017.1046a
• İncirkuş, A. F. (2021). Ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersinde eleştirel düşünme becerilerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 10(3), e-ISSN: 2147-1606.
• Kadakal Dölek, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin iletişim becerilerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Kahraman, T. (2008). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri ile öğrenci algılarına göre öğretmenlerin sınıf içi demokratik davranış düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Karabacak, H. (2011). İlköğretim öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri ve beşinci sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme düzey [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Karakuş, F. (2010). Üstün yetenekli çocukların anne babalarının karşılaştıkları güçlükler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 127-144. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mersinefd/issue/17373/181423
• Karanfil, A. Y. (2014). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeylerinin çeşitli demografik faktörler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
• Karatekin, K., Sönmez, F. Ö. ve Kuş, Z. (2012). İlköğretim öğrencilerinin iletişim becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(3), 1695-1708. http://openaccess.ahievran.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12513/390/karatekin%2C%20kadir.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Karcı, Y. (2011). İletişim meslek lisesi öğrencilerinin empatik iletişim beceri düzeylerinin incelenmesi: Ankara il örneği. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 6(4), 155-167. https://dergipark.org.tr/tr/pub/josc/issue/19022/200612
• Kartal, M. A. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin bazı değişkenlere göre öznel iyi oluş ve iletişim beceri düzeyleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Kashefian-Naeeini, S., & Sheikhnezami-Naeini, Z. (2020). Communication skills among school masters of different gender in Shiraz, Iran. International Journal of Advanced Science and Technology, 29(2), 1607-1611. http://sersc.org/journals/index.php/IJAST/article/view/3405
• Kerr, M. (1991). Background factors predicting teacher ratings of children performance. Social Study of Behavioral Development, 5(2), 17-25. https://eric.ed.gov/?id=ED360053
• Kılıç, H. E. ve Şen, A. İ. (2014). UF/EMI eleştirel düşünme eğilimi ölçeğini Türkçeye uyarlama çalışması. Eğitim ve Bilim, 39(176), 1-12. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2014.3632
• Kirmit, Ş., Dönmez, İ. ve Çataltaş, H. E. (2018). Üstün yetenekli öğrencilerin bilgisayarca düşünme becerilerinin incelenmesi. Bilim, Teknoloji, Mühendislik, Matematik ve Sanat Eğitimi Dergisi, 2(1), 17-26. https://dergipark.org.tr/tr/pub/steam/issue/42077/476833
• Koç, İ. (2015). Bilim ve sanat merkezi’ne devam eden özel yetenekli öğrencilerin iletişim becerileriyle ilgili görüşleri. Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(3), 39-53. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jgedc/issue/38699/449380
• Kökdemir, D. (2000). Denizyıldızlarını kurtarmaya çalışanların öyküsü: Eleştirel ve yaratıcı düşünme (Bildiri Sunumu). XI. Ulusal Psikoloji Kongresi, 19-22 Eylül, Ege Üniversitesi.
• Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik durumlarında karar verme ve problem çözme [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Köksal, N. ve Çöğmen, S. (2018). Ortaokulların eleştirel düşünme ve iletişim becerileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (PAU Journal of Education), 44(44), 278-296. doi:10.9779/PUJE.2018.2018.
• Korkut, F. (1996). İletişim becerileri eğitiminin lise öğrencilerinin iletişim becerilerini değerlendirmelerine etkisi. 3P Dergisi, 4(3) 191-198. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/41529/iletisim-becerileri-egitiminin-lise-ogrencilerinin-iletisim-becerilerini-degerlendirilmelerine-etkisi
• Kuzu, Y. (2015). Öğretmen adaylarının problem çözme becerileri ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Ahi Evran Üniversitesi örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ahi Evran Üniversitesi.
• McCollister, K. & Sayler, M., F. (2010). Increase rigor with critical thinking skills. Gifted Child Today, 33(1), 41-47. https://doi.org/10.1177/107621751003300110
• Mete, G. (2021). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(2), 492-509. https://doi.org/10.16916/aded.887592
• Milligan, J. (2004). Leadership skills of gifted students in a rural setting: promising programs for leadership development. The Rural Special Education Quarterly, 23(1), 3-7. https://doi.org/10.1177/875687050402300104
• Ming-Lee Wen, S. (1999). Critical thinking and professionalism at the university level. Paper Presented at the British Educational Research Association Conference, University of Sussex, at Brighton, 2–5 September.
• Ministry of Industry and Trade, (2023). Sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırmaları (SEGE). https://www.sanayi.gov.tr/merkez-birimi/b94224510b7b/sege
• Ministry of National Education [MNE], (2017). 2017‐2018 Science and art centers student diagnostic guide. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_10/28150742_2017-2018_bilsem_tanilama_kilavuzu.pdf
• Moloko Mphale, L., & Mhlauli, M. B. (2014). An investigation on students’ academic performance for junior secondary schools in Botswana. European Journal of Educatıonal Research, 3(3), 111- 127. https://doi.org/10.12973/eu-jer.3.3.111
• Narin, N. ve Ayberk, B. (2010). İlköğretim ikinci kademe sosyal bilgiler öğretmenlerinin eleştirel düşünme becerilerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 336-350. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cusosbil/issue/4383/60175
• Ocak, İ. ve Kutlu Kalender, M. (2016). 6. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Kütahya ili örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4), 1587-1600. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/30766/332515
• Oflas, E. (2009). İlköğretim öğrencilerinde eleştirel düşünme becerisi düzeyinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Ökte, M. (2001). Ergenlerde içe dönüklük-dışa dönüklük kişilik özelliği ile aile işlevleri arasındaki ilişkiler [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Özdemir, A. (2006). Üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zekâ düzeylerinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
• Özgün, A. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin demokratik tutumlarına etkisinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Özkök, E. (1982). Sanat, İletişim ve İktidar (1. Baskı) Tan Kitap.
• Öztürk, Ç. (2013). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç, eleştirel düşünme ve yaratıcı düşünme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Öztürk, N. (2006). Hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve eleştirel düşünmeyi etkileyen faktörler [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Cumhuriyet Üniversitesi.
• Plucker, J. & Callahan, C. (Eds.). (2008). Critical issues and practices in gifted education. Prufrock.
• Rudd, R., Baker, M., & Hoover, T. (2000). Undergraduate agricultural student learning styles and critical thinking abilities: Is there a relationship?, Journal of Agricultural Education, 41(3), 2-12. https://doi.org/10.5032/jae.2000.03002
• Savaş, İ. (2018). Eğitim fakültesi öğrencilerinin iletişim becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Uludağ Üniversitesi.
• Saysal Araz, Z. (2013). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji okuryazarlık düzeyleri ile eleştirel düşünme düzeyleri arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kocatepe Üniversitesi.
• Schmitz, C. C., & Galbraith, J. (1991). Managing the social and emotional needs of the gifted. Hawker Brownlow Education.
• Schutte, N. S., Malouff, J. M., Bobik, C., Coston, T. D., Greeson, C., Jedlicka, C., Rhodes, E., & Wendorf, G. (2001). Emotional intelligence and interpersonal relations. Journal of Social Psychology, 141(4), 523-536. https://doi.org/10.1080/00224540109600569
• Semerci, N. (2000). Kritik düşünmenin mikro öğretim dersinde eleştiri becerisini geliştirmeye etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Steiner, H., & Carr, M. (2003). Cognitive development in gifted children: Toward a more precise understanding of emerging differences in intelligence. Educational Psychology Review, 15(3), 215–246.
• Sulloway, F. J. (2001). Birth Order, sibling competition, and human behavior. In: conceptual challenges in evolutionary psychology. Springer.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Pearson.
• Talıbzade, N. (2015). Boşanmış ve evli ebeveyne sahip olan ergenlerin iletişim becerilerinin karşılaştırılması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Fatih Üniversitesi.
• Tepeköylü, Ö., Soytürk, M. ve Çamlıyer, H. (2009). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu (besyo) öğrencilerinin iletişim becerisi algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7(3), 115-124. https://doi.org/10.1501/Sporm_0000000160
• Toy, S. (2007). Mühendislik ve hukuk fakülteleri öğrencilerinin iletişim becerileri açısından karşılaştırılması ve iletişim becerileriyle bazı değişkenler arasındaki ilişkiler [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Tutar, H., Erdönmez, C. ve Yılmaz, K. (2003). Genel ve Teknik İletişim (2. Baskı). Nobel.
• Ural, S. N. ve Sağlam, H. İ. (2011). İlköğretim öğrencilerinin demokratik tutum düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 9(22), 161-180. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ded/issue/29178/312450
• Usta, M. (2019). Sınıf öğretmenleri ve ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuma-anlama düzeyleri ve eleştirel düşünme becerilerinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Vierra, R. W. (2014). Critical thinking: Assessing the relationship with academic achievement and demographic factors [Unpublished Doctoral Dissertation]. University of Minnesota.
• Yaman, Y. ve Emir, S. (2019). Beyin temelli öğretimin özel yetenekli öğrencilerin yaratıcılıklarına ve eleştirel düşünmelerine etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 414-427. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.43815-443881
• Yetişkin, G. (2016). Ergenlerde iletişim becerileri ve utangaçlık arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Beykent Üniversitesi.
• Yıldırım Döner, S. (2020). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile okuma becerileri arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Yıldırım, F. (2015). Fen lisesi ve spor lisesi öğrencilerinin iletişim becerilerinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Yıldırım, H. İ. ve Şensoy, Ö. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(2), 611-648. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gefad/issue/30949/335356
• Yıldız, N. (2011). İlköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji dersinde eleştirel düşünme düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Yüksekbilgili, B. (2019). İlköğretim 4. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri ile matematik başarılarının incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
• Yüksel Şahin, F. (1998). Grupla iletişim becerileri eğitiminin üniversite öğrencilerinin iletişim beceri düzeylerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 22(110), 12-19. http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/5351/1507
• Yusuf, F. A., & Adeoye, E. A. (2012). Developing critical thinking and communication skills in students: Implications for practice in education. Journal /African Research Review, 6(1), 311-324. https://doi.org/10.4314/afrrev.v6i1.26